تفسير نور:
سوره قلم آيه 1
متن آيه :
ن وَالْقَلَمِ وَمَا يَسْطُرُونَ
ترجمه :
نون . سوگند به قلم ! و قسم به چيزي كه مي‌نويسند !
توضيحات :
« ن » : از حروف مقطّعه است ( نگا : بقره / 1 ) . « الْقَلَمِ » : خامه ( نگا : علق / 4 ) . « يَسْطُرُونَ » : مي‌نويسند . مي‌نگارند . سوگند خوردن خدا به خامه و نوشتار ، بيانگر عظمت صاحبان قلم ، و حرمت نوشته‌ها در آئين اسلام است .
سوره قلم آيه 2
متن آيه :
مَا أَنتَ بِنِعْمَةِ رَبِّكَ بِمَجْنُونٍ
ترجمه :
در سايه نعمت و لطف پروردگارت ، تو ديوانه نيستي .
توضيحات :
« بِنِعْمَةِ » : در سايه نعمت . به لطف ( نگا : طور / 29 ) . « بِمَجْنُونٍ » : حرف باء زائد و براي تأكيد نفي است . اين آيه ردّ ياوه‌سرائيهاي كافران و مشركان است كه مظهر عقل و درايت ، و منبع نور و هدايت ، و صفوت آدميان و تَتِمّه دَور زمان را ديوانه مي‌ناميدند ( نگا : حجر / 6 ، قلم / 51 ) .
سوره قلم آيه 3
متن آيه :
وَإِنَّ لَكَ لَأَجْراً غَيْرَ مَمْنُونٍ
ترجمه :
تو داراي پاداش بزرگ و ناگسيختني هستي .
توضيحات :
« غَيْرَ مَمْنُونٍ » : نامقطوع . يعني ماندگار و هميشگي .
سوره قلم آيه 4
متن آيه :
وَإِنَّكَ لَعَلى خُلُقٍ عَظِيمٍ
ترجمه :
تو داراي خوي سترگ ( يعني صفات پسنديده و افعال حميده ) هستي .
توضيحات :
« خُلُقٍ » : خوي . مراد رفتار و كردار است ( نگا : شعراء / 137 ) .
سوره قلم آيه 5
متن آيه :
فَسَتُبْصِرُ وَيُبْصِرُونَ
ترجمه :
خواهي ديد و خواهند ديد .
توضيحات :
« فَسَتُبْصِرُ . . . » : به زودي خواهي ديد و متوجّه خواهي شد .
سوره قلم آيه 6
متن آيه :
بِأَييِّكُمُ الْمَفْتُونُ
ترجمه :
كه كدام يك از شما مبتلا به ديوانگي است ( محمّد ، يا شما كافران و مشركان ) .
توضيحات :
« الْمَفْتُونُ » : ديوانگي . مصدر است ، مانند معقول به معني عقل ، مَجْلُود به معني جَلادَة ( نگا : روح‌البيان ) . در اين صورت حرف ( ب ) در اوّل ( بِأَييِّكُمْ ) به معني ( في ) است ( نگا : صفوة‌البيان ) . برخي هم حرف باء را زائد دانسته و ( مفتون ) را اسم مفعول محسوب نموده‌اند . در اين صورت معني آيه چنين است : كه كدام يك از شما ديوانه است ( نگا : روح المعاني ) .
سوره قلم آيه 7
متن آيه :
إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِيلِهِ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ
ترجمه :
پروردگار تو مسلّماً ( از هر كس ديگري ) بهتر مي‌داند كه چه كسي از راه او گمراه شده است ، و چه كسي راهياب است .
توضيحات :
« إِنَّ رَبَّكَ . . . بِالْمُهْتَدِينَ » : ( نگا : انعام / 117 ، نحل / 125 ، نجم / 30 ) .
سوره قلم آيه 8
متن آيه :
فَلَا تُطِعِ الْمُكَذِّبِينَ
ترجمه :
حال كه چنين است ، از تكذيب كنندگان اطاعت و پيروي مكن ( و بر دعوت خود پايدار باش و به راه آنان مرو . اطاعت از ايشان گمراهي و بدبختي است ) .
توضيحات :
« لا تُطِعْ . . . » : مراد تشويق و ترغيب پيغمبر و همه پيروان او است كه راه خدا را با شوق و شور ادامه دهند ، و با كفّار و مشركين نرمش و سازش نكنند .
سوره قلم آيه 9
متن آيه :
وَدُّوا لَوْ تُدْهِنُ فَيُدْهِنُونَ
ترجمه :
ايشان دوست مي‌دارند كه نرمش و سازش نشان دهي ، تا آنان هم نرمش و سازش كنند ( بدين اميد كه برخي از فرمانهاي خدا را به خاطر آنان ترك كني ، و در بعضي از مسائل با ايشان همگام و همآهنگ شوي ) .
توضيحات :
« تُدْهِنُ » : سهل انگاري كني . نرمش و سازش نمائي . . . مراد آنان اين است كه پيغمبر با نزديك شدن به دين آنان ، روي خوش بديشان نشان دهد ، و آنان هم با نزديك شدن به دين اسلام روي خوش نشان دهند . يعني سهل‌انگاري و سازش انجام پذيرد . ( نگا : واقعه / 81 ) .
سوره قلم آيه 10
متن آيه :
وَلَا تُطِعْ كُلَّ حَلَّافٍ مَّهِينٍ
ترجمه :
از فرومايه‌اي كه بسيار سوگند مي‌خورد ، پيروي مكن .
توضيحات :
« حَلاّفٍ » : بسيار سوگند خورنده . به حق يا به ناحق . « مَهِينٍ » : خوار و پست . رَذْل و حقير .
سوره قلم آيه 11
متن آيه :
هَمَّازٍ مَّشَّاء بِنَمِيمٍ
ترجمه :
بسيار عيبجوئي كه دائماً سخن‌چيني مي‌كند .
توضيحات :
« هَمَّازٍ » : بسيار عيبجو . رخنه‌گر . بسيار بدگو و بد زبان . « مَشَّآءٍ » : پادو . تيزرونده . در اينجا با حرف ( ب ) متعدّي شده و به معني بسيار بَرنده و نقل‌كننده است . « مَشَّآءٍ بِنَمِيمٍ » : بسيار سخن چين . كسي كه سخن اين را براي آن ، و كلام آن را براي اين ، به منظور فساد و تباهي مي‌آورد و مي‌برد .
سوره قلم آيه 12
متن آيه :
مَنَّاعٍ لِّلْخَيْرِ مُعْتَدٍ أَثِيمٍ
ترجمه :
بسيار مانع كار خير ، و تجاوز پيشه ، و بزهكار است .
توضيحات :
« مَنَّاعٍ » : كسي كه خويشتن را بسيار دور از خيرات و حسنات نگاه مي‌دارد كه كنايه از بخيل و تنگ‌چشم است . بسيار بازدارنده مردم از انجام خيرات و حسنات ( نگا : ق / 25 ) . « مُعْتَدٍ » : متجاوز . تجاوز پيشه ( نگا : بقره / 190 ، مائده / 87 ، توبه / 10 ) . « أَثِيمٍ » : ( نگا : بقره / 276 ، نساء / 107 ، شعراء / 222 ) .
سوره قلم آيه 13
متن آيه :
عُتُلٍّ بَعْدَ ذَلِكَ زَنِيمٍ
ترجمه :
علاوه بر اينها درشتخوي و سنگين دل ، و انگشت نما به بديها است .
توضيحات :
« عُتُلٍّ » : درشتخو . سنگين دل . سخت روي و زشتخوي ( نگا : روح‌البيان ) . « زَنيِمٍ » : نشاندار به هرچه بدي و زشتي است . حرامزاده . البتّه كسي كه مجمع بديها و منبع زشتيها باشد ، ناانسان و ناكس بشمار است ، و از زمره انسانها محسوب نمي‌گردد .
سوره قلم آيه 14
متن آيه :
أَن كَانَ ذَا مَالٍ وَبَنِينَ
ترجمه :
( آيا اين همه زشتيها و پلشتيها ) بدان خاطر است كه دارا و داراي فرزندان است ؟ !
توضيحات :
« أَنْ . . . » : بدان سبب كه . . . حرف ( أَنْ ) مصدريّه است . لام جرّي قبل از آن محذوف است ، يعني ( لاِنْ ) . برخي هم حرف استفهامي نيز محذوف دانسته‌اند و گفته‌اند اصل چنين است : أَلِأَنْ . . .
سوره قلم آيه 15
متن آيه :
إِذَا تُتْلَى عَلَيْهِ آيَاتُنَا قَالَ أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ
ترجمه :
هنگامي كه آيه‌هاي ما بر او خوانده مي‌شود ، مي‌گويد : افسانه‌هاي پيشينيان است .
توضيحات :
« أَسَاطِيرُ الأَوَّلِينَ » : ( نگا : انعام / 25 ، انفال / 31 ، نحل / 24 ) .
سوره قلم آيه 16
متن آيه :
سَنَسِمُهُ عَلَى الْخُرْطُومِ
ترجمه :
ما بر بيني او داغ ( ننگ ) مي‌نهيم .
توضيحات :
« سَنَسِمُهُ » : علامتگذاريش خواهيم كرد . داغش خواهيم كرد . . « الْخُرْطُومِ » : بيني . در اصل به بيني حيوانات به ويژه فيل گفته مي‌شود و كنايه از خوار كردن و رسوا نمودن است .
سوره قلم آيه 17
متن آيه :
إِنَّا بَلَوْنَاهُمْ كَمَا بَلَوْنَا أَصْحَابَ الْجَنَّةِ إِذْ أَقْسَمُوا لَيَصْرِمُنَّهَا مُصْبِحِينَ
ترجمه :
ما آنان را آزموده‌ايم ، همان گونه كه صاحبان باغ را آزموده‌ايم . هنگامي كه سوگند ياد كردند كه ميوه‌هاي باغ را بامدادان ( دور از انظار مردم ) بچينند .
توضيحات :
« بَلَوْنَاهُمْ » : ايشان را آزموديم . آنان را آزمايش كرديم . مراد از ( هُمْ ) مشركان مكّه است . « لَيَصْرِمُنَّهَا » : آن را خواهند چيد . « مُصْبِحِينَ » : در حالي كه به بامدادان برسند . حال فاعل ( لَيَصْرِمُنَّهَا ) است . از ( أَصْبَحَ ) تامّه است .
سوره قلم آيه 18
متن آيه :
وَلَا يَسْتَثْنُونَ
ترجمه :
و هيچ چيز از آن بر جاي نگذارند .
توضيحات :
« لا يَسْتَثْنُونَ » : چيزي فرو نگذارند . براي مستمندان چيزي كنار نگذارند و بديشان ندهند ( نگا : انعام / 141 ) .
سوره قلم آيه 19
متن آيه :
فَطَافَ عَلَيْهَا طَائِفٌ مِّن رَّبِّكَ وَهُمْ نَائِمُونَ
ترجمه :
شب هنگام كه آنان در خواب بودند ، بلاي بزرگ و فراگيري از جانب پروردگارت سراسر باغ را در بر گرفت و باغ ( سوخت و ) همچون شب ( تاريك و سياه ) گرديد !
توضيحات :
. . .
سوره قلم آيه 20
متن آيه :
فَأَصْبَحَتْ كَالصَّرِيمِ
ترجمه :
شب هنگام كه آنان در خواب بودند ، بلاي بزرگ و فراگيري از جانب پروردگارت سراسر باغ را در بر گرفت و باغ ( سوخت و ) همچون شب ( تاريك و سياه ) گرديد !
توضيحات :
« طَافَ عَلَيْهَا » : بر سر آن گشت زد و آن را در بر گرفت . « طَآئِفٌ » : بلاي فرا گير . « الصَّرِيم » : شب . چيده شده . با توجّه به معني اخير ، مفهوم آيه چنين است : شب هنگام كه آنان در خواب بودند ، بلاي بزرگ و فراگيري باغ را در بر گرفت و همچون باغي گرديد كه ميوه‌هاي آن راچيده و كنده باشند .
سوره قلم آيه 21
متن آيه :
فَتَنَادَوا مُصْبِحِينَ
ترجمه :
سحرگاهان همديگر را ندا در دادند .
توضيحات :
« تَنَادَوْا » : همديگر را صدا زدند . « مُصْبِحِينَ » : ( نگا : قلم / 17 ) .
سوره قلم آيه 22
متن آيه :
أَنِ اغْدُوا عَلَى حَرْثِكُمْ إِن كُنتُمْ صَارِمِينَ
ترجمه :
اگر مي‌خواهيد ميوه‌هاي خود را بچينيد ، صبح زود حركت كنيد و خويشتن را به كشتزار خود برسانيد .
توضيحات :
« أُغْدُوا » : بامدادان حركت كنيد . صبح زود يورش بريد . « حَرْثِكُم » : كشتزار خود ( نگا : بقره / 71 و 205 و 223 ، آل‌عمران / 14 ) . « صَارِمِينَ » : چينندگان ميوه . حال است .
سوره قلم آيه 23
متن آيه :
فَانطَلَقُوا وَهُمْ يَتَخَافَتُونَ
ترجمه :
آنان پچ پچ كنان به راه افتادند ( تا فقراء سخن ايشان را نشنوند و متوجّه آنان نشوند ) .
توضيحات :
« يَتَخَافَتُونَ » : با همديگر آهسته صحبت مي‌كردند . پچ‌پچ مي‌كردند .
سوره قلم آيه 24
متن آيه :
أَن لَّا يَدْخُلَنَّهَا الْيَوْمَ عَلَيْكُم مِّسْكِينٌ
ترجمه :
نبايد امروز بينوائي در باغ پيش شما بيايد .
توضيحات :
« أَن لاّ يَدْخُلَنَّهَا » : مراد اين است كه به همديگر توصيه مي‌كردند كه امروز بينوائي را به باغ راه ندهند .
سوره قلم آيه 25
متن آيه :
وَغَدَوْا عَلَى حَرْدٍ قَادِرِينَ
ترجمه :
بامدادان بدين قصد كه مي‌توانند ( از ورود بينوايان به باغ ) جلوگيري كنند و ( ايشان را ) باز دارند ( به سوي باغ ) روان شدند .
توضيحات :
« حَرْدٍ » : منع كردن . بازداشتن .
سوره قلم آيه 26
متن آيه :
فَلَمَّا رَأَوْهَا قَالُوا إِنَّا لَضَالُّونَ
ترجمه :
هنگامي كه باغ را ديدند ، گفتند : ما راه را گم كرده‌ايم ! ( اين باغ ما نيست ) .
توضيحات :
« ضَّآلُّونَ » : راه گم كردگان .
سوره قلم آيه 27
متن آيه :
بَلْ نَحْنُ مَحْرُومُونَ
ترجمه :
( بعد از اندكي تأمّل ، گفتند : ما درست آمده‌ايم و راه را گم نكرده‌ايم ) بلكه ما محروم ( از حاصل و بهره ) هستيم . ( اي واي ما ! ما همه چيز خود را از دست داده‌ايم ! ) .
توضيحات :
. . .
سوره قلم آيه 28
متن آيه :
قَالَ أَوْسَطُهُمْ أَلَمْ أَقُل لَّكُمْ لَوْلَا تُسَبِّحُونَ
ترجمه :
نيكمردترين ايشان گفت : مگر من به شما نگفتم : چرا نبايد به تسبيح و تقديس خدا بپردازيد ؟ !
توضيحات :
« أَوْسَطُهُمْ » : بهترين ايشان از نظر عقل و دين ( نگا : بقره / 143 ) . « لَوْ لا » : ( نگا : كهف / 39 ) . سخنان اين نيكمرد جنبه سرزنش دارد .
سوره قلم آيه 29
متن آيه :
قَالُوا سُبْحَانَ رَبِّنَا إِنَّا كُنَّا ظَالِمِينَ
ترجمه :
گفتند : پروردگارمان پاك و منزّه است ( از اين كه به كسي ستم كند ) . قطعاً ما ( با انجام گناهان و ترك عبادات و خيرات ، به خود ) ستم كرده‌ايم .
توضيحات :
« إِنَّا كُنَّا ظَالِمِينَ » : ( نگا : اعراف / 5 ، انبياء / 46 ) .
سوره قلم آيه 30
متن آيه :
فَأَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلَى بَعْضٍ يَتَلَاوَمُونَ
ترجمه :
پس به همديگر رو كردند و زبان به سرزنش يكديگر گشودند .
توضيحات :
« أَقْبَلَ » : رو كرد .
سوره قلم آيه 31
متن آيه :
قَالُوا يَا وَيْلَنَا إِنَّا كُنَّا طَاغِينَ
ترجمه :
گفتند : واي بر ما ! ما مردمان نافرمان و سركشي بوده‌ايم ( و زير بار قانون خدا نرفته‌ايم ، و به وظائف انساني خود عمل نكرده‌ايم ! ) .
توضيحات :
« يَا وَيْلَنَا ! » : واي بر ما ! ( نگا : انبياء / 46 و 97 ، يس / 52 ، صافّات / 20 ) .
سوره قلم آيه 32
متن آيه :
عَسَى رَبُّنَا أَن يُبْدِلَنَا خَيْراً مِّنْهَا إِنَّا إِلَى رَبِّنَا رَاغِبُونَ
ترجمه :
اميدواريم پروردگارمان ( باغي ) بهتر از اين باغ را به ما ارزاني دارد . ما ( در كارهاي خود تجديد نظر نموده‌ايم و از اعمال بد خويش دست كشيده‌ايم و ) رو به سوي پروردگارمان كرده‌ايم .
توضيحات :
« يُبْدِ لَنَا » : به ما عوض دهد . « رَاغِبُونَ » : مشتاقان ، علاقه‌مندان ، گرايندگان .
سوره قلم آيه 33
متن آيه :
كَذَلِكَ الْعَذَابُ وَلَعَذَابُ الْآخِرَةِ أَكْبَرُ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ
ترجمه :
عذاب ( دنيوي خدا ) اين گونه است ، و قطعاً عذاب آخرت سخت‌تر و بزرگتر ( از اين عذابهاي دنيوي ) است ، اگر مردم متوجّه بوده و بدانند .
توضيحات :
« كَذلِكَ الْعَذَابُ » : عذاب اين گونه است كه مي‌بينيد . عذاب اين چنين بايد باشد .
سوره قلم آيه 34
متن آيه :
إِنَّ لِلْمُتَّقِينَ عِندَ رَبِّهِمْ جَنَّاتِ النَّعِيمِ
ترجمه :
پرهيزگاران در نزد پروردگار خود ، باغهاي پر نعمت بهشت را دارند .
توضيحات :
« جَنَّاتِ النَّعِيمِ » : ( نگا : مائده / 65 ، يونس / 9 ، حجّ / 56 ) .
سوره قلم آيه 35
متن آيه :
أَفَنَجْعَلُ الْمُسْلِمِينَ كَالْمُجْرِمِينَ
ترجمه :
آيا فرمانبرداران را همچون گناهكاران يكسان مي‌شماريم ؟ !
توضيحات :
« الْمُسْلِمِينَ » : فرمانبرداران . تسليم شوندگان فرمان يزدان ( نگا : انعام / 163 ، اعراف / 126 ، يونس / 72 ) .
سوره قلم آيه 36
متن آيه :
مَا لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ
ترجمه :
شما را چه مي‌شود ؟ ! چگونه داوري مي‌كنيد ؟ !
توضيحات :
« مَا لَكُمْ » : به شما چه رسيده است ؟ چه چيزتان مي‌شود ؟ « كَيْفَ » : مراد از استفهام ، تعجّب از داوري نادرست كافران است .
سوره قلم آيه 37
متن آيه :
أَمْ لَكُمْ كِتَابٌ فِيهِ تَدْرُسُونَ
ترجمه :
آيا شما كتابي ( از جانب خدا ) داريد كه از روي آن ( قوانين خدا را ) مي‌خوانيد ( و برابر آن حكم صادر مي‌كنيد ؟ ) .
توضيحات :
« كِتَابٌ » : مراد كتاب آسماني است ( نگا : سبأ / 44 ) . « تَدْرُسُون » : روخواني مي‌كنيد ( نگا : آل‌عمران / 79 ، انعام / 105 ، اعراف / 169 ) .
سوره قلم آيه 38
متن آيه :
إِنَّ لَكُمْ فِيهِ لَمَا تَخَيَّرُونَ
ترجمه :
و شما آنچه را كه بر مي‌گزينيد ( و برابر آن داوري مي‌كنيد ) در آن است ؟
توضيحات :
« فِيهِ » : در آن كتاب . « مَا تَخَيَّرُونَ » : چيزي را كه بر مي‌گزينيد . هر چه كه مي‌خواهيد . معني ديگر آيه : آنچه را كه بخواهيد ، در آن هست .
سوره قلم آيه 39
متن آيه :
أَمْ لَكُمْ أَيْمَانٌ عَلَيْنَا بَالِغَةٌ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ إِنَّ لَكُمْ لَمَا تَحْكُمُونَ
ترجمه :
يا با ما پيمانهائي بسته‌ايد كه تا روز قيامت به هر چه حكم كنيد حق شما باشد ؟
توضيحات :
« أَيْمَانٌ » : جمع يَمين ، پيمانها و عهدها .
سوره قلم آيه 40
متن آيه :
سَلْهُم أَيُّهُم بِذَلِكَ زَعِيمٌ
ترجمه :
از آنان بپرس ، كدام يك از ايشان ، ضامن چنين پيمانهائي است .
توضيحات :
« زَعِيمٌ » : ضامن . عهده‌دار ( نگا : يوسف / 72 ) .
سوره قلم آيه 41
متن آيه :
أَمْ لَهُمْ شُرَكَاء فَلْيَأْتُوا بِشُرَكَائِهِمْ إِن كَانُوا صَادِقِينَ
ترجمه :
يا اين كه شريكهائي دارند ( كه همچون ايشان مي‌انديشند ، و سردستگان و خطّ دهندگان ايشان بوده و از آنان حمايت و جانبداري مي‌كنند ؟ ) . اگر راست مي‌گويند ، شركاء ( و رؤساء ) خود را بياورند ( تا شهادت بر ضمانت خود را بدهند و بگويند كه از مشركان در محضر يزدان دفاع و حمايت خواهند كرد ) .
توضيحات :
« شُرَكَآءُ » : مراد اربابان همرأي و هم انديشه مشركان ، يا معبودهاي دروغين و بتهاي بي‌جان ايشان ، و يا اين كه گواهان است . به هر حال براي اثبات ادّعاي پوچ و نادرستشان ، از ايشان خواسته شده است : با دليلي از عقل ، يا كتابي از كتابهاي آسماني ، يا عهد و پيماني از خداوند ، و يا انبازان و گواهان و اربابان و معبودهاي خود را بياورند تا سخنانشان را تصديق كنند و ضمانتشان را بكنند .
سوره قلم آيه 42
متن آيه :
يَوْمَ يُكْشَفُ عَن سَاقٍ وَيُدْعَوْنَ إِلَى السُّجُودِ فَلَا يَسْتَطِيعُونَ
ترجمه :
روزي ، هول و هراس به اوج خود مي‌رسد ، و كار سخت دشوار مي‌شود . بدين هنگام از كافران و مشركان خواسته مي‌شود كه سجده كنند و كرنش ببرند ، امّا ايشان نمي‌توانند چنين كنند .
توضيحات :
« يَوْمَ » : مراد روز قيامت است . « يُكْشَفُ عَن سَاقٍ » : پاچه‌ها بالا زده مي‌شود . در فارسي گفته مي‌شود : دامن به كمر زده مي‌شود . كنايه از فرا رسيدن هنگامه هول و هراس و وخامت كار و شدّت و وحشت است .
سوره قلم آيه 43
متن آيه :
خَاشِعَةً أَبْصَارُهُمْ تَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ وَقَدْ كَانُوا يُدْعَوْنَ إِلَى السُّجُودِ وَهُمْ سَالِمُونَ
ترجمه :
اين در حالي است كه چشمانشان ( از خوف و وحشت و شرمندگي و شرمساري ) به زير افتاده است ، و خواري و پستي وجود ايشان را فرا گرفته است . پيش از اين نيز ( در دنيا ) بدان گاه كه سالم و تندرست بودند به سجده بردن و كرنش كردن خوانده مي‌شدند ( و ايشان با وجود توانائي ، سجده و كرنش نمي‌كردند ) .
توضيحات :
« خَاشِعَةً » : به زير افتاده ( نگا : قمر / 7 ) . حال است . « تَرْهَقُهُمْ » : ايشان را در بر مي‌گيرد . آنان را فرا مي‌گيرد ( نگا : يونس / 26 و 27 ) .
سوره قلم آيه 44
متن آيه :
فَذَرْنِي وَمَن يُكَذِّبُ بِهَذَا الْحَدِيثِ سَنَسْتَدْرِجُهُم مِّنْ حَيْثُ لَا يَعْلَمُونَ
ترجمه :
مرا واگذار با آنان كه اين كلام ( آسماني قرآن ) را تكذيب مي‌كنند . ( من خود مي‌دانم كه با ايشان چه كار مي‌كنم ) . ما آنان را اندك اندك به گونه‌اي كه در نيابند و از راهي كه متوجّه نشوند به سوي عذاب خواهيم كشاند .
توضيحات :
« الْحَدِيثِ » : سخن . مراد قرآن است ( نگا : زمر / 23 ) . « سَنَسْتَدْرِجُهُمْ » : ( نگا : اعراف / 182 ) . « مِنْ حَيْثُ » : از آنجائي كه . به گونه‌اي كه .
سوره قلم آيه 45
متن آيه :
وَأُمْلِي لَهُمْ إِنَّ كَيْدِي مَتِينٌ
ترجمه :
و به آنان فرصت مي‌دهم ( و در عذابشان شتاب نخواهم كرد ) . نقشه و چاره‌جوئي من دقيق و استوار است ( و كسي از آن رهائي ندارد ) .
توضيحات :
« أُمْلي » : ( نگا : اعراف / 183 ، آل‌عمران / 178 ، رعد / 32 ) .
سوره قلم آيه 46
متن آيه :
أَمْ تَسْأَلُهُمْ أَجْراً فَهُم مِّن مَّغْرَمٍ مُّثْقَلُونَ
ترجمه :
چه بسا تو از ايشان ( در برابر تبليغ رسالت ، بدون اين كه ما بدانيم ) مزدي خواسته‌اي و پرداخت آن براي آنان سنگين است ( و از اداي آن در رنج هستند ؟ ! ) .
توضيحات :
« أَمْ تَسْأَلُهُمْ » : ( نگا : طور / 40 ) .
سوره قلم آيه 47
متن آيه :
أَمْ عِندَهُمُ الْغَيْبُ فَهُمْ يَكْتُبُونَ
ترجمه :
يا اين كه اسرار غيب پيش ايشان است و آنان ( آنچه را كه مي‌گويند از روي آن ) مي‌نويسند ؟ !
توضيحات :
« أَمْ عِندَهُمُ الْغَيْبُ » : ( نگا : مريم / 78 ) .
سوره قلم آيه 48
متن آيه :
فَاصْبِرْ لِحُكْمِ رَبِّكَ وَلَا تَكُن كَصَاحِبِ الْحُوتِ إِذْ نَادَى وَهُوَ مَكْظُومٌ
ترجمه :
در برابر فرمان پروردگارت شكيبا باش ( و در كار تبليغ ، مقاوم و استوار ) . و همسان يونس مباش كه با دلي پر كينه و اندوه ، خدا را به فرياد خواند ( و خواهان تعجيل در عذاب قوم خود شد ) .
توضيحات :
« صَاحِبِ الْحُوتِ » : صاحب ماهي . مراد يونس است ( نگا : انبياء / 87 و 88 ، صافّات / 139 - 148 ) . « مَكْظُومٌ » : پركينه و خشم . پر غم و اندوه ( نگا : يوسف / 84 ، نحل . 58 ، زخرف / 17 ) .
سوره قلم آيه 49
متن آيه :
لَوْلَا أَن تَدَارَكَهُ نِعْمَةٌ مِّن رَّبِّهِ لَنُبِذَ بِالْعَرَاء وَهُوَ مَذْمُومٌ
ترجمه :
اگر نعمت و رحمت پروردگارش به ياريش نشتافته و به دادش نرسيده بود ( از شكم ماهي ) حتماً به بيرون افكنده مي‌شد و نكوهيده در بيابان برهوت رها مي‌گرديد .
توضيحات :
« تَدَارَكَهُ » : او را دريافت . به دادش رسيد . « لَنُبِذَ » : حتماً انداخته مي‌شد . قطعاً رها مي‌گرديد و به خود واگذار مي‌شد . « الْعَرَآءِ » : بيابان برهوت . صحراي خالي از گياه و درخت ( نگا : صافّات / 145 ) . « وَ هُوَ مَذْمُومٌ » : در حالي كه نكوهيده بود . در حالي كه مورد مذمّت و ملامت قرار مي‌گرفت .
سوره قلم آيه 50
متن آيه :
فَاجْتَبَاهُ رَبُّهُ فَجَعَلَهُ مِنَ الصَّالِحِينَ
ترجمه :
پروردگارش ( با پذيرش توبه‌اش مجدّدا ) او را برگزيد و از زمره شايستگانش كرد .
توضيحات :
« إجْتَبَاهُ رَبُّهُ » : پروردگارش او را براي اتمام رسالتش بر گزيد .
سوره قلم آيه 51
متن آيه :
وَإِن يَكَادُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَيُزْلِقُونَكَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّكْرَ وَيَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ
ترجمه :
نزديك است كافران هنگامي كه آيات قرآن را مي‌شنوند ، تو را با چشمان ( خيره و زل زده ) خود به سر درآورند و هلاك سازند ، و مي‌گويند : او قطعاً ديوانه است .
توضيحات :
« لَيُزْلِقُونَكَ » : اين كه تو را نقش زمين سازند و نابودت كنند . تو را از زمين بردارند . حرف ( لَ ) براي تأكيد نزديكي ايشان به اقدام هلاك كردن و نابود كردن است . در ميان عربها كنايه از شدّت كينه‌توزي و دشمنانگي است . « الذِّكْرَ » : قرآن .
سوره قلم آيه 52
متن آيه :
وَمَا هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ لِّلْعَالَمِينَ
ترجمه :
در صورتي كه قرآن جز اندرز و پند جهانيان و مايه بيداري و هوشياري ايشان نيست .
توضيحات :
« ذِكْرٌ » : اندرز و پند . مايه بيداري و هوشياري .
بازگشت به لیست سوره‌ها