تفسير نور:
سوره انشقاق آيه 1
‏متن آيه : ‏
‏ إِذَا السَّمَاء انشَقَّتْ ‏

‏ترجمه : ‏
‏هنگامي كه آسمان مي‌شكافد .‏

‏توضيحات : ‏
‏« إِنشَقَّتْ » : شكافت ( نگا : حاقّه‌ / 16 ، انفطار / 1 ) .‏

سوره انشقاق آيه 2
‏متن آيه : ‏
‏ وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و فرمان پروردگارش را مي‌برد ، و چنين هم مي‌سزد و حق هم همين است .‏

‏توضيحات : ‏
‏« أَذِنَتْ » : گوش فرا داد و فرمان برد . امتثال نمود . « حُقَّتْ » : سزاوار و شايسته همين است . بر آن واجب شده كه منقاد و فرمانبردار باشد . در فارسي گفته مي‌شود : بر او واجب است . وظيفه او است . حق همين است . و . . .‏

سوره انشقاق آيه 3
‏متن آيه : ‏
‏ وَإِذَا الْأَرْضُ مُدَّتْ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و هنگامي كه زمين گسترده مي‌شود ( و با زدوده شدن فرازها و نشيبها و پستيها و بلنديهاي آن ، صاف و هموار مي‌گردد ) .‏

‏توضيحات : ‏
‏« مُدَّت » : كشيده و گسترده شد . مراد دو چيز است : يكم ، از ميان رفتن پستيها و بلنديها و تبديل زمين به پهنه و گستره فراخ و يكپارچه‌اي . دوم ، گسترده‌تر و فراختر شدن زمين تا براي خلائق اوّلين و آخرين گنجايش پيدا كند .‏

سوره انشقاق آيه 4
‏متن آيه : ‏
‏ وَأَلْقَتْ مَا فِيهَا وَتَخَلَّتْ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و آنچه ( از خزينه‌ها و مرده‌ها ) در درون خود دارد بيرون مي‌اندازد ، و ( از آنها ) خالي مي‌گردد .‏

‏توضيحات : ‏
‏« أَلْقَتْ » : پرتاب كرد . بيرون افكند . « تَخَلَّتْ » : خالي گرديد .‏

سوره انشقاق آيه 5
‏متن آيه : ‏
‏ وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و فرمان پروردگارش را مي‌برد ، و چنين هم مي‌سزد و حق هم همين است .‏

‏توضيحات : ‏
‏« أَذِنَتْ . . . » : اين حوادث عظيم كه با تسليم كامل همه موجودات توأم است ، بيانگر مرحله نوين هستي است . جواب ( إِذا ) محذوف است و جمله‌اي اين چنين است : انسان نتيجه اعمال خوب و بد خود را مي‌بيند . برخي آيه بعدي را متضمّن جواب ( إِذا ) مي‌دانند .‏

سوره انشقاق آيه 6
‏متن آيه : ‏
‏ يَا أَيُّهَا الْإِنسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَى رَبِّكَ كَدْحاً فَمُلَاقِيهِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏هان ! اي انسان ! تو پيوسته با تلاش بي‌امان و رنج فراوان به سوي پروردگار خود رهسپاري ، و سرانجام او را ملاقات خواهي كرد ( و نتيجه رنج و تلاش خود را خواهي ديد ) .‏

‏توضيحات : ‏
‏« كَادِحٌ » : تلاشگرِ رنجبر . « كَدْحاً » : جدّ و جهد در كار همراه با رنج و تعب ، به گونه‌اي كه در جسم و جان اثر بگذارد . « إِلي رَبِّكَ » : اين آيه ، بيانگر ذاتِ جويا و كوشاي انسان و حركت دائمي اين رهرو رنجبر نالان در كاروان جهان گذران به سوي يزدان سبحان است . « فَمُلاقِيهِ » : به پروردگار خود مي‌رسي . به نتيجه تلاش و رنج خود مي‌رسي . ضمير ( هِ ) به رَبّ يا كَدْح برمي‌گردد .‏

سوره انشقاق آيه 7
‏متن آيه : ‏
‏ فَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏در آن وقت ، هركس نامه اعمالش به دست راستش داده شود .‏

‏توضيحات : ‏
‏« كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ » : ( نگا : اسراء / 71 ، حاقّه‌ / 19 ) .‏

سوره انشقاق آيه 8
‏متن آيه : ‏
‏ فَسَوْفَ يُحَاسَبُ حِسَاباً يَسِيراً ‏

‏ترجمه : ‏
‏با او حساب ساده و آساني خواهد شد .‏

‏توضيحات : ‏
‏« سَوْفَ يُحَاسَبُ » : محاسبه و رسيدگي خواهد شد .‏

سوره انشقاق آيه 9
‏متن آيه : ‏
‏ وَيَنقَلِبُ إِلَى أَهْلِهِ مَسْرُوراً ‏

‏ترجمه : ‏
‏و خرّم و شادان به سوي كسان و خويشان مؤمن خود برمي‌گردد .‏

‏توضيحات : ‏
‏« أَهْلِهِ » : خويشان و كسان او . مراد مؤمنان است .‏

سوره انشقاق آيه 10
‏متن آيه : ‏
‏ وَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ وَرَاء ظَهْرِهِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و امّا كسي كه از پشت سر نامه اعمالش بدو داده شود .‏

‏توضيحات : ‏
‏« وَرَآءَ ظَهْرِهِ » : پشت سرش . اشخاص كافر و گناهكار نامه اعمال خود را از پشت سر و با دست چپ دريافت مي‌دارند . چنين كاري بيانگر بيزاري ايشان از اين نامه شوم و پرونده بدشگون است ( نگا : حاقّه‌ / 25 ) .‏

سوره انشقاق آيه 11
‏متن آيه : ‏
‏ فَسَوْفَ يَدْعُو ثُبُوراً ‏

‏ترجمه : ‏
‏مرگ را فرياد خواهد داشت و هلاك خود را خواهد طلبيد .‏

‏توضيحات : ‏
‏« يَدْعُو » : فرياد مي‌دارد . مي‌طلبد . الف زائدي در رسم‌الخطّ قرآني در آخر دارد . « ثُبُوراً » : هلاك و نابودي ( نگا : فرقان‌ / 13 و 14 ) .‏

سوره انشقاق آيه 12
‏متن آيه : ‏
‏ وَيَصْلَى سَعِيراً ‏

‏ترجمه : ‏
‏و به آتش سوزان دوزخ در خواهد آمد و خواهد سوخت .‏

‏توضيحات : ‏
‏« يَصْلي‌ » : به آتش وارد مي‌گردد و بدان مي‌سوزد ( نگا : نساء / 10 ، ابراهيم‌ / 29 ، اسراء / 189 ) . « سَعِيراً » : آتش سوزان و شعله‌ور . دوزخ .‏

سوره انشقاق آيه 13
‏متن آيه : ‏
‏ إِنَّهُ كَانَ فِي أَهْلِهِ مَسْرُوراً ‏

‏ترجمه : ‏
‏اين بدان خاطر است كه در ميان خانواده و كسان خود ( در جهان ، سرمست از شهوات و لذائذ حيواني ، و ) مسرور ( از كفر و گناه خويش ) بوده است .‏

‏توضيحات : ‏
‏« أَهْلِهِ » : خانواده و خويشان خود . دوستان و همدمان خود . « كَانَ . . . مَسْرُوراً » : مراد سُرور ناشي از شهوتها و غفلتها ، و لذّت حاصل از كفر و گناه است . سُروري نكوهيده و مذموم است كه انسان را از ياد خدا غافل كند و او را در شهوات غوطه‌ور سازد .‏

سوره انشقاق آيه 14
‏متن آيه : ‏
‏ إِنَّهُ ظَنَّ أَن لَّن يَحُورَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و او گمان مي‌برده است كه وي هرگز ( به سوي خدا براي حساب و كتاب ) باز نخواهد گشت .‏

‏توضيحات : ‏
‏« لَن يَحُورَ » : باز نمي‌گردد . مراد اين است كه به معاد باور نداشته است و معتقد به رستاخيز و حساب و كتاب اخروي و بهشت و دوزخ نبوده است .‏

سوره انشقاق آيه 15
‏متن آيه : ‏
‏ بَلَى إِنَّ رَبَّهُ كَانَ بِهِ بَصِيراً ‏

‏ترجمه : ‏
‏( زهي خيال باطل ! ) آري كه ( او زنده مي‌گردد و به سوي پروردگارش برمي‌گردد ، و ) پروردگارش او را ديده است و آگاه از ( احوال و افعال و اقوال ) او بوده است ( و در لحظه لحظه زندگيش وي را پائيده است ) .‏

‏توضيحات : ‏
‏« بَلي‌ » : آري ! حرفي است كه عدم رجوع را باطل مي‌كند ، و رجوع را قطعي و محقّق مي‌دارد .‏

سوره انشقاق آيه 16
‏متن آيه : ‏
‏ فَلَا أُقْسِمُ بِالشَّفَقِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏سوگند به شفق !‏

‏توضيحات : ‏
‏« فَلآ أُقْسِمُ » : ( نگا : واقعه‌ / 75 ، حاقّه‌ / 38 ، معارج‌ / 40 ) . « الشَّفَقِ » : سرخي كناره آسمان در افق مغرب ، در آغاز غروب آفتاب .‏

سوره انشقاق آيه 17
‏متن آيه : ‏
‏ وَاللَّيْلِ وَمَا وَسَقَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و سوگند به شب و هرآنچه كه فرا مي‌گيرد و زير تاريكي خود جمع مي‌گرداند !‏

‏توضيحات : ‏
‏« وَسَقَ » : فرا گرفت . جمع كرد . در صورت اخير ، اشاره به بازگشت انواع حيوانات و پرندگان و حتّي انسانها به خانه‌ها و لانه‌هاي خود به هنگام شب است كه مايه آرامش و آسايش عمومي جانداران است .‏

سوره انشقاق آيه 18
‏متن آيه : ‏
‏ وَالْقَمَرِ إِذَا اتَّسَقَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و سوگند به ماه ، بدان گاه كه ( بدر كامل مي‌شود و نور و شكل آن ) جمع و جور مي‌گردد !‏

‏توضيحات : ‏
‏« إتَّسَقَ » : جمع گرديد . جمع و جور شد . گِرد و تمام شد . مراد كمال نور ماه در شب چهارده است كه ماه در اين حالت فروغ و زيبائي خاصّي دارد .‏

سوره انشقاق آيه 19
‏متن آيه : ‏
‏ لَتَرْكَبُنَّ طَبَقاً عَن طَبَقٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏قطعاً مراتب و حالات مختلفي را يكي پس از ديگري ( در مسير زندگي دنيوي ) طي خواهيد كرد و با اوضاع و احوال گوناگوني ( در آخرت ) روبرو خواهيد شد . ( از قبيل : كودكي و جواني و پيري ، سلامت و بيماري ، خوشي و ناخوشي ، زندگي و مرگ ، برزخ و رستاخيز و قيامت ، و . . . ) .‏

‏توضيحات : ‏
‏« لَتَرْكَبُنَّ » : قطعاً حال به حال مي‌گرديد و احوال و اوضاع گوناگوني را پشت سر مي‌گذاريد . « طَبَقاً » : چيزي كه مطابق با چيز ديگري است . در اينجا مراد حالت و مرتبت است . « عَنْ » : در اينجا به معني ( بَعْدَ ) است . همان گونه كه گفته مي‌شود : فُلانٌ عَظيمٌ ، أَباً عَنْ جَدٍّ . بعضي واژه ( طَبَق ) را به معني آخرت دانسته‌اند كه در آن انسان مطابق اين جهان زنده مي‌گردد و حسّ و شعور پيدا مي‌كند ، امّا برابر ضوابط خاصّ خود ( نگا : جزء عم شيخ محمّد عبده ) .‏

سوره انشقاق آيه 20
‏متن آيه : ‏
‏ فَمَا لَهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏ايشان را چه شده است كه ايمان نمي‌آورند ؟‏

‏توضيحات : ‏
‏« مَا لَهُمْ ؟ » : ايشان را چه شده است‌ ؟ يعني دلائل خداشناسي و خداپرستي در آفاق و انفس ، فراوان و آشكار است ، اين مردم چرا بايد به قرآن و نبوّت و ديانت و آخرت و سائر حقائق ديگر ، ايمان نياورند ؟ !‏

سوره انشقاق آيه 21
‏متن آيه : ‏
‏ وَإِذَا قُرِئَ عَلَيْهِمُ الْقُرْآنُ لَا يَسْجُدُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و هنگامي كه قرآن بر آنان خوانده مي‌شود ( در برابر صاحب قرآن و پروردگار زمين و آسمان به خاك مذلّت و بندگي نمي‌افتند و ) كرنش نمي‌برند ؟‏

‏توضيحات : ‏
‏« لا يَسْجُدُونَ » : خضوع و خشوع نمي‌كنند . سجده و كرنش نمي‌برند . مقصود از سجده ، تن دادن و سر فرود آوردن در برابر اعجاز قرآن و اوامر و احكام آن است . يا مراد اين است كه چرا نبايد در برابر شنيدن قرآن ، خوف خدا در دل و جان پيدا شود ، و سر تسليم در پيشگاه يزدان فرود آورده شود ؟‏

سوره انشقاق آيه 22
‏متن آيه : ‏
‏ بَلِ الَّذِينَ كَفَرُواْ يُكَذِّبُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏بلكه كافران ( به سبب تعصّب و تقليد كوركورانه از نياكان ، و حفظ منافع مادي ، و كسب آزادي براي اشباع هوسهاي اهريمنانه ، آيات الهي و رستاخيز و بهشت و دوزخ را ) تكذيب مي‌دارند و دروغ مي‌شمارند .‏

‏توضيحات : ‏
‏« يُكَذِّبُونَ » : به كار بردن فعل مضارع ، براي استمرار است ، و گواه بر اين معني كه كافران در تكذيبهاي خود اصرار داشته و دارند .‏

سوره انشقاق آيه 23
‏متن آيه : ‏
‏ وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا يُوعُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏خداوند به خوبي مي‌داند كه آنان چه چيزيهايي ( از كينه و دشمنيها بر ضدّ اسلام در درون دلهاي خود ) نگاه مي‌دارند .‏

‏توضيحات : ‏
‏« أَعْلَمُ » : آگاه‌تر . مراد خوبِ خوب ، يا آگاه‌تر از خودشان است . « يُوعُونَ » : نگاه مي‌دارند . در ظرف دلها پنهان مي‌نمايند و به دل مي‌گيرند ( نگا : معارج‌ / 18 ، حاقّه‌ / 12 ) .‏

سوره انشقاق آيه 24
‏متن آيه : ‏
‏ فَبَشِّرْهُم بِعَذَابٍ أَلِيمٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏پس ايشان را به عذاب دردناكي مژده بده !‏

‏توضيحات : ‏
‏« بَشِّرْهُمْ » : استعمال مژده‌دادن به جاي بيم دادن ، جنبه طعن و ريشخند دارد .‏

سوره انشقاق آيه 25
‏متن آيه : ‏
‏ إِلَّا الَّذِينَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ لَهُمْ أَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏ليكن كساني كه ايمان آورده‌اند و كارهاي شايسته انجام داده‌اند ، آنان داراي پاداش ناگسستني و پايان ناپذيرفتني هستند .‏

‏توضيحات : ‏
‏« إِلاَّ الَّذِينَ . . . » : حرف ( إِلاّ ) به معني ( لكِن ) است ، و استثناء منقطع از ضمير ( هُمْ ) در آيه پيشين است . آن را استثناء متّصل نيز دانسته‌اند . در اين صورت معني آيه چنين است : مگر به كساني كه ايمان آورده‌اند و كارهاي شايسته انجام داده‌اند كه آنان داراي پاداش ناگسستني و پايان ناپذيرفتني مي‌باشند . « غَيْرُ مَمْنُونٍ » : ناگسستني و نامقطوع ( نگا : هود / 108 ) . بدون منّت . بي‌حساب و بي‌شمار ( نگا : بقره‌ / 212 ، آل‌عمران‌ / 27 و 37 ، زمر / 10 ، غافر / 40 ) .
بازگشت به لیست سوره‌ها