تفسير نور:
سوره تكوير آيه 1
‏متن آيه : ‏
‏ إِذَا الشَّمْسُ كُوِّرَتْ ‏

‏ترجمه : ‏
‏هنگامي كه خورشيد درهم پيچيده مي‌شود ( و نظام جهان درهم مي‌ريزد ) .‏

‏توضيحات : ‏
‏« كُوِّرَتْ » : درهم پيچيده شد . در هم نورديده گرديد ( نگا : زمر / 5 ) . مراد از ميان رفتن نور خورشيد و فروافتادن آن است .‏

سوره تكوير آيه 2
‏متن آيه : ‏
‏ وَإِذَا النُّجُومُ انكَدَرَتْ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و هنگامي كه ستارگان تيره و تار مي‌گردند و فرو مي‌افتند .‏

‏توضيحات : ‏
‏« انكَدَرَتْ » : فرو افتادند ( نگا : انفطار / 2 ) . بي‌فروغ و تاريك شدند ( نگا : مرسلات‌ / 8 ) .‏

سوره تكوير آيه 3
‏متن آيه : ‏
‏ وَإِذَا الْجِبَالُ سُيِّرَتْ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و هنگامي كه كوهها ( از جاي خود بركنده مي‌شوند و به اين سو و آن سو ) رانده مي‌شوند .‏

‏توضيحات : ‏
‏« سُيِّرَتْ » : به حركت انداخته شد . رانده گرديد ( نگا : كهف‌ / 47 ، نبأ / 20 ) .‏

سوره تكوير آيه 4
‏متن آيه : ‏
‏ وَإِذَا الْعِشَارُ عُطِّلَتْ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و هنگامي كه ( با ارزش‌ترين اموال ، از جمله ) شتران آبستني كه ده ماه از حمل آنها گذشته است به دست فراموشي سپرده مي‌شوند .‏

‏توضيحات : ‏
‏« الْعِشَارُ » : جمع عُشَراء ، شتراني كه ده ماه از آبستني آنها گذشته است و نفيس‌ترين چيز در پيش عربها بودند . شتران آبستني كه دو ماه براي وضع حمل آنها مانده باشد ( نگا : المصحف الميسّر ) . « عُطِّلَتْ » : به حال خود رها شدند . آيه براي تمثيل است . يعني اگر به فرض ، مردمان در اين هنگام شتراني بدين صفت هم داشته باشند ، آنها را رها مي‌سازند .‏

سوره تكوير آيه 5
‏متن آيه : ‏
‏ وَإِذَا الْوُحُوشُ حُشِرَتْ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و هنگامي كه ددان و جانداران گرد آورده مي‌شوند ( و خوي درندگي و رمندگي را از ترس فراموش مي‌كنند ، و براي كاستن از وحشت در كنار هم قرار مي‌گيرند و به هم مي‌آميزند ) .‏

‏توضيحات : ‏
‏« حُشِرَتْ » : گردآورده شدند . هلاك گشتند ( نگا : معجم‌الفاظ القرآن الكريم ) .‏

سوره تكوير آيه 6
‏متن آيه : ‏
‏ وَإِذَا الْبِحَارُ سُجِّرَتْ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و هنگامي كه درياها سراسر برافروخته مي‌گردند ( و گدازه‌ها و گازهاي درون زمين طوفانهاي آتشين و انفجارهاي هولناكي پديد مي‌آورند ) .‏

‏توضيحات : ‏
‏« سُجِّرَتْ » : سراسر آتش گرديد . فروزان و برافروخته شد .‏

سوره تكوير آيه 7
‏متن آيه : ‏
‏ وَإِذَا النُّفُوسُ زُوِّجَتْ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و هنگامي كه دوباره جانها به پيكرها درآورده مي‌شوند و جفت يكديگر مي‌گردند .‏

‏توضيحات : ‏
‏« النُّفُوسُ » : جمع نَفْس ، جانها و روانها . « زُوِّجَتْ » : جفت اصل خود گردانده شد ، و به منشأ خويش ، يعني بدن درآورده شد . اين آيه بيانگر اين مطلب است كه پس از مرگِ انسانها ، جانها از پيكرها جدا مي‌گردند و به گونه مستقلّي بسر مي‌برند ، و پيكرها به خاكها تبديل و جذب عناصر ديگر مي‌شوند و شكلها و صورتهاي تركيبي جديدي را پيدا مي‌كنند ، با نفخه دوم صور و به فرمان ربّ غفور ، بار ديگر روانها وارد كالبدهاي خود مي‌گردند ، و چشم به جهان نو مي‌گشايند و تا ابد به گونه شگفتي زندگي مي‌نمايند .‏

سوره تكوير آيه 8
‏متن آيه : ‏
‏ وَإِذَا الْمَوْؤُودَةُ سُئِلَتْ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و هنگامي كه از دختر زنده‌بگور پرسيده مي‌شود .‏

‏توضيحات : ‏
‏« الْمَوْءُودَةُ » : دختر زنده بگور . برخي از عربها در دوره جاهلي ، دختران خود را به دلائلي زنده بگور مي‌كردند ، از جمله : از ترس فقر و تنگدستي ، و خوف از ننگ و عار زنا ، و هراس از اسارت دختران در جنگها و به صورت كنيز درآمدن ايشان . امّا دختر زنده بگور مي‌تواند نماد مظلوميّت بوده و گفت : « هر موجود زنده و مستعدّي كه ظالمانه نابود شود ، و هر استعداد زنده‌اي كه خفه گردد و هر حقي كه از ميان برود ، موءودة است و از آن سؤال و بازخواست مي‌شود » ( نگا : پرتوي از قرآن ) .‏

سوره تكوير آيه 9
‏متن آيه : ‏
‏ بِأَيِّ ذَنبٍ قُتِلَتْ ‏

‏ترجمه : ‏
‏به سبب كدامين گناه كشته شده است‌ ؟‏

‏توضيحات : ‏
‏« بِأَيِّ ذَنبٍ . . . » : نكته قابل توجّه اين است كه قرآن نمي‌گويد از قاتلان بازخواست مي‌شود ، بلكه مي‌گويد از چنين كودكان معصوم و مظلوم پرسش مي‌شود . گوئي قاتلان ارزش بازپرسي را ندارند .‏

سوره تكوير آيه 10
‏متن آيه : ‏
‏ وَإِذَا الصُّحُفُ نُشِرَتْ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و هنگامي كه نامه‌هاي اعمال پخش و گشوده مي‌شود .‏

‏توضيحات : ‏
‏« الصُحُفُ » : نامه‌هاي اعمال . « نُشِرَتْ » : پخش شد در ميان مردمان . گشوده و باز گرديد و بدانها نگريسته شد ( نگا : شربيني ، المنتخب ) .‏

سوره تكوير آيه 11
‏متن آيه : ‏
‏ وَإِذَا السَّمَاء كُشِطَتْ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و هنگامي كه آسمان ( همچون پوست حيوان ) بركنده مي‌شود .‏

‏توضيحات : ‏
‏« كُشِطَتْ » : پوست كنده شد . يعني : چيزي به نام آسمان در ميان نماند . پرده از روي آن برگرفته شد . يعني : پرده‌هائي كه در اين دنيا بر جهان ماده و عالم بالا افكنده شده است و مانع از آن است كه مردم فرشتگان يا بهشت و دوزخ را ببينند كنار مي‌رود ، و انسانها حقائق هستي را عيان مي‌بينند ( نگا : شعراء / 91 ، نازعات‌ / 36 ) .‏

سوره تكوير آيه 12
‏متن آيه : ‏
‏ وَإِذَا الْجَحِيمُ سُعِّرَتْ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و هنگامي كه دوزخ كاملاً برافروخته و شعله‌ور مي‌شود .‏

‏توضيحات : ‏
‏« سُعِّرَتْ » : برافروخته گرديد . مشتعل شد . آتش در گرفت .‏

سوره تكوير آيه 13
‏متن آيه : ‏
‏ وَإِذَا الْجَنَّةُ أُزْلِفَتْ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و هنگامي كه بهشت ( براي پرهيزگاران ) نزديك آورده مي‌شود .‏

‏توضيحات : ‏
‏« أُزْلِفَتْ » : نزديك گردانده شد ( نگا : شعراء / 90 ، ق / 31 ) .‏

سوره تكوير آيه 14
‏متن آيه : ‏
‏ عَلِمَتْ نَفْسٌ مَّا أَحْضَرَتْ ‏

‏ترجمه : ‏
‏( آري ! در آن موقع ) هركسي مي‌داند چه چيزي را آماده كرده است و تهيّه ديده است ( و با خود به قيامت آورده است ) .‏

‏توضيحات : ‏
‏« عَلِمَتْ » : ( نگا : آل‌عمران‌ / 30 ) . اين آيه ، جواب واژه ( إِذا ) در آيات پيشين است .‏

سوره تكوير آيه 15
‏متن آيه : ‏
‏ فَلَا أُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏سوگند به ستارگاني كه واپس مي‌روند ( و در پرتو خورشيد از ديدگان مردمان پنهان مي‌شوند ) !‏

‏توضيحات : ‏
‏« فَلآ أُقْسِمُ » : ( نگا : واقعه‌ / 75 ، حاقّه‌ / 38 ، معارج‌ / 40 ، قيامه‌ / 1 و 2 ) . « الْخُنَّسِ » : جمع خانِس ، واپس روندگان . واپس ماندگان . مراد همه ستارگان است كه با طلوع خورشيد ، از ديدگان ما انسانها ، انگار خويشتن را واپس مي‌كشند ، و به درون لانه‌هاي خود مي‌خزند .‏

سوره تكوير آيه 16
‏متن آيه : ‏
‏ الْجَوَارِ الْكُنَّسِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏سيّارگاني كه ( حركت مي‌كنند و از ديده‌ها ) پنهان و مخفي مي‌شوند .‏

‏توضيحات : ‏
‏« الْجَوارِي‌ » : جمع جاريه ، روندگان . سيّارگان . در رسم‌الخطّ قرآني ياء آن براي تخفيف حذف شده است . « الْكُنَّسِ » : جمع كانِس ، پنهان شونده .‏

سوره تكوير آيه 17
‏متن آيه : ‏
‏ وَاللَّيْلِ إِذَا عَسْعَسَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و سوگند به شب بدان گاه كه پشت مي‌كند و به آخر مي‌رسد ( و رو به سوي روشنائي و نور مي‌رود ) !‏

‏توضيحات : ‏
‏« عَسْعَسَ » : شب روآورد و تاريك شد . شب پشت كرد و كم‌رنگ گرديد . اين واژه از اضداد است ، ولي به قرينه : وَالَّيْلِ إِذَا أَدْبَرَ ( مدّثّر / 33 ) ، شايد به آخر رسيدن شب مراد باشد كه در برابر طليعه‌هاي نور عقب‌نشيني مي‌كند و دامنه‌هاي تاريك شب برچيده مي‌شود و زندگان به جنبش درمي‌آيند .‏

سوره تكوير آيه 18
‏متن آيه : ‏
‏ وَالصُّبْحِ إِذَا تَنَفَّسَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و سوگند به صبح بدان گاه كه مي‌دمد ( و با طلوع سپيده ، چهره نوراني و پرفروغ خود را به جهانيان مي‌نماياند ، و با نسيم حيات‌بخش خويش خفتگان را به حركت و تلاش مي‌كشاند ، و از بي‌خبري به بيداري و هوشياري مي‌رساند ) !‏

‏توضيحات : ‏
‏« تَنَفَّسَ » : نفس كشيد . دميدن گرفت . انگار صبح شخصي است كه از فشار غم رها و نفَس راحتي مي‌كشد . مراد روشن شدن است ( نگا : مدّثّر / 34 ) .‏

سوره تكوير آيه 19
‏متن آيه : ‏
‏ إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ كَرِيمٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏اين قرآن ، كلام ( خدا و توسّط ) فرستاده بزرگواري ( جبرئيل نام براي محمّد پيغمبر اسلام ، روانه شده ) است .‏

‏توضيحات : ‏
‏« إِنَّهُ » : ضمير ( هُ ) به قرآن ، يا به خبرهاي پيشين مذكور در اين سوره برمي‌گردد . اين آيه جواب سوگندهاي پيشين است . « رَسُولٍ » : مراد جبرئيل است .‏

سوره تكوير آيه 20
‏متن آيه : ‏
‏ ذِي قُوَّةٍ عِندَ ذِي الْعَرْشِ مَكِينٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏او ( در اداي مأموريّت خود توانا و ) نيرومند است ، و نزد خداوندِ صاحبِ عرش داراي منزلت و مكانت والائي است .‏

‏توضيحات : ‏
‏« مَكِينٍ » : داراي مكانت و منزلت . برجسته ( نگا : يوسف‌ / 54 ) .‏

سوره تكوير آيه 21
‏متن آيه : ‏
‏ مُطَاعٍ ثَمَّ أَمِينٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏او در آنجا ( كه ملكوت اعلي و عالم فرشتگان است ) فرمانروا ، و ( در كار ابلاغِ وحي و پيام الهي ) امين و درستكار است .‏

‏توضيحات : ‏
‏« مُطَاعٍ » : فرمانروا . اطاعت شونده . « ثَمَّ » : آنجا . مراد عالم بالا و ملكوت اعلي است كه اصل آن را خدا مي‌داند و بس .‏

سوره تكوير آيه 22
‏متن آيه : ‏
‏ وَمَا صَاحِبُكُم بِمَجْنُونٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏همدم و معاشر شما ( محمّد پسر عبدالّله ) ديوانه نيست ( و خوب او را مي‌شناسيد و به عقل و شخصيّت و بزرگي او اعتراف داريد ) .‏

‏توضيحات : ‏
‏« صَاحِبُ » : دوست و رفيق . مُصاحب و مُعاشر . تعبير صاحب ، اشاره به اين است كه او ساليان دراز در ميان قريشيان زندگي كرده بود و او را امين مي‌ناميدند ، و تا وحي براي وي نيامده بود او را خردمند و هوشمند و فرزانه مي‌دانستند ، ولي پس از آن ديوانه‌اش قلمداد مي‌كردند .‏

سوره تكوير آيه 23
‏متن آيه : ‏
‏ وَلَقَدْ رَآهُ بِالْأُفُقِ الْمُبِينِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏محمّد به طور مسلّم جبرئيل را در كرانه روشن ( عالم بالا ، در سدرةالمُنْتَهي ، به صورت فرشتگي خود ) مشاهده كرده است .‏

‏توضيحات : ‏
‏« لَقَدْ رَءَاهُ » : قطعاً محمّد جبرئيل را ديده است . « الأُفُقِ الْمُبِينِ » : افق روشن و آشكار . افقي كه نماياننده فرشتگان است و فرشتگان در آنجا به صورت اصلي ديده مي‌شوند . مراد افق عالم بالا ، در صدرةالمنتهي ، كه بهشت آنجا است مي‌باشد ( نگا : نجم‌ / 7 و 8 و 9 ) .‏

سوره تكوير آيه 24
‏متن آيه : ‏
‏ وَمَا هُوَ عَلَى الْغَيْبِ بِضَنِينٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏او ( كه محمّد امين است ، مطالب وحي آسماني را بر شما پوشيده نمي‌دارد ، و از اعلام آن دريغ نمي‌ورزد و ) نسبت به شما درباره غيب بخل نشان نمي‌دهد .‏

‏توضيحات : ‏
‏« الْغَيْبِ » : مراد وحي ، يعني هر آن چيزي است كه درباره روز قيامت ، ذات و صفات خدا ، بهشت و دوزخ ، فرشتگان ، و غيره از سوي خدا به پيغمبر ابلاغ مي‌شده است . « ضَنِينٍ » : بخيل . تنگ‌چشم . هدف اصلي آيه اين است كه : پيغمبر اسلام در تبليغ و تعليم مطالب وحي ، كمترين تعلل و قصوري نمي‌كند و هر چيزي را كه بداند به شما مي‌آموزد ، و مانند كاهنان و ساحران نيست كه آموخته‌هاي خود را به ديگران منتقل نكند .‏

سوره تكوير آيه 25
‏متن آيه : ‏
‏ وَمَا هُوَ بِقَوْلِ شَيْطَانٍ رَجِيمٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و اين قرآن ، گفتار اهريمن رانده و مانده ( از درگاه رحمت الهي ) نيست .‏

‏توضيحات : ‏
‏« رَجِيمٍ » : مطرود . رانده شده از لطف و رحم خدا ( نگا : آل‌عمران‌ / 36 ، حجر / 17 و 34 ، نحل‌ / 98 ، ص‌ / 77 ) .‏

سوره تكوير آيه 26
‏متن آيه : ‏
‏ فَأَيْنَ تَذْهَبُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏پس كجا مي‌رويد ؟ ( محمّد با بيان حجّت و رساندن حق و حقيقت بر شما اتمام حجّت كرده است . پس هرجائي و راهي كه برويد ، گمراهي و سرگشتگي است ) .‏

‏توضيحات : ‏
‏« أَيْنَ تَذْهَبُونَ ؟ » : كجا مي‌رويد ؟ يعني جز راه قرآن ، هركجا برويد بيراهه است . اين پرسش همانند پرسش از كسي است كه جاده مستقيم را رها سازد و بيراهه برود و او را ندا دهند : آهاي كجا مي‌روي‌ ؟‏

سوره تكوير آيه 27
‏متن آيه : ‏
‏ إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ لِّلْعَالَمِينَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏اين قرآن جز پند و اندرز جهانيان نيست ( و سراسر آن بيدارباش و هوشيار باش شعور و فطرتهاي خفته است ) .‏

‏توضيحات : ‏
‏« إنْ هُوَ إِلاّ ذِكْرٌ لِّلْعَالَمِينَ » : ( نگا : يوسف‌ / 104 ، ص‌ / 87 ، قلم‌ / 52 ) .‏

سوره تكوير آيه 28
‏متن آيه : ‏
‏ لِمَن شَاء مِنكُمْ أَن يَسْتَقِيمَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏براي كساني از شما كه ( خواستار راستي و درستي و طي طريق جاده مستقيم باشند و ) بخواهند راستاي راه را در پيش بگيرند .‏

‏توضيحات : ‏
‏« لِمَنْ . . . » : بدل از ( الْعَالَمِينَ ) است . « أَن يَسْتَقِيمَ » : اين كه راه راست را در پيش گيرد ( نگا : جنّ‌ / 16 ) . بر حق و حقيقت استقامت و پايداري داشته باشد ( نگا : فصّلت‌ / 30 ، احقاف‌ / 13 ) .‏

سوره تكوير آيه 29
‏متن آيه : ‏
‏ وَمَا تَشَاؤُونَ إِلَّا أَن يَشَاءَ اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و حال اين كه نمي‌توانيد بخواهيد جز چيزهائي را كه خداوند جهانيان بخواهد .‏

‏توضيحات : ‏
‏« وَ » : واو حاليّه است ( نگا : التفسير القرآني للقرآن ) . « وَ مَا تَشَآءُونَ . . . » : مراد اين است كه فرمانرواي مطلق خدا است ، و رفتار و كردار بنده وقتي از قوّه به فعل درمي‌آيد كه بنده بخواهد و خدا هم بخواهد ، و خواست بنده با خواست خدا همنوا شود . يعني اعمال آدمي فقط منحصر و موقوف به خواست خودش نمي‌باشد . بلكه زماني خواست انسان به عمل تبديل مي‌گردد كه خدا اجازه صدور آن را بدهد . به عبارت ديگر تصميم كار انسان است و توفيق كار خدا . آخر اگر انسان در اين جهان كاملاً آزاد باشد ، و چنان قدرتي را در دست داشته باشد كه هرچه بخواهد بتواند انجام دهد ، نظم و نظام دنيا به هم مي‌خورد و جهان ويران مي‌شود ( نگا : انسان‌ / 30 ) .‏



بازگشت به لیست سوره‌ها