تفسير نور:
سوره انشقاق آيه 1
متن آيه :
إِذَا السَّمَاء انشَقَّتْ
ترجمه :
هنگامي كه آسمان مي‌شكافد .
توضيحات :
« إِنشَقَّتْ » : شكافت ( نگا : حاقّه / 16 ، انفطار / 1 ) .
سوره انشقاق آيه 2
متن آيه :
وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ
ترجمه :
و فرمان پروردگارش را مي‌برد ، و چنين هم مي‌سزد و حق هم همين است .
توضيحات :
« أَذِنَتْ » : گوش فرا داد و فرمان برد . امتثال نمود . « حُقَّتْ » : سزاوار و شايسته همين است . بر آن واجب شده كه منقاد و فرمانبردار باشد . در فارسي گفته مي‌شود : بر او واجب است . وظيفه او است . حق همين است . و . . .
سوره انشقاق آيه 3
متن آيه :
وَإِذَا الْأَرْضُ مُدَّتْ
ترجمه :
و هنگامي كه زمين گسترده مي‌شود ( و با زدوده شدن فرازها و نشيبها و پستيها و بلنديهاي آن ، صاف و هموار مي‌گردد ) .
توضيحات :
« مُدَّت » : كشيده و گسترده شد . مراد دو چيز است : يكم ، از ميان رفتن پستيها و بلنديها و تبديل زمين به پهنه و گستره فراخ و يكپارچه‌اي . دوم ، گسترده‌تر و فراختر شدن زمين تا براي خلائق اوّلين و آخرين گنجايش پيدا كند .
سوره انشقاق آيه 4
متن آيه :
وَأَلْقَتْ مَا فِيهَا وَتَخَلَّتْ
ترجمه :
و آنچه ( از خزينه‌ها و مرده‌ها ) در درون خود دارد بيرون مي‌اندازد ، و ( از آنها ) خالي مي‌گردد .
توضيحات :
« أَلْقَتْ » : پرتاب كرد . بيرون افكند . « تَخَلَّتْ » : خالي گرديد .
سوره انشقاق آيه 5
متن آيه :
وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ
ترجمه :
و فرمان پروردگارش را مي‌برد ، و چنين هم مي‌سزد و حق هم همين است .
توضيحات :
« أَذِنَتْ . . . » : اين حوادث عظيم كه با تسليم كامل همه موجودات توأم است ، بيانگر مرحله نوين هستي است . جواب ( إِذا ) محذوف است و جمله‌اي اين چنين است : انسان نتيجه اعمال خوب و بد خود را مي‌بيند . برخي آيه بعدي را متضمّن جواب ( إِذا ) مي‌دانند .
سوره انشقاق آيه 6
متن آيه :
يَا أَيُّهَا الْإِنسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَى رَبِّكَ كَدْحاً فَمُلَاقِيهِ
ترجمه :
هان ! اي انسان ! تو پيوسته با تلاش بي‌امان و رنج فراوان به سوي پروردگار خود رهسپاري ، و سرانجام او را ملاقات خواهي كرد ( و نتيجه رنج و تلاش خود را خواهي ديد ) .
توضيحات :
« كَادِحٌ » : تلاشگرِ رنجبر . « كَدْحاً » : جدّ و جهد در كار همراه با رنج و تعب ، به گونه‌اي كه در جسم و جان اثر بگذارد . « إِلي رَبِّكَ » : اين آيه ، بيانگر ذاتِ جويا و كوشاي انسان و حركت دائمي اين رهرو رنجبر نالان در كاروان جهان گذران به سوي يزدان سبحان است . « فَمُلاقِيهِ » : به پروردگار خود مي‌رسي . به نتيجه تلاش و رنج خود مي‌رسي . ضمير ( هِ ) به رَبّ يا كَدْح برمي‌گردد .
سوره انشقاق آيه 7
متن آيه :
فَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ
ترجمه :
در آن وقت ، هركس نامه اعمالش به دست راستش داده شود .
توضيحات :
« كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ » : ( نگا : اسراء / 71 ، حاقّه / 19 ) .
سوره انشقاق آيه 8
متن آيه :
فَسَوْفَ يُحَاسَبُ حِسَاباً يَسِيراً
ترجمه :
با او حساب ساده و آساني خواهد شد .
توضيحات :
« سَوْفَ يُحَاسَبُ » : محاسبه و رسيدگي خواهد شد .
سوره انشقاق آيه 9
متن آيه :
وَيَنقَلِبُ إِلَى أَهْلِهِ مَسْرُوراً
ترجمه :
و خرّم و شادان به سوي كسان و خويشان مؤمن خود برمي‌گردد .
توضيحات :
« أَهْلِهِ » : خويشان و كسان او . مراد مؤمنان است .
سوره انشقاق آيه 10
متن آيه :
وَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ وَرَاء ظَهْرِهِ
ترجمه :
و امّا كسي كه از پشت سر نامه اعمالش بدو داده شود .
توضيحات :
« وَرَآءَ ظَهْرِهِ » : پشت سرش . اشخاص كافر و گناهكار نامه اعمال خود را از پشت سر و با دست چپ دريافت مي‌دارند . چنين كاري بيانگر بيزاري ايشان از اين نامه شوم و پرونده بدشگون است ( نگا : حاقّه / 25 ) .
سوره انشقاق آيه 11
متن آيه :
فَسَوْفَ يَدْعُو ثُبُوراً
ترجمه :
مرگ را فرياد خواهد داشت و هلاك خود را خواهد طلبيد .
توضيحات :
« يَدْعُو » : فرياد مي‌دارد . مي‌طلبد . الف زائدي در رسم‌الخطّ قرآني در آخر دارد . « ثُبُوراً » : هلاك و نابودي ( نگا : فرقان / 13 و 14 ) .
سوره انشقاق آيه 12
متن آيه :
وَيَصْلَى سَعِيراً
ترجمه :
و به آتش سوزان دوزخ در خواهد آمد و خواهد سوخت .
توضيحات :
« يَصْلي » : به آتش وارد مي‌گردد و بدان مي‌سوزد ( نگا : نساء / 10 ، ابراهيم / 29 ، اسراء / 189 ) . « سَعِيراً » : آتش سوزان و شعله‌ور . دوزخ .
سوره انشقاق آيه 13
متن آيه :
إِنَّهُ كَانَ فِي أَهْلِهِ مَسْرُوراً
ترجمه :
اين بدان خاطر است كه در ميان خانواده و كسان خود ( در جهان ، سرمست از شهوات و لذائذ حيواني ، و ) مسرور ( از كفر و گناه خويش ) بوده است .
توضيحات :
« أَهْلِهِ » : خانواده و خويشان خود . دوستان و همدمان خود . « كَانَ . . . مَسْرُوراً » : مراد سُرور ناشي از شهوتها و غفلتها ، و لذّت حاصل از كفر و گناه است . سُروري نكوهيده و مذموم است كه انسان را از ياد خدا غافل كند و او را در شهوات غوطه‌ور سازد .
سوره انشقاق آيه 14
متن آيه :
إِنَّهُ ظَنَّ أَن لَّن يَحُورَ
ترجمه :
و او گمان مي‌برده است كه وي هرگز ( به سوي خدا براي حساب و كتاب ) باز نخواهد گشت .
توضيحات :
« لَن يَحُورَ » : باز نمي‌گردد . مراد اين است كه به معاد باور نداشته است و معتقد به رستاخيز و حساب و كتاب اخروي و بهشت و دوزخ نبوده است .
سوره انشقاق آيه 15
متن آيه :
بَلَى إِنَّ رَبَّهُ كَانَ بِهِ بَصِيراً
ترجمه :
( زهي خيال باطل ! ) آري كه ( او زنده مي‌گردد و به سوي پروردگارش برمي‌گردد ، و ) پروردگارش او را ديده است و آگاه از ( احوال و افعال و اقوال ) او بوده است ( و در لحظه لحظه زندگيش وي را پائيده است ) .
توضيحات :
« بَلي » : آري ! حرفي است كه عدم رجوع را باطل مي‌كند ، و رجوع را قطعي و محقّق مي‌دارد .
سوره انشقاق آيه 16
متن آيه :
فَلَا أُقْسِمُ بِالشَّفَقِ
ترجمه :
سوگند به شفق !
توضيحات :
« فَلآ أُقْسِمُ » : ( نگا : واقعه / 75 ، حاقّه / 38 ، معارج / 40 ) . « الشَّفَقِ » : سرخي كناره آسمان در افق مغرب ، در آغاز غروب آفتاب .
سوره انشقاق آيه 17
متن آيه :
وَاللَّيْلِ وَمَا وَسَقَ
ترجمه :
و سوگند به شب و هرآنچه كه فرا مي‌گيرد و زير تاريكي خود جمع مي‌گرداند !
توضيحات :
« وَسَقَ » : فرا گرفت . جمع كرد . در صورت اخير ، اشاره به بازگشت انواع حيوانات و پرندگان و حتّي انسانها به خانه‌ها و لانه‌هاي خود به هنگام شب است كه مايه آرامش و آسايش عمومي جانداران است .
سوره انشقاق آيه 18
متن آيه :
وَالْقَمَرِ إِذَا اتَّسَقَ
ترجمه :
و سوگند به ماه ، بدان گاه كه ( بدر كامل مي‌شود و نور و شكل آن ) جمع و جور مي‌گردد !
توضيحات :
« إتَّسَقَ » : جمع گرديد . جمع و جور شد . گِرد و تمام شد . مراد كمال نور ماه در شب چهارده است كه ماه در اين حالت فروغ و زيبائي خاصّي دارد .
سوره انشقاق آيه 19
متن آيه :
لَتَرْكَبُنَّ طَبَقاً عَن طَبَقٍ
ترجمه :
قطعاً مراتب و حالات مختلفي را يكي پس از ديگري ( در مسير زندگي دنيوي ) طي خواهيد كرد و با اوضاع و احوال گوناگوني ( در آخرت ) روبرو خواهيد شد . ( از قبيل : كودكي و جواني و پيري ، سلامت و بيماري ، خوشي و ناخوشي ، زندگي و مرگ ، برزخ و رستاخيز و قيامت ، و . . . ) .
توضيحات :
« لَتَرْكَبُنَّ » : قطعاً حال به حال مي‌گرديد و احوال و اوضاع گوناگوني را پشت سر مي‌گذاريد . « طَبَقاً » : چيزي كه مطابق با چيز ديگري است . در اينجا مراد حالت و مرتبت است . « عَنْ » : در اينجا به معني ( بَعْدَ ) است . همان گونه كه گفته مي‌شود : فُلانٌ عَظيمٌ ، أَباً عَنْ جَدٍّ . بعضي واژه ( طَبَق ) را به معني آخرت دانسته‌اند كه در آن انسان مطابق اين جهان زنده مي‌گردد و حسّ و شعور پيدا مي‌كند ، امّا برابر ضوابط خاصّ خود ( نگا : جزء عم شيخ محمّد عبده ) .
سوره انشقاق آيه 20
متن آيه :
فَمَا لَهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ
ترجمه :
ايشان را چه شده است كه ايمان نمي‌آورند ؟
توضيحات :
« مَا لَهُمْ ؟ » : ايشان را چه شده است ؟ يعني دلائل خداشناسي و خداپرستي در آفاق و انفس ، فراوان و آشكار است ، اين مردم چرا بايد به قرآن و نبوّت و ديانت و آخرت و سائر حقائق ديگر ، ايمان نياورند ؟ !
سوره انشقاق آيه 21
متن آيه :
وَإِذَا قُرِئَ عَلَيْهِمُ الْقُرْآنُ لَا يَسْجُدُونَ
ترجمه :
و هنگامي كه قرآن بر آنان خوانده مي‌شود ( در برابر صاحب قرآن و پروردگار زمين و آسمان به خاك مذلّت و بندگي نمي‌افتند و ) كرنش نمي‌برند ؟
توضيحات :
« لا يَسْجُدُونَ » : خضوع و خشوع نمي‌كنند . سجده و كرنش نمي‌برند . مقصود از سجده ، تن دادن و سر فرود آوردن در برابر اعجاز قرآن و اوامر و احكام آن است . يا مراد اين است كه چرا نبايد در برابر شنيدن قرآن ، خوف خدا در دل و جان پيدا شود ، و سر تسليم در پيشگاه يزدان فرود آورده شود ؟
سوره انشقاق آيه 22
متن آيه :
بَلِ الَّذِينَ كَفَرُواْ يُكَذِّبُونَ
ترجمه :
بلكه كافران ( به سبب تعصّب و تقليد كوركورانه از نياكان ، و حفظ منافع مادي ، و كسب آزادي براي اشباع هوسهاي اهريمنانه ، آيات الهي و رستاخيز و بهشت و دوزخ را ) تكذيب مي‌دارند و دروغ مي‌شمارند .
توضيحات :
« يُكَذِّبُونَ » : به كار بردن فعل مضارع ، براي استمرار است ، و گواه بر اين معني كه كافران در تكذيبهاي خود اصرار داشته و دارند .
سوره انشقاق آيه 23
متن آيه :
وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا يُوعُونَ
ترجمه :
خداوند به خوبي مي‌داند كه آنان چه چيزيهايي ( از كينه و دشمنيها بر ضدّ اسلام در درون دلهاي خود ) نگاه مي‌دارند .
توضيحات :
« أَعْلَمُ » : آگاه‌تر . مراد خوبِ خوب ، يا آگاه‌تر از خودشان است . « يُوعُونَ » : نگاه مي‌دارند . در ظرف دلها پنهان مي‌نمايند و به دل مي‌گيرند ( نگا : معارج / 18 ، حاقّه / 12 ) .
سوره انشقاق آيه 24
متن آيه :
فَبَشِّرْهُم بِعَذَابٍ أَلِيمٍ
ترجمه :
پس ايشان را به عذاب دردناكي مژده بده !
توضيحات :
« بَشِّرْهُمْ » : استعمال مژده‌دادن به جاي بيم دادن ، جنبه طعن و ريشخند دارد .
سوره انشقاق آيه 25
متن آيه :
إِلَّا الَّذِينَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ لَهُمْ أَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونٍ
ترجمه :
ليكن كساني كه ايمان آورده‌اند و كارهاي شايسته انجام داده‌اند ، آنان داراي پاداش ناگسستني و پايان ناپذيرفتني هستند .
توضيحات :
« إِلاَّ الَّذِينَ . . . » : حرف ( إِلاّ ) به معني ( لكِن ) است ، و استثناء منقطع از ضمير ( هُمْ ) در آيه پيشين است . آن را استثناء متّصل نيز دانسته‌اند . در اين صورت معني آيه چنين است : مگر به كساني كه ايمان آورده‌اند و كارهاي شايسته انجام داده‌اند كه آنان داراي پاداش ناگسستني و پايان ناپذيرفتني مي‌باشند . « غَيْرُ مَمْنُونٍ » : ناگسستني و نامقطوع ( نگا : هود / 108 ) . بدون منّت . بي‌حساب و بي‌شمار ( نگا : بقره / 212 ، آل‌عمران / 27 و 37 ، زمر / 10 ، غافر / 40 ) .
بازگشت به لیست سوره‌ها