تفسير نور:
سوره فاتحة
سوره فاتحة آيه 1
متن آيه :
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
ترجمه :
به نام خداوند بخشنده مهربان .
توضيحات :
« بِسْمِ » : فراهم آمده است از ( بِ ) و ( اِسْمِ ) . يعني : كارم را با نام خدا آغاز ميكنم ؛ نه به نام چيز ديگري ، و نه به فرمان دل يا كس ديگري . واژه ( اِسْم ) از ماده ( سُمُوّ ) به معني عُلُوّ ، يا ( وسم ) به معني علامت و نشانه است . « اللهِ » : اسم خاصّ است براي خدا . اصل آن ( إِلاه ) بوده و مصدري است بر وزن ( فِعال ) به معني مفعول ، يعني ( مَأْلُوه ) به معني معبود ميباشد . همان گونه كه مصدر ( خَلْق ) به معني مخلوق است ( نگا : لقمان / 11 ) . « الرَّحْمنِ » : داراي مهر فراوان ( نگا : أعراف / 156 ) . « الرَّحِيمِ » : داراي مهر هميشگي .
سوره فاتحة آيه 2
متن آيه :
الْحَمْدُ للّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ
ترجمه :
ستايش خداوندي را سزا است كه پروردگار جهانيان است .
توضيحات :
« رَبِّ » : پروردگار . مصدري است به معني تربيت ، و در اينجا در معني اسم فاعل ، يعني مربّي به كار رفته است ، و صفت ( الله ) ميباشد . « الْعَالَمِينَ » : جهانيان ، جهانها . هر صنفي از اصناف آفريدگان . اسم آلت است و به معني آنچه خدا بدان شناخته شود . از راه تغليب به صورت جمع مذكّر سالم با ( ين ) جمع بسته شده است .
سوره فاتحة آيه 3
متن آيه :
الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
ترجمه :
بخشنده مهربان است .
توضيحات :
« الرَّحْمنِ » : و « الرَّحِيمِ » . هر دو صيغه مبالغهاند و صفت ( الله ) ميباشند .
سوره فاتحة آيه 4
متن آيه :
مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ
ترجمه :
مالك روز سزا و جزا است .
توضيحات :
« مَالِكِ » : متصرّف . صاحب . خداوند . بدل يا صفت بشمار است . « الدِّينِ » : جزا . داوري . آئين .
سوره فاتحة آيه 5
متن آيه :
إِيَّاكَ نَعْبُدُ وإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ
ترجمه :
تنها تو را ميپرستيم و تنها از تو ياري ميطلبيم .
توضيحات :
« إيَّاكَ » : تو را .
سوره فاتحة آيه 6
متن آيه :
اهدِنَا الصِّرَاطَ المُستَقِيمَ
ترجمه :
ما را به راه راست راهنمائي فرما .
توضيحات :
« الصِّرَاطَ » : راه ( نگا : مريم / 36 ، يس / 61 ، زخرف / 61 و 64 ) .
سوره فاتحة آيه 7
متن آيه :
صِرَاطَ الَّذِينَ أَنعَمتَ عَلَيهِمْ غَيرِ المَغضُوبِ عَلَيهِمْ وَلاَ الضَّالِّينَ
ترجمه :
راه كساني كه بدانان نعمت دادهاي ؛ نه راه آنان كه بر ايشان خشمگرفتهاي ، و نه راه گمراهان و سرگشتگان .
توضيحات :
« صِرَاطَ » : بدل از ( الصِّرَاطَ ) پيشين است . « الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ » : مراد كساني است كه در ( نساء / 69 ) از آنان سخن رفته است . « غَيْرِ » : بدل از ضمير ( هِمْ ) يا از ( الَّذِينَ ) است . « الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ » : مراد كساني است كه در ( فتح / 6 ) از آنان سخن رفته است . « الضَّآلِّينَ » : گمراهان . مراد كساني است كه در ( آلعمران / 90 ، واقعه / 41 - 56 ) از ايشان صحبت شده است .