تفسير نور:
سوره طلاق آيه 1
متن آيه :
يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاء فَطَلِّقُوهُنَّ لِعِدَّتِهِنَّ وَأَحْصُوا الْعِدَّةَ وَاتَّقُوا اللَّهَ رَبَّكُمْ لَا تُخْرِجُوهُنَّ مِن بُيُوتِهِنَّ وَلَا يَخْرُجْنَ إِلَّا أَن يَأْتِينَ بِفَاحِشَةٍ مُّبَيِّنَةٍ وَتِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ وَمَن يَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهُ لَا تَدْرِي لَعَلَّ اللَّهَ يُحْدِثُ بَعْدَ ذَلِكَ أَمْراً
ترجمه :
اي پيغمبر ! وقتي كه خواستيد زنان را طلاق دهيد ، آنان را در وقت فرا رسيدن عدّه ( يعني آغاز پاك شدن زن از عادت ماهيانه‌اي كه شوهرش در آن با او نزديكي نكرده باشد ) طلاق دهيد ، و حساب عدّه را نگاه داريد ( و دقيقاً ملاحظه كنيد كه زن سه بار ايّام پاكي خود از حيض را به پايان رساند ، تا نژادها آميزه يكديگر نشود ) ، و از خدا كه پروردگار شما است بترسيد و پرهيزگاري كنيد ( و اوامر و نواهي او را به كار بنديد ، به ويژه در طلاق و نگهداري زمان عدّه ) . زنان را ( بعد از طلاق ، در مدّت عدّه ) از خانه‌هايشان بيرون نكنيد ، و زنان هم ( تا پايان عدّه ، از منازل شوهرانشان ) بيرون نروند . مگر اين كه زنان كار زشت و پلشت آشكاري ( همچون زنا و فحّاشي و ناسازگاري طاقت فرسا با شوهران يا اهل خانواده ) انجام دهند ( كه ادامه حضور ايشان در منازل ، باعث مشكلات بيشتر گردد ) . اينها قوانين و مقرّرات الهي است ، و هركس از قوانين و مقرّرات الهي پا فراتر نهد و تجاوز كند ، به خويشتن ستم مي‌كند . ( چرا كه خود را در معرض خشم خدا قرار مي‌دهد و به سعادت خويش لطمه مي‌زند ) . تو نمي‌داني ، چه بسا خداوند بعد از اين حادثه ، وضع تازه‌اي پيش آورد ( و ماندن زن در خانه زمينه‌ساز پشيماني شوهر و همسر و رجوع آنان به يكديگر گردد ، و ابرهاي تيره و تار كينه و كدورت از آسمان زندگي ايشان به دور رود ، و مهر و محبّت فضاي سينه‌ها را لبريز كند ، و فرزندان از دامن عطوفت مادري بي‌بهره نمانند ) .
توضيحات :
« إِذَا طَلَّقْتُمْ » : وقتي كه خواستيد طلاق دهيد . مثل إِذَا قَرَأْتَ الْقُرْءَانَ . . . ( نگا : نحل / 98 ) . مخاطب در آيه پيغمبر است و مراد امت او . اين خطاب بيانگر اهمّيّت مسأله است . « لِعِدَّتِهِنَّ » : وقت فرا رسيدن عدّه ايشان ، حرف ( ل ) به معني ( عِندَ ) است ( نگا : إسراء / 78 ) . منظور اين است كه بايد صيغه طلاق در زماني اجرا شود كه زن از عادت ماهيانه پاك شده ، و شوهرش با او نزديكي نكرده باشد . « أَحْصُوا الْعِدَّةَ » : زمان عِدّه را نگهداريد و دقيقاً محاسبه كنيد . يعني بايد سه بار ايّام پاكي خود ازحيض را به پايان رساند ( نگا : بقره / 228 ) . « لا يَخْرُجْنَ » : زنان جائز نيست از منزل بيرون بروند مگر با رضايت طرفين . . « تِلْكَ حُدُودُ اللهِ » : اين بخش اشاره بدين است كه بايد مسلمانان در طلاق كه مبغوض‌ترين حلال در نزد خدا است ، قوانين الهي را مراعات كنند . زن را يا طلاق ندهند ، و يا اگر ناچار به طلاق شدند ، احكام اين آيه را رعايت بكنند . متأسّفانه امروز به طلاق قرآني كمترين اعتنائي نمي‌شود ! ! ! تنها طلاق بِدعي در مدّ نظر است ، و كُلُّ بِدْعَةٍ ضَلالَةٌ .
سوره طلاق آيه 2
متن آيه :
فَإِذَا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِكُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ فَارِقُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ وَأَشْهِدُوا ذَوَيْ عَدْلٍ مِّنكُمْ وَأَقِيمُوا الشَّهَادَةَ لِلَّهِ ذَلِكُمْ يُوعَظُ بِهِ مَن كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَمَن يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَل لَّهُ مَخْرَجاً
ترجمه :
و هنگامي كه مدّت عِدّه آنان نزديك به پايان آمد ، يا ايشان را به طرز شايسته‌اي نگاه داريد ، و يا به طرز شايسته‌اي از ايشان جدا شويد ، و بر ( نگاهداري و يا جدائي ) آنان دو مرد عادل از ميان خودتان گواه كنيد ، ( تا اگر در آينده اختلافي روي دهد ، هيچ يك از شوهر و همسر نتوانند واقعيّت را انكار كنند ) و گواهي دادن را براي خدا اداء كنيد ( و انگيزه شهادت محض رضاي خدا باشد ، و از هيچ كدام جانبداري ننمائيد ) . اين ( احكام ) چيزي است كه كسي بدان پند و اندرز مي‌گردد كه به خدا و روز آخرت ايمان داشته باشد . هر كس هم از خدا بترسد و پرهيزگاري كند ، خدا راه نجات ( از هر تنگنائي ) را براي او فراهم مي‌سازد .
توضيحات :
« إذَا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ » : زماني كه به مدّت پايان عدّه ، نزديك شدند . چرا كه اگر زمان عدّه به پايان برسد ، راه مراجعت بر روي شوهر بسته مي‌گردد ( نگا : أضواء البيان ) . يادآوري : زنان از لحاظ نگاه داشتنِ عدّه ، به دو دسته تقسيم مي‌شوند : 1 ) زناني كه شوهرانشان بميرند . اين گروه به دو دسته تقسيم مي‌گردند : الف - زناني كه حامله‌اند . اينان تا وضع حمل عده نگاه مي‌دارند . ب - زناني كه حامله نيستند . اينان چه با ايشان همبستري شده باشد و چه با آنان همبستري نشده باشد ، چهار ماه و ده روز عده نگاه مي‌دارند . 2 ) زناني كه شوهرانشان ايشان را طلاق داده باشند . اينان نيز دو گروهند : الف - زناني كه حامله‌اند . چنين زناني تا وضع حمل عده نگاه مي‌دارند . ب - زناني كه حامله نيستند . اينان هم دو دسته هستند : 1 - زناني كه با آنان همبستري نشده است . اينان عدّه‌اي ندارند . 2 - زناني كه با ايشان همبستري شده است . اينان اگر كساني بوده كه داراي عادت ماهيانه باشند ، تنها سه عادت ماهيانه عدّه نگاه مي‌دارند ، و اگر كساني بوده كه داراي عادت ماهيانه نباشند ، يعني يائسه و يا صغيره باشند ، سه ماه تمام عدّه نگاه مي‌دارند ( نگا : أضواء البيان ) .
سوره طلاق آيه 3
متن آيه :
وَيَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يَحْتَسِبُ وَمَن يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَيْءٍ قَدْراً
ترجمه :
و به او از جائي كه تصوّرش نمي‌كند روزي مي‌رساند . هر كس بر خداوند توكّل كند ( و كار و بار خود را بدو واگذارد ) خدا او را بسنده است . خداوند فرمان خويش را به انجام مي‌رساند و هر چه را بخواهد بدان دسترسي پيدا مي‌كند . خدا براي هر چيزي زمان و اندازه‌اي را قرار داده است .
توضيحات :
« مِنْ حَيْثُ » : از جائي كه ، به گونه‌اي كه . « بَالِغُ أَمْرِهِ » : دستيابي دارد به هر چه بخواهد . فرمان خود را به انجام مي‌رساند . « أَمْرِ » : كار ، فرمان . « قَدْراً » : مدّت و اجل ، اندازه و مقدار .
سوره طلاق آيه 4
متن آيه :
وَاللَّائِي يَئِسْنَ مِنَ الْمَحِيضِ مِن نِّسَائِكُمْ إِنِ ارْتَبْتُمْ فَعِدَّتُهُنَّ ثَلَاثَةُ أَشْهُرٍ وَاللَّائِي لَمْ يَحِضْنَ وَأُوْلَاتُ الْأَحْمَالِ أَجَلُهُنَّ أَن يَضَعْنَ حَمْلَهُنَّ وَمَن يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَل لَّهُ مِنْ أَمْرِهِ يُسْراً
ترجمه :
زنان شما وقتي كه نااميد از عادت ماهيانه‌اند ، و همچنين زناني كه هنوز عادت ماهيانه نديده‌اند ، اگر ( درباره حكم عِدّه ايشان ) متردّديد ، بدانيد كه عدّه آنان سه ماه است ، و عدّه زنان باردار ، وضع حمل است . هر كس كه از خدا بترسد و پرهيزگاري كند ، خدا كار و بارش را ساده و آسان مي‌سازد .
توضيحات :
« يَئِسْنَ » : نااميد شده‌اند . يائسه گشته‌اند . « إِنِ ارْتَبْتُمْ » : اگر متردّد شديد درباره حكم عدّه ايشان . اگر متردّد شديد در خوني كه از ايشان بيرون مي‌تراود كه آيا خون حيض يا خون چيز ديگري است . اگر متردّد شديد كه آيا به سن يائسگي رسيده‌اند يا خير . « مِنْ أَمْرِهِ » : از كار و بارش . به فرمان و دستور خويش ( نگا : نحل / 2 ، غافر / 15 ) .
سوره طلاق آيه 5
متن آيه :
ذَلِكَ أَمْرُ اللَّهِ أَنزَلَهُ إِلَيْكُمْ وَمَن يَتَّقِ اللَّهَ يُكَفِّرْ عَنْهُ سَيِّئَاتِهِ وَيُعْظِمْ لَهُ أَجْراً
ترجمه :
اين ( قانونگذاري ) فرمان خدا است كه آن را براي شما فرستاده است . هر كس كه از خدا بترسد و پرهيزگاري كند ، بديها و گناهان او را محو كرده و مي‌زدايد ، و پاداش وي را بزرگ مي‌نمايد .
توضيحات :
« يُكَفِّرْ عَنْهُ سَيِّئَاتِهِ » : ( نگا : بقره / 271 ، انفال / 29 ، زمر / 35 ) .
سوره طلاق آيه 6
متن آيه :
أَسْكِنُوهُنَّ مِنْ حَيْثُ سَكَنتُم مِّن وُجْدِكُمْ وَلَا تُضَارُّوهُنَّ لِتُضَيِّقُوا عَلَيْهِنَّ وَإِن كُنَّ أُولَاتِ حَمْلٍ فَأَنفِقُوا عَلَيْهِنَّ حَتَّى يَضَعْنَ حَمْلَهُنَّ فَإِنْ أَرْضَعْنَ لَكُمْ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ وَأْتَمِرُوا بَيْنَكُم بِمَعْرُوفٍ وَإِن تَعَاسَرْتُمْ فَسَتُرْضِعُ لَهُ أُخْرَى
ترجمه :
زنان مطلّقه را در جائي سكونت دهيد كه خودتان در آنجا زندگي مي‌كنيد و در توان داريد ، و بديشان زيان نرسانيد تا ( با زيان رساندن خود بر آنان سختگيري كنيد و ) در تنگنايشان قرار دهيد ( و ايشان مجبور به ترك منزل شوند ) . اگر آنان باردار باشند ، خرج و نفقه ايشان را بپردازيد تا زماني كه وضع حمل مي‌كنند . اگر آنان ( حاضر شدند بعد از جدائي ، فرزندان ) شما را شير دهند ، مزدشان را به تمام و كمال بپردازيد . با يكديگر درباره سرنوشت فرزندان ، زيبا و پسنديده مشورت كنيد ( و اجرتي متناسب با مقدار و زمان شير دادن ، بر حسب عرف و عادت ، تعيين كرده ، و به نوزادان و كودكان از هر نظر عنايت شود ) . اگر هم بر همديگر سخت گرفتيد و به توافق نرسيديد ، دايه‌اي شير دادن به كودك مرد را بر عهده مي‌گيرد ( تا نزاع و كشمكش ادامه نيابد ) .
توضيحات :
« مِنْ حَيْثُ » : آنجا كه . هرگونه كه . « وُجْد » : توانائي . وسع و طاقت . « لا تُضَآرُّوهُنَّ » : بديشان زيان نرسانيد ، به ويژه در نفقه و مسكن . « أُوْلاتِ » : صاحبان . دارندگان . « إِئْتَمِرُوا » : مشاوره كنيد . مشورت و رايزني نمائيد . « بِمَعْرُوفٍ » : زيبا و پسنديده . يعني پدر مزد شير دادن را محترمانه و متناسب با عرف و عادت بپردازد . مادر هم مواظبت لازم را از فرزند بنمايد . « تَعَاسَرْتُمْ » : همديگر را در تنگنا گذاشتيد و بر يكديگر سختگيري كرديد و توافق حاصل نشد . « أُخْري » : زن ديگري . دايه‌اي .
سوره طلاق آيه 7
متن آيه :
لِيُنفِقْ ذُو سَعَةٍ مِّن سَعَتِهِ وَمَن قُدِرَ عَلَيْهِ رِزْقُهُ فَلْيُنفِقْ مِمَّا آتَاهُ اللَّهُ لَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلَّا مَا آتَاهَا سَيَجْعَلُ اللَّهُ بَعْدَ عُسْرٍ يُسْراً
ترجمه :
آنان كه دارا هستند ، از دارائي خود ( براي زن شير دهنده ، به اندازه توان خود ) خرج كنند ، و آنان كه تنگدست هستند ، از چيزي كه خدا بديشان داده است خرج كنند ، خداوند هيچ كسي را جز بدان اندازه كه بدو داده است مكلّف نمي‌سازد . خدا بعد از سختي و ناخوشي ، گشايش و خوشي پيش مي‌آورد .
توضيحات :
« ذُوسَعَةٍ » : دارا . ثروتمند . « قُدِرَ عَلَيْهِ رِزْقُهُ » : روزي او كم گرديد و فقير شد ( رعد / 26 ، اسراء / 30 ، قصص / 82 ) .
سوره طلاق آيه 8
متن آيه :
وَكَأَيِّن مِّن قَرْيَةٍ عَتَتْ عَنْ أَمْرِ رَبِّهَا وَرُسُلِهِ فَحَاسَبْنَاهَا حِسَاباً شَدِيداً وَعَذَّبْنَاهَا عَذَاباً نُّكْراً
ترجمه :
چه بسيار مردمان شهرها و آباديهائي كه از فرمان پروردگارشان و دستور پيغمبران او ، سرپيچي و سركشي كرده‌اند ، و در نتيجه ما سخت به حسابشان رسيده‌ايم و به مجازات ناگوار و كيفر ناخوشايندشان رسانده‌ايم .
توضيحات :
« كَأَيِّن مِّن قَرْيَةٍ » : ( نگا : حجّ / 45 و 48 ، محمّد / 13 ) . « حَاسَبْنَاهَا » : از آن حساب كشيده‌ايم . به حسابشان رسيده‌ايم . « عَتَتْ » : سركشي كرده‌اند ( نگا : اعراف / 77 و 166 ، فرقان / 21 ) . « نُكْراً » : ( نگا : كهف / 74 و 87 ) .
سوره طلاق آيه 9
متن آيه :
فَذَاقَتْ وَبَالَ أَمْرِهَا وَكَانَ عَاقِبَةُ أَمْرِهَا خُسْراً
ترجمه :
و عقوبت اعمالشان را چشيده‌اند ، و عاقبت كار و بارشان زيان و خسران بوده است .
توضيحات :
« وَ بَالَ » : ( نگا : مائده / 95 ، حشر / 15 ، تغابن / 5 ) . « خُسْراً » : زيان . زيانكاري .
سوره طلاق آيه 10
متن آيه :
أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ عَذَاباً شَدِيداً فَاتَّقُوا اللَّهَ يَا أُوْلِي الْأَلْبَابِ الَّذِينَ آمَنُوا قَدْ أَنزَلَ اللَّهُ إِلَيْكُمْ ذِكْراً
ترجمه :
خداوند براي ايشان عذاب شديدي را فراهم ساخته است ، پس اي خردمنداني كه مؤمن هستيد ، شما پرهيزگاري كنيد و خويشتن را از ( عذاب و خشم ) خدا به دور داريد . خدا كه براي شما قرآن را نازل فرموده است .
توضيحات :
« ذِكْراً » : قرآن ( نگا : اعراف / 63 و 69 ، حجر / 6 و 9 ) . « الَّذِينَ » : صفت يا بدل ( أُوْلي‌الألْبَابِ ) است .
سوره طلاق آيه 11
متن آيه :
رَّسُولاً يَتْلُو عَلَيْكُمْ آيَاتِ اللَّهِ مُبَيِّنَاتٍ لِّيُخْرِجَ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَمَن يُؤْمِن بِاللَّهِ وَيَعْمَلْ صَالِحاً يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَداً قَدْ أَحْسَنَ اللَّهُ لَهُ رِزْقاً
ترجمه :
و پيغمبري را به ميانتان روانه كرده است كه آيات روشن خدا را برايتان مي‌خواند تا كساني را كه ايمان آورده‌اند و كارهاي شايسته كرده‌اند از تاريكي ( بطالت و ضلالت ) بيرون آورد و به روشنائي ( حقيقت و هدايت ) در آورد . كساني كه به خدا ايمان بياورند و كارهاي پسنديده بكنند ، خدا آنان را به باغهاي بهشتي داخل مي‌گرداند كه از زير ( كاخها و درختان ) آن رودبارها روان است . براي هميشه در آنجا ماندگار مي‌مانند ، و خدا روزيشان را خوب و نيكو مي‌گرداند .
توضيحات :
« رَسُولاً » : مفعولٌ‌به براي فعل محذوفي است كه مقام دلالت بر آن دارد . تقدير چنين است : أَرْسَلَ رَسُولاً . « يَتْلُو » : در رسم‌الخطّ قرآني الف زائدي به دنبال دارد . « أَبَداً » : ذكر اين واژه پس از ( خَالِدِينَ ) تأكيدي بر خلود و ماندگاري محسوب است .
سوره طلاق آيه 12
متن آيه :
اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ وَمِنَ الْأَرْضِ مِثْلَهُنَّ يَتَنَزَّلُ الْأَمْرُ بَيْنَهُنَّ لِتَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ وَأَنَّ اللَّهَ قَدْ أَحَاطَ بِكُلِّ شَيْءٍ عِلْماً
ترجمه :
خدا همان است كه هفت آسمان را و همانند آن زمين را آفريده است . فرمان ( خدا ) همواره در ميان آنها جاري است ( و تدبير هدايت و رهبري او ، لحظه‌اي از جهان بزرگ هستي برداشته نمي‌شود ، اين آفرينش عظيم بدان خاطر است ) تا بدانيد خداوند بر هر چيزي توانا است ، و آگاهي او همه چيز را فرا گرفته است .
توضيحات :
« خَلَقَ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ وَ مِنَ الأرْضِ مِثْلَهُنَّ » : هفت آسمان و به اندازه آن ، زمين را آفريده است . عدد هفت براي كثرت است ، و در اين صورت منظور از هفت آسمان و هفت زمين ، تعداد بيشمار و خارج از اندازه كواكب آسماني و كراتي مشابه زمين است . ( نگا : بقره / 29 ، اسراء / 44 ، مؤمنون / 86 ، فصّلت / 12 ) . امّا اگر عدد هفت براي شماره محدود باشد ، آنچه ما مي‌بينيم و دانش بشر به آن احاطه دارد ، همه مربوط به آسمان و زمين اوّل است ، و ماوراي اين ثوابت و سيّارات ، شش عالم ديگر وجود دارد كه از دسترس علم ما بيرون است ( نگا : صافّات / 6 ، فصّلت / 12 ، ملك / 5 ) . « مِثْلَهُنَّ » : اشاره به زمينهاي متعدّدي است كه در عالم هستي وجود دارد . تا آنجا كه بعضي از دانشمندان ستاره‌شناس مي‌گويند ، تعداد كراتي كه مشابه كره زمين بر گرد خورشيدها در پهنه هستي گردش مي‌كنند حدّاقلّ سيصد ميليون كُره است ( نگا : المراغي ) . « يَتَنَزَّلُ الأمْرُ بَيْنَهُنَّ » : فرمان خدا و قضا و قدر او در ميان آنها جاري و حكمفرما است . خدا است كه حكم خود را درباره آنها به مرحله اجرا در مي‌آورد و كار و بار جهان را مي‌گرداند . ( نگا : سجده / 4 ) .
بازگشت به لیست سوره‌ها