تفسير نور:
سوره طارق آيه 1
متن آيه :
وَالسَّمَاء وَالطَّارِقِ
ترجمه :
سوگند به آسمان و به ستارگاني كه شبانگاهان پديدار مي‌آيند !
توضيحات :
« السَّمَآءِ » : آسمان . مراد جهان بالاي سر ما زمينيان است . « الطَّارِقِ » : مهمان شبانه . راه‌پيماي شبرو . در اينجا مراد ستارگاني است كه شبانگاهان پديدار مي‌آيند و انگار مسافران يا مهماناني هستند كه در شب درگاه خانه‌ها را بر روي آدميان مي‌زنند . واژه آسمان عام است ، و واژه ستارگان خاصّ و بيانگر اهمّيّت ويژه آنها است .
سوره طارق آيه 2
متن آيه :
وَمَا أَدْرَاكَ مَا الطَّارِقُ
ترجمه :
تو چه مي‌داني كه ستارگاني كه شبانگاهان پديدار مي‌گردند چه هستند ؟ !
توضيحات :
« مَآ أَدْرَاكَ » : ( نگا : حاقّه / 3 ، مدّثّر / 27 ، مرسلات / 14 ) .
سوره طارق آيه 3
متن آيه :
النَّجْمُ الثَّاقِبُ
ترجمه :
ستارگان درخشاني هستند كه ( با نور خود دل تاريكيها را مي‌شكافند و ) سوراخ مي‌كنند .
توضيحات :
« النَّجْمُ » : ستاره . اسم جنس است و مراد همه ستارگان است . « الثَّاقِبُ » : سوراخ‌كننده ( نگا : صافّات / 10 ) . درخشان و فروزان ( نگا : فرهنگ لغات قرآن دكتر قريب ، جزء عمّ ترجاني‌زاده ) .
سوره طارق آيه 4
متن آيه :
إِن كُلُّ نَفْسٍ لَّمَّا عَلَيْهَا حَافِظٌ
ترجمه :
كسي وجود ندارد مگر اين كه بر او نگهباني است ( كه او را مي‌پايد و پندار و كردار و گفتارش را ثبت و ضبط و حفظ مي‌نمايد ) .
توضيحات :
« إنْ » : حرف نفي و به معني ( مَا ) است . « إِن كُلُّ . . . » : مسلّماً هركسي مراقبي دارد . « حَافِظٌ » : مُراقب . مُحافظ . مراد فرشتگان آفريدگارند كه به منزله سپاهيان محافظ و مراقب انسان هستند . هم او را از چيزهائي كه خدا بخواهد حفظ مي‌كنند ، و هم اعمال او را مي‌پايند و مي‌نگارند ( نگا : زخرف / 80 ، انفطار / 10 و 11 ) . « لَمَّا » : مگر اين كه . به معني ( إِلاّ ) است . اين آيه ، جواب قسم است .
سوره طارق آيه 5
متن آيه :
فَلْيَنظُرِ الْإِنسَانُ مِمَّ خُلِقَ
ترجمه :
انسان بايد بنگرد و دقّت كند كه از چه چيز آفريده شده است ؟ !
توضيحات :
« لِيَنظُرْ » : بايد بنگرد . نگريستن به معني انديشيدن و وارسي كردن است ( نگا : اعراف / 185 ، ق / 6 ، حشر / 18 ) .
سوره طارق آيه 6
متن آيه :
خُلِقَ مِن مَّاء دَافِقٍ
ترجمه :
او از آب جهنده ناچيزي آفريده شده است .
توضيحات :
« مَآءٍ » : آب . نكره آمدن آن دليل بر ناچيزي و حقارت است ( نگا : سجده / 8 ، مرسلات / 20 ) . « دَافِقٍ » : جهنده . توصيف نطفه است كه در آب مني شناور است و به هنگام بيرون آمدن ، جهش و پرش دارد ( نگا : عبس / 18 و 19 ) .
سوره طارق آيه 7
متن آيه :
يَخْرُجُ مِن بَيْنِ الصُّلْبِ وَالتَّرَائِبِ
ترجمه :
( و پس از رشد كامل در رحم ) از ميان پشت و استخوانهاي سينه ( مادر مي‌گذرد و ) بيرون مي‌آيد .
توضيحات :
« الصُّلْبِ » : استخوان پشت . ستون فقرات . « التَّرَآئِبِ » : جمع تَريبَة ، استخوانهاي سينه . فاعل فعل « يَخْرُجُ » ضمير مستتر ( هو ) است كه به ( انسان ) در آيه 5 همين سوره برمي‌گردد . دو قطب جنين رشد يافته انسان در هفته‌هاي آخر جنيني مابين جناغ و دنده‌هاي تحتاني سينه مادر و ستون فقرات پشت مادر قرار داشته و از آنجا حركت در مسير كانال زايماني را در موعد مقرر آغاز مي‌كند . ضمير ( ه ) در « رجعه » نيز به انسان برمي‌گردد . . . اين آيات مسير زندگي انسان را از بدو انعقاد نطفه تا رستاخيز مرور مي‌كنند .
سوره طارق آيه 8
متن آيه :
إِنَّهُ عَلَى رَجْعِهِ لَقَادِرٌ
ترجمه :
بي‌گمان خداوند ( تعالي كه انسان را در آغاز از آب نطفه آفريده است ، همو ) قادر است كه بار ديگر انسان را ( پس از مرگ به زندگي ) برگرداند .
توضيحات :
« رَجْع » : بازگرداندن ( نگا : توبه / 83 ) . مراد زنده گرداندن در آخرت است .
سوره طارق آيه 9
متن آيه :
يَوْمَ تُبْلَى السَّرَائِرُ
ترجمه :
( اين بازگشت ) روزي تحقّق مي‌يابد كه رازهاي نهان و كارهاي پنهان آشكار و آزموده مي‌گردد .
توضيحات :
« تُبْلي » : مورد امتحان و آزمايش قرار مي‌گيرد . نمايان و هويدا مي‌شود . از آنجا كه به هنگام آزمايش ، حقيقت اشياء ظاهر و آشكار مي‌شود ، اين ماده در اينجا به معني ظهور و بروز آمده است . « السَّرَآئِرُ » : جمع سَرِيرَة ، نهانيها و پنهانيها . اسرار و رازها . نيّات و عقائد و هرچيزي كه نهفته و پوشيده باشد .
سوره طارق آيه 10
متن آيه :
فَمَا لَهُ مِن قُوَّةٍ وَلَا نَاصِرٍ
ترجمه :
بدين هنگام براي انسان نه نيروئي است ( كه بر زشتيهاي اعمال و عقائدش پرده بيفكند ) و نه يار و ياوري است ( كه او را از عذاب الهي رهائي بخشد ) .
توضيحات :
« فَمَا لَهُ مِن قُوَّةٍ . . . » : برابر بسياري از آيات قرآن ، در آخرت تنها وسيله نجات انسان ، ايمان و عمل صالح است و بس ( نگا : انفطار / 19 ) .
سوره طارق آيه 11
متن آيه :
وَالسَّمَاء ذَاتِ الرَّجْعِ
ترجمه :
سوگند به آسمان برگرداننده ( امواج راديوئي و بخارهاي آب به صورت برف و باران ) !
توضيحات :
« ذَاتِ الرَّجْعِ » : برگرداننده . داراي باران . تمام تفسيرهائي را كه در دسترس بود بررسي كردم . در ميان وجوه مختلف ، تنها دو معني براي « رجع » مقبول به نظر رسيد : باران ، و برگرداندن بخار آب . به گمان اينجانب معني ( رَجْع ) برگرداندن است ، اعم از برگرداندن بخارهاي متصاعد اقيانوسها و درياها به صورت برف و باران ، و يا برگرداندن امواج راديوئي به هنگام برخورد با آتمسفر زمين ، و برگرداندن اشعّه‌هاي كيهاني مگر به اندازه نياز موجودات كره زمين . البتّه در تفسير كبير چنين جمله‌اي به چشم مي‌خورد : كَأَنَّهُ مِنْ تَرْجيعِ الصَّوْتِ وَ هُوَ إِعادَتُهُ .
سوره طارق آيه 12
متن آيه :
وَالْأَرْضِ ذَاتِ الصَّدْعِ
ترجمه :
و سوگند به زمين شكاف بردار ( در برابر قدرت حركت گياهها و ريشه‌دواني آنها ، و يا بر اثر عوامل ديگر ) !
توضيحات :
« ذَاتِ الصَّدْعِ » : شكاف بردار . « الصَّدْع » : شكاف برداشتن و ازهم جدا شدن . اشاره به قابل نفوذ بودن زمين براي رشد گياهان و درختان است . يعني خاك زمين سفت و سخت نبوده و بلكه نرم است و به آب و به مويرگها و ريشه‌هاي روئيدنيها اجازه مي‌دهد به داخل زمين نفوذ كنند و فرو روند ، و جوانه‌هاي رُستنيها از داخل آن سر برآورند . صَدْع ، به خود گياه هم گفته شده است .
سوره طارق آيه 13
متن آيه :
إِنَّهُ لَقَوْلٌ فَصْلٌ
ترجمه :
مسلّماً قرآن سخن فيصله بخشي است ( كه خير و شر ، و خوب و بد ، و حق و باطل را از هم جدا مي‌سازد ، و يگانه وسيله راه تشخيص حقائق از اوهام ، و ديانتهاي آسماني از خرافه‌هاي زميني است ) .
توضيحات :
« إِنَّهُ » : اين كه قرآن . اين كه رستاخيز در ميان است و رازها هويدا و اسرار آزموده مي‌گردد . و . . . يعني ضمير ( هُ ) يا به قرآن برمي‌گردد كه از قرينه پيدا است ، و يا به مفاهيم پيشين سوره كه درباره معاد و قدرت خدا بر رستاخيز مردگان و نمايان شدن نهانيها و آزمون رازها در آن است . « فَصْلٌ » : داورانه . فيصله‌دهنده . مصدر است و براي مبالغه در معني وصفي ، يعني فاصِل ، به كار رفته است ( نگا : انعام / 57 ، صافّات / 21 ، ص / 20 ) . اين آيه جواب قسم است .
سوره طارق آيه 14
متن آيه :
وَمَا هُوَ بِالْهَزْلِ
ترجمه :
و سخن گزافه نبوده و شوخي نمي‌باشد . ( بلكه جدّي و قطعي است و از آستانه باعظمت و محكمه دادگرانه الهي صادر شده است ) .
توضيحات :
« الْهَزْلِ » : ياوه و گزافه . شوخي و غير جدّي .
سوره طارق آيه 15
متن آيه :
إِنَّهُمْ يَكِيدُونَ كَيْداً
ترجمه :
آنان ( كه دشمنان اسلامند ، درباره قرآن ) پيوسته به نيرنگ مي‌پردازند و ( براي جلوگيري و نابودي اسلام ) نقشه مي‌كشند .
توضيحات :
« يَكِيدُونَ » : نيرنگ مي‌زنند . نقشه مي‌كشند . توطئه مي‌كنند .
سوره طارق آيه 16
متن آيه :
وَأَكِيدُ كَيْداً
ترجمه :
و من هم ( در برابر آنان ) هميشه نيرنگ مي‌زنم و نقشه مي‌ريزم ( و نيرنگ آنان را بي‌اثر ، و نقشه ايشان را نقش برآب مي‌سازم ) .
توضيحات :
« أَكِيدُ » : مراد از كَيْدِ خدا ، چاره‌جوئي و نقشه حق و نيرنگ پسنديده و حكيمانه است . برابر صنعت مقابله و مشاكله ، چاره‌سازي و برداشتن موانع اهريمنانه شيطان صفتان ، از مسير راه حق و حقيقت ، كيد ناميده شده است ( نگا : اعراف / 183 ، يوسف / 76 ، قلم / 45 ) .
سوره طارق آيه 17
متن آيه :
فَمَهِّلِ الْكَافِرِينَ أَمْهِلْهُمْ رُوَيْداً
ترجمه :
پس به كافران مهلت بده ، بديشان مختصر مهلتي بده ( تا نسبت به ايشان اتمام حجّت گردد ، و بعدها كارشان زار و نزار ، و خودشان در دنيا و آخرت شرمسار شوند ) .
توضيحات :
« مَهِّلْ » : مهلت بده . فرصت بده . « أَمْهِلْ » : مهلت بده . فرصت بده . « رُوَيْداً » : كمي . اندكي . مفعول مطلق تأكيدي ، يا حال مؤكّده است . اين واژه ، مصدر و مصغّر رَوْد است . در اين آيه ، سه بار به رسول اكرم گوشزد شده است كه در كار تبليغ شكيبائي پيش گيرد تا درسي براي پيروان او و داعيان الي الله باشد ، يكي از مصدر تمهيل و ديگري از مصدر امهال و سومي از مصدر مصغّر رَوْد ، استفاده شده است .
بازگشت به لیست سوره‌ها