تفسير نور:
سوره بروج آيه 1
متن آيه :
وَالسَّمَاء ذَاتِ الْبُرُوجِ
ترجمه :
سوگند به آسمان كه داراي برجها و باروها است !
توضيحات :
« ذَاتِ الْبُرُوجِ » : داراي برجها و باروها . كمتر تفسيري است كه بروج را به برجهاي دوازده‌گانه خورشيد و بيست و هفتگانه ماه اختصاص نداده باشد . ولي بايد مراد همه كواكب و ستارگاني باشد كه ميلياردها از آنها تشكيل كهكشاني ، و به اصطلاح شهري جداگانه با نظم و نظامي شگفت تشكيل مي‌دهند ، و كهكشانهاي بيشمار جهان هستي ، بر طبق نقشه و حساب پديدار گشته و با هم رابطه تنگاتنگ داشته و داراي وحدت ساختمان و ساختارند و نماياننده كمال تدبير و عظمت و قدرت الهي مي‌باشند ، و در اصل كشور كائنات را تشكيل مي‌دهند و برابر آيه‌هاي قرآن موجودات زنده در گوشه‌هائي از اين كشور پهناور گيتي موجود و ساكنان مخصوص به خود دارد ( نگا : شوري / 29 ) .
سوره بروج آيه 2
متن آيه :
وَالْيَوْمِ الْمَوْعُودِ
ترجمه :
و سوگند به روز وعده داده شده ( براي حساب و كتاب و سزا و جزا ) !
توضيحات :
« الْيَوْمِ الْمَوْعُودِ » : مراد روز قيامت است كه وعده آن جهت حساب و كتاب و سزا و جزا داده شده است ( نگا : اسراء / 7 ، زمر / 20 ، جاثيه / 32 ، انبياء / 104 ) .
سوره بروج آيه 3
متن آيه :
وَشَاهِدٍ وَمَشْهُودٍ
ترجمه :
و سوگند به هر كه و هرچه گواهي دهد و به هر كه و هرچه مورد گواهي قرار گيرد !
توضيحات :
« شَاهِدٍ » : گواهي‌دهنده . « مَشْهُودٍ » : بر آن گواهي داده شده . مراد از شاهد ، همه گواهان روز قيامت است ، اعم از پيغمبران ( نگا : نساء / 41 ) و فرشتگان ( نگا : ق / 21 ) و اعضاء و اندامهاي آدمي ( نگا : نور / 24 ) . و منظور از مشهود ، انسانها و اعمالشان است . يا اين كه شاهد و مشهود ، به معني خدا و جميع آفريدگان خدا و همه احوال و عجائبي است كه در صحنه قيامت يا حضور پيدا مي‌كنند و يا حاضر آورده مي‌شوند .
سوره بروج آيه 4
متن آيه :
قُتِلَ أَصْحَابُ الْأُخْدُودِ
ترجمه :
نفرين بر صاحبان گودال ( شكنجه ) باد !
توضيحات :
« قُتِلَ » : هلاك باد . مرگ بر . نفرين بر ( نگا : ذاريات / 10 ، مدّثّر / 19 و 20 ، عبس / 17 ) . « الأُخْدُودِ » : گودال مستطيلي شكلي در زمين ؛ مفرد است و جمع آن أَخاديد است . نماد همه كوره‌هاي آدم‌سوزي و شكنجه‌گاهها و سياه‌چالهاي تاريخ است . « أَصْحَابُ الأُخْدُودِ » : شكنجه‌گران كافر و بيرحمي‌بودند كه در سرزمين يمن ، گودال ژرف و درازي را كندند و در آن آتش زيادي را برافروختند و از مؤمنان مسيحي خواستند كه دست از ايمان خود بردارند . هنگامي كه با مقاومت آنان روبرو شدند ، ايشان را بدان گودال هولناك انداختند و در كنار آن ايستادند و از سوختن و بريان شدن مؤمنان شادي كردند و لذّت بردند . « قُتِلَ أَصْحَابُ الأُخْدُودِ » : اين جمله مي‌تواند خبريّه و جواب قسم باشد ، بدين معني : صاحبان گودال شكنجه ، به عذاب خدا و كيفر اعمال خود گرفتار شدند و نابود گشتند . يا اين كه دعائي بوده و معني آن در بالا گذشت . در اين صورت رهنمود به جواب قسم محذوف است و تقدير چنين است : أُقْسِمُ بِهذِهِ الأُمُورِ ، إِنَّ الَّذِينَ فَتَنُوا الْمُؤْمِنينَ وَالْمُؤْمِناتِ ، مُعَذِّبُونَ وَ مَلْعُونُونَ ، كَمَا لُعِنَ أَصْحَابُ الأُخْدُودِ .
سوره بروج آيه 5
متن آيه :
النَّارِ ذَاتِ الْوَقُودِ
ترجمه :
گودال پر از آتش و داراي هيمه و افروزينه فراوان .
توضيحات :
« النَّارِ » : بدل اشتمال ( الأُخْدُود ) است . « ذَاتِ الْوَقُودِ » : داراي هيمه و افروزينه . « الْوَقُودِ » : افروزينه و هيمه آتش ( نگا : بقره / 24 ، آل‌عمران / 10 ، تحريم / 6 ) .
سوره بروج آيه 6
متن آيه :
إِذْ هُمْ عَلَيْهَا قُعُودٌ
ترجمه :
وقتي آنان بر كناره گودال آتش ( به نظاره‌گري سوختن و جزغاله شدن مؤمنان ) نشسته بودند .
توضيحات :
« قُعُودٌ » : جمع قاعِد ، نشستگان .
سوره بروج آيه 7
متن آيه :
وَهُمْ عَلَى مَا يَفْعَلُونَ بِالْمُؤْمِنِينَ شُهُودٌ
ترجمه :
و ايشان چيزي را تماشا مي‌كردند كه بر سر مؤمنان مي‌آوردند .
توضيحات :
« يَفْعَلُونَ » : استعمال فعل مضارع ، دليل بر اين است كه كوره گودال آدم‌سوزي مدّتي استمرار داشته و يك حادثه زودگذر نبوده است . « شُهُودٌ » : جمع شاهِد ، گواهان . مشاهده‌كنندگان . حاضران .
سوره بروج آيه 8
متن آيه :
وَمَا نَقَمُوا مِنْهُمْ إِلَّا أَن يُؤْمِنُوا بِاللَّهِ الْعَزِيزِ الْحَمِيدِ
ترجمه :
شكنجه‌گران هيچ ايرادي و عيبي و جرمي بر مؤمنان نمي‌ديدند جز اين كه ايشان به خداوند قادر و چيره ، و شايسته هرگونه ستايشي ، ايمان داشتند ! !
توضيحات :
« مَا نَقَمُوا » : انتقام نگرفتند . گناه و عيب و رخنه و ايرادي پيدا نكردند . ناخوش نداشتند . « إِلاّ أَن يُؤْمِنُوا . . . » : ( نگا : اعراف / 126 ، مائده / 59 ) .
سوره بروج آيه 9
متن آيه :
الَّذِي لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ
ترجمه :
خداوندي كه سلطنت و سرزمين آسمانها و زمين از آن او است ، و بر هر چيزي حاضر و ناظر است .
توضيحات :
« مُلْكُ » : سلطنت . سرزمين . « شَهِيدٌ » : حاضر . گواه ( نگا : آل‌عمران / 98 ، مائده / 117 ، حجّ / 17 ) .
سوره بروج آيه 10
متن آيه :
إِنَّ الَّذِينَ فَتَنُوا الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ ثُمَّ لَمْ يَتُوبُوا فَلَهُمْ عَذَابُ جَهَنَّمَ وَلَهُمْ عَذَابُ الْحَرِيقِ
ترجمه :
بي‌گمان كساني كه مردان مؤمن و زنان مؤمن را شكنجه مي‌دهند تا از دين الهي برگردند ، و سپس توبه نمي‌كنند و از كرده خويش پشيمان نمي‌شوند ، قطعاً عذاب دوزخ دامنگير ايشان خواهد شد و همچنين عذاب آتش سوزان بهره آنان خواهد بود .
توضيحات :
« فَتَنُوا » : شكنجه و آزار دادند تا از دين برگردند . عذاب دادند ( نگا : ذاريات / 13 و 14 ) . « الْحَرِيقِ » : سوزان ( نگا : آل‌عمران / 181 ، انفال / 50 ) .
سوره بروج آيه 11
متن آيه :
إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ ذَلِكَ الْفَوْزُ الْكَبِيرُ
ترجمه :
مسلّماً كساني كه ايمان مي‌آورند و كارهاي شايسته مي‌كنند ، بدون شكّ باغهاي بهشت از آن ايشان است كه از زير ( كاخها و درختان ) آن رودبارها روان است ، و رستگاري و كاميابي بزرگ اين است .
توضيحات :
« الْفَوْزُ الْكَبِيرُ » : رستگاري و پيروزي و كاميابي بزرگ .
سوره بروج آيه 12
متن آيه :
إِنَّ بَطْشَ رَبِّكَ لَشَدِيدٌ
ترجمه :
بي‌گمان پروردگارت يورش و تاخت بردن و درهم كوبيدن و به كيفر رساندنش سخت و شديد است .
توضيحات :
« بَطْشَ » : تاخت بردن و يورش كردن . درهم كوبيدن و ناگهاني دستگير كردن و به كيفر رساندن ( نگا : زخرف / 8 ، ق / 36 ، دخان / 16 ) .
سوره بروج آيه 13
متن آيه :
إِنَّهُ هُوَ يُبْدِئُ وَيُعِيدُ
ترجمه :
او است كه قبلاً آفرينش را آغازيده است ، و او است كه بعداً آفرينش را دوباره باز مي‌گرداند .
توضيحات :
« هُوَ يُبْدِئُ وَ يُعِيدُ » : او است كه آفرينش را از نيستي به هستي آورده است و پس از نابودي دوباره آن را هستي مي‌بخشد . البتّه اين كار هميشگي آفريدگار متعال است . يعني ، همه موجودات به وسيله قدرت مطلقه پروردگار ، پيوسته از ناچيزي چيز و باز ناچيز مي‌شوند ، و از ناتواني توان مي‌يابند و ناتوان مي‌گردند ، و بدون اراده و دخالت خود از صورتي به صورتي درمي‌آيند ( نگا : يونس / 4 و 34 ، نمل / 64 ، روم / 11 و 27 ) .
سوره بروج آيه 14
متن آيه :
وَهُوَ الْغَفُورُ الْوَدُودُ
ترجمه :
خدا آمرزگار و دوستدار ( بندگان مؤمن ) است .
توضيحات :
« الْوَدُودُ » : بسيار دوستدار و بامحبّت و مودّت .
سوره بروج آيه 15
متن آيه :
ذُو الْعَرْشِ الْمَجِيدُ
ترجمه :
و او صاحب تخت ( حكومت مطلقه بر عالم هستي ) و داراي مجد و عظمت است .
توضيحات :
« ذُوالْعَرْشِ » : صاحب عرش ( نگا : اعراف / 54 ) . كنايه از قدرت و حاكميّت است و بيانگر اين واقعيّت است كه حكومت جهاني هستي از آن او است . « الْمَجِيدُ » : داراي مجد و عظمت . خبر چهارم است .
سوره بروج آيه 16
متن آيه :
فَعَّالٌ لِّمَا يُرِيدُ
ترجمه :
آنچه بخواهد ، هرچه زودتر و باقدرت هرچه بيشتر به انجام مي‌رساند .
توضيحات :
« فَعَّالٌ » : صيغه مبالغه فاعل ، انجام دهنده‌اي كه تمام كائنات توان و نيروي آن را ندارد كه در راه اراده و تصميم او ايجاد موانع كند ، و هيچ مقاومتي در برابر فرمانش نيست . لذا مسأله معاد و زنده‌كردن مردگان بعد از مرگ ، و كيفر و مجازات و شكنجه‌گران ، براي قدرت مطلقه خداوند مشكل و دشوار نيست .
سوره بروج آيه 17
متن آيه :
هَلْ أَتَاكَ حَدِيثُ الْجُنُودِ
ترجمه :
آيا خبر لشكرها و سپاهيان ( كفّار ) به تو رسيده است ؟
توضيحات :
« الْجُنُودِ » : جمع جند ، لشكرها و سپاه‌ها . مراد گروهها و دسته‌هاي كافري است كه خويشتن را براي مبارزه پيغمبران مجهّز نموده‌اند و با حق و حقيقت مبارزه كرده‌اند .
سوره بروج آيه 18
متن آيه :
فِرْعَوْنَ وَثَمُودَ
ترجمه :
لشكرهاي فرعون و قوم ثمود ؟
توضيحات :
« فِرْعَوْنَ وَ ثَمُودَ » : مضاف ، محذوف است و در اصل جنودِ فِرْعَوْنَ وَ ثَمُودَ ، بدل از ( الْجُنُودِ ) و مجرورند . « ثَمُودَ » : قوم پيغمبر خدا صالح بودند ( نگا : هود / 61 - 68 ) .
سوره بروج آيه 19
متن آيه :
بَلِ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي تَكْذِيبٍ
ترجمه :
اصلاً كافران پيوسته كارشان تكذيب ( حق و حقيقت ) است .
توضيحات :
« الَّذِينَ كَفَرُوا » : مراد كافران سراسر تاريخ به طور عام ، و كفّار مكّه به طور خاصّ است . « فِي تَكْذِيبٍ » : غرق در تكذيب هستند . عشق به تكذيب ، انگار خرد دورانديش و چشم حق بين ايشان را تباه كرده است و به ژرفاي درياي غفلتشان انداخته است .
سوره بروج آيه 20
متن آيه :
وَاللَّهُ مِن وَرَائِهِم مُّحِيطٌ
ترجمه :
خداوند ، از پشت سر ، ايشان را دَور زده است و احاطه كرده است ( و راه فراري براي ايشان باقي نگذاشته است و كاملاً مراقب اوضاع و احوالشان است ) .
توضيحات :
« وَرَآءِ » : پشت سر . مراد از هر جهت است ( نگا : نمونه ) . « مُحِيطٌ » : احاطه كننده .
سوره بروج آيه 21
متن آيه :
بَلْ هُوَ قُرْآنٌ مَّجِيدٌ
ترجمه :
( اين سخن سحر و دروغ نيست ) بلكه اين ، قرآن بزرگوار و عاليقدر است .
توضيحات :
« مَجِيدٌ » : شريف . داراي منزلت و مكانت . عاليقدر .
سوره بروج آيه 22
متن آيه :
فِي لَوْحٍ مَّحْفُوظٍ
ترجمه :
در لوح محفوظ جاي دارد ( و دست نااهلان و شياطين و كاهنان هرگز به آن نمي‌رسد ، و از هرگونه تغيير و تبديل و زياده و نقصاني بركنار و در امان است ) .
توضيحات :
« لَوْحٍ مَّحْفُوظٍ » : لوح محفوظ چيزي است كه خدا از آن خبر داده است ، و كتاب خود قرآن را در آن به وديعت گذارده است و ما را با حقيقت آن آشنا نفرموده است . در قرآن از آن تحت عنوان : كتاب مبين ( نگا : انعام / 59 ) و امّ الكتاب ( نگا : رعد / 39 ) و امام مبين ( نگا : يس / 12 ) سخن رفته است .
بازگشت به لیست سوره‌ها