تفسير نور:
سوره مطففين آيه 1
متن آيه :
وَيْلٌ لِّلْمُطَفِّفِينَ
ترجمه :
واي به حال كاهندگان ( از جنس و كالاي مردمان به هنگام خريد و فروش با ايشان ) !
توضيحات :
« الْمُطَفِّفِينَ » : كاهندگان . كساني كه به هنگام كشيدن و پيمودن و متركردن اشياء و اجناس دزدي كنند . بدين معني كه اگر به ديگران جنس مي‌فروشند از آن بكاهند ، و اگر جنس مي‌خرند بر آن بيفزايند . در هر صورت يا از آن كالا مي‌كاهند و يا از بها .
سوره مطففين آيه 2
متن آيه :
الَّذِينَ إِذَا اكْتَالُواْ عَلَى النَّاسِ يَسْتَوْفُونَ
ترجمه :
كساني كه وقتي ( در معامله ) براي خود مي‌پيمايند ( يا وزن و متراژ مي‌نمايند ) به تمام و كمال و افزون بر اندازه لازم دريافت مي‌دارند .
توضيحات :
« إِكْتَالُوا » : با كيل و پيمانه خريدند و دريافت داشتند . « عَلي » : به معني ( مِنْ ) است . « يَسْتَوْفُونَ » : به تمام و كمال و بيش از اندازه مي‌گيرند ( نگا : قاسمي ، المنتخب ) . در اين آيه ، كيل و پيمانه كردن ، نماد و مثال توزين و متراژ و هر نوع سنجشي است .
سوره مطففين آيه 3
متن آيه :
وَإِذَا كَالُوهُمْ أَو وَّزَنُوهُمْ يُخْسِرُونَ
ترجمه :
و هنگامي كه ( در معامله ) براي ديگران مي‌پيمايند يا وزن مي‌كنند ، از اندازه لازم مي‌كاهند .
توضيحات :
« كَالُوهُمْ » : براي مردم پيمودند . « يُخْسِرُونَ » : مي كاهند . كم مي‌دهند ( نگا : شعراء / 181 ، رحمن / 9 ) .
سوره مطففين آيه 4
متن آيه :
أَلَا يَظُنُّ أُولَئِكَ أَنَّهُم مَّبْعُوثُونَ
ترجمه :
آيا اينان گمان نمي‌برند كه دوباره زنده مي‌گردند ( و بايد حساب و كتاب چنين افزايش و كاهشي را پس بدهند ؟ ) .
توضيحات :
« مَبْعُوثُونَ » : برانگيختگان . زنده‌شدگان .
سوره مطففين آيه 5
متن آيه :
لِيَوْمٍ عَظِيمٍ
ترجمه :
در روز بسيار بزرگ و هولناكي ( به نام قيامت ) .
توضيحات :
« لِيَوْمٍ » : براي حساب و كتاب روزي . در روزي . حرف لام به معني ( في ) است ( نگا : پرتوي از قرآن ) .
سوره مطففين آيه 6
متن آيه :
يَوْمَ يَقُومُ النَّاسُ لِرَبِّ الْعَالَمِينَ
ترجمه :
همان روزي كه مردمان در پيشگاه پروردگار جهانيان ( براي حساب و كتاب ) برپا مي‌ايستند .
توضيحات :
« يَقُومُ النَّاسُ . . . » : مردمان به فرمان خدا سر از گورها به در مي‌آورند . مردمان در پيشگاه خدا براي حساب و كتاب برپا مي‌ايستند .
سوره مطففين آيه 7
متن آيه :
كَلَّا إِنَّ كِتَابَ الفُجَّارِ لَفِي سِجِّينٍ
ترجمه :
هرگزا هرگز ! مسلّماً نوشته اعمال بزهكاران و بدكاران در « سِجّين » قرار دارد .
توضيحات :
« كِتَابٌ » : نوشته . يادداشت شده . « سِجِّين » : اسم خاصّ ديوان يا دفتر كلّ بايگاني نامه‌هاي اعمال بدكاران و بزهكاران است . صيغه مبالغه « سِجنّ » است كه به معني زندان است ، لذا سِجّين ، زندان بسيار سخت و تنگ است ( نگا : فرهنگ لغات قرآن دكتر قريب ) . تعبير از آن بدين نام شايد به خاطر اين باشد كه محتويات اين ديوان سبب زنداني شدن صاحبانش در دوزخ است . گويا اصل آن « سِنْجُون » و در زبان اتيوپي يا حبشي قديم به گِل و لاي گفته مي‌شود . در اين صورت بيانگر فرود و پستي نيز مي‌باشد ( نگا : جزء عم شيخ محمّد عبده ) .
سوره مطففين آيه 8
متن آيه :
وَمَا أَدْرَاكَ مَا سِجِّينٌ
ترجمه :
( اي انسان ! ) تو چه مي‌داني كه « سِجّين » چه و چگونه است ؟
توضيحات :
« مَآ أَدْرَاكَ ! » : ( نگا : حاقّه / 3 ، مدّثّر / 27 ، انفطار / 17 و 18 ) .
سوره مطففين آيه 9
متن آيه :
كِتَابٌ مَّرْقُومٌ
ترجمه :
كتاب نوشته شده‌اي است ( كه نشاندار به علائم مشخّصه بوده و نوشته‌هايش خوانا و گويا است ) .
توضيحات :
« كِتَابٌ » : مراد ديوان شرّ بدكاران است . « مَرْقَومٌ » : نشاندار به علائمي كه بيننده با نخستين نگاه پي مي‌برد به شرور و بديهاي مندرج در آن . نوشته شده .
سوره مطففين آيه 10
متن آيه :
وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِّلْمُكَذِّبِينَ
ترجمه :
در آن روز واي به حال دروغ‌نامندگان ( قيامت و سزا و جزاي آخرت ) !
توضيحات :
« وَيْلٌ » : واي ! واويلا !
سوره مطففين آيه 11
متن آيه :
الَّذِينَ يُكَذِّبُونَ بِيَوْمِ الدِّينِ
ترجمه :
آن كساني كه روز سزا و جزا ( قيامت ) را دروغ مي‌نامند .
توضيحات :
« يَوْمِ الدِّينِ » : روز سزا و جزا . ( نگا : فاتحه / 4 ) .
سوره مطففين آيه 12
متن آيه :
وَمَا يُكَذِّبُ بِهِ إِلَّا كُلُّ مُعْتَدٍ أَثِيمٍ
ترجمه :
روز سزا و جزا را دروغ نمي‌نامند ، مگر آن كساني كه در بدكاري از حدّ بگذرند و بسيار بزهكار باشند .
توضيحات :
« مُعْتَدٍ » : متجاوزي كه از حدّ و مرز قانون عقل و شرع درمي‌گذرد . « أَثيمٍ » : بسيار گناهكار .
سوره مطففين آيه 13
متن آيه :
إِذَا تُتْلَى عَلَيْهِ آيَاتُنَا قَالَ أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ
ترجمه :
آن كساني كه چون آيات ما بر آنان خوانده مي‌شود ، مي‌گويند : افسانه‌هاي پيشينيان است .
توضيحات :
« أَسَاطِيرُ » : جمع أُسْطُورَة ، افسانه‌ها ( نگا : انعام / 25 ، انفال / 31 ، نحل / 24 ) .
سوره مطففين آيه 14
متن آيه :
كَلَّا بَلْ رَانَ عَلَى قُلُوبِهِم مَّا كَانُوا يَكْسِبُونَ
ترجمه :
هرگزاهرگز ! اصلاً كردار و تلاش ( پلشت و زشت ) ايشان دلهايشان را زنگ زده كرده است ( و همچون زنگاري بر قلوبشان نشسته است و سوراخهاي هدايت را بر روي ايشان بسته است ) .
توضيحات :
« رَانَ » : زنگار زد . زنگ زده كرد . از ماده ( رَين ) به معني زنگ و چرك فلزات .
سوره مطففين آيه 15
متن آيه :
كَلَّا إِنَّهُمْ عَن رَّبِّهِمْ يَوْمَئِذٍ لَّمَحْجُوبُونَ
ترجمه :
هرگزاهرگز ! قطعاً ايشان در آن روز ( به سبب كارهائي كه كرده‌اند ) از ( رحمت ) پروردگارشان محروم و ( از بارگاه قرب و منزلت آفريدگارشان ) مطرودند .
توضيحات :
« مَحْجُوبُونَ » : جمع مَحجوب ، محروم . بي‌بهره . مراد محروم از رحمت خدا ، بي‌بهره از لقاي پروردگار ، و مطرود از حضور در بارگاه قرب الهي ، و بي‌بهره از لذّت ديدار محبوب است .
سوره مطففين آيه 16
متن آيه :
ثُمَّ إِنَّهُمْ لَصَالُوا الْجَحِيمِ
ترجمه :
سپس آنان داخل آتش دوزخ مي‌گردند و بدان مي‌سوزند .
توضيحات :
« ثُمَّ » : پس از آن . گذشته از آن . « صَالُو الْجَحِيمِ » : وارد شوندگان آتش . اصل ( صَالُو ) صَالُونَ است كه نون آن در حالت اضافه حذف شده است ( نگا : ص / 59 ) .
سوره مطففين آيه 17
متن آيه :
ثُمَّ يُقَالُ هَذَا الَّذِي كُنتُم بِهِ تُكَذِّبُونَ
ترجمه :
آن گاه بديشان گفته مي‌شود : اين ، همان چيزي است كه آن را دروغ مي‌ناميديد .
توضيحات :
« ثُمَّ يُقَالُ . . . » : اين سخن ، به عنوان سرزنش به بي‌باوران گفته مي‌شود ، و عذاب روحي و شكنجه معنوي چنين خيره‌سران لجوجي است .
سوره مطففين آيه 18
متن آيه :
كَلَّا إِنَّ كِتَابَ الْأَبْرَارِ لَفِي عِلِّيِّينَ
ترجمه :
هرگزا هرگز ! قطعاً نوشته اعمال نيكوكاران در « علّيّين » قرار دارد .
توضيحات :
« عِلِّيِّينَ » : اسم خاصّ ديوان يا دفتر كلّ نامه‌هاي اعمال نيكان و نيكوكاران است . جمع « عِلّيّ » است كه صيغه مبالغه عُلُوّ است كه به معني بسيار والا و بالا است . تعبير از آن بدين نام شايد به خاطر اين باشد كه محتَويات اين ديوان سبب درجات رفيعه صاحبان خود در بهشت است .
سوره مطففين آيه 19
متن آيه :
وَمَا أَدْرَاكَ مَا عِلِّيُّونَ
ترجمه :
( اي انسان ! ) تو چه مي‌داني كه « علّيّين » چه و چگونه است ؟
توضيحات :
« عِلِّيُّونَ » : اين واژه ملحق به جمع مذكّر سالم است و اعراب به حروف دارد و به عنوان مفرد به كار مي‌رود .
سوره مطففين آيه 20
متن آيه :
كِتَابٌ مَّرْقُومٌ
ترجمه :
كتاب نوشته شده‌اي است ( كه نشاندار به علائم مشخّصه بوده و نوشته‌هايش خوانا و گويا است ) .
توضيحات :
« كِتَابٌ » : مراد ديوان خيرات نيكوكاران است . « مَرْقُومٌ » : نشاندار به علائمي كه بيننده با نخستين نگاه پي مي‌برد به خيرات و حسنات مندرج در آن . نوشته شده .
سوره مطففين آيه 21
متن آيه :
يَشْهَدُهُ الْمُقَرَّبُونَ
ترجمه :
فرشتگان مقرّب ( براي نوشتن مطالب ) در آنجا حضور بهم مي‌رسانند .
توضيحات :
« يَشْهَدُهُ » : در آنجا حضور بهم مي‌رسانند . حضور فرشتگان بزرگوار ، براي ثبت و نگارش خيرات و حسنات نيكان ( نگا : المصحف الميسّر ) يا براي مراقبت و نگهباني از آن است ( نگا : المنتخب ، تفهيم القرآن ) . برخي هم ( يَشْهَدُهُ ) را به معني مشاهده‌اش مي‌كنند ، يا بر آن گواهي مي‌دهند ، دانسته‌اند ( نگا : نمونه ، جزء عم محمّد عبده ) . « الْمُقَرَّبُونَ » : فرشتگاني كه در پيشگاه خدا داراي منزلت و مكانت خاصّ هستند . مؤمنان برگزيده‌اي كه داراي مقامي بس والا هستند ( نگا : واقعه / 11 ) .
سوره مطففين آيه 22
متن آيه :
إِنَّ الْأَبْرَارَ لَفِي نَعِيمٍ
ترجمه :
بي‌گمان نيكان در ميان انواع نعمتهاي فراوان بهشت بسر خواهند برد .
توضيحات :
« الأبْرَارَ » : ( نگا : انفطار / 13 ) .
سوره مطففين آيه 23
متن آيه :
عَلَى الْأَرَائِكِ يَنظُرُونَ
ترجمه :
بر تختهاي مجلّل ( بهشتي ) تكيه مي‌زنند و ( به زيبائيها و نعمتهاي بسيار آنجا ) مي‌نگرند .
توضيحات :
« الأرَآئِكِ » : جمع أَريكَة ، تختهاي مجلّل و مزيّن ( نگا : كهف / 31 ، يس / 56 ، انسان / 13 ) .
سوره مطففين آيه 24
متن آيه :
تَعْرِفُ فِي وُجُوهِهِمْ نَضْرَةَ النَّعِيمِ
ترجمه :
( هرگاه بديشان بنگري ) خوشي و خرّمي و نشاط نعمت را در چهره‌هايشان خواهي ديد .
توضيحات :
« تَعْرِفُ » : درك مي‌كني . مراد ديدن و مشاهده كردن است . « نَضْرَةَ » : سرسبزي و شادابي . خوشي و خرّمي ( نگا : انسان / 11 ) .
سوره مطففين آيه 25
متن آيه :
يُسْقَوْنَ مِن رَّحِيقٍ مَّخْتُومٍ
ترجمه :
به آنان از شراب زلال و خالصي داده مي‌شود كه دست نخورده و سربسته است .
توضيحات :
« رَحِيقٍ » : شراب خالص . « مَخْتُومٍ » : مهر شده . سربسته . اين تعبير تأكيدي بر خلوص و پاكي و دست‌نخوردگي شراب بهشت است كه هوش و عقل و نشاط و عشق و صفا مي‌آفريند .
سوره مطففين آيه 26
متن آيه :
خِتَامُهُ مِسْكٌ وَفِي ذَلِكَ فَلْيَتَنَافَسِ الْمُتَنَافِسُونَ
ترجمه :
مُهر و دربند آن از مشك است ( و با دست زدن بدان ، بوي عطر مشك در فضا پراكنده مي‌شود ) . مسابقه‌دهندگان بايد براي به دست آوردن اين ( چنين شراب و ساير نعمتهاي ديگر بهشت ) با همديگر مسابقه بدهند و بر يكديگر پيشي بگيرند .
توضيحات :
« خِتَام » : مُهر . دربند . « لِيَتَنَافَسْ » : بايد كه مسابقه بدهد و رقابت بكند و پيشي بگيرد . « الْمُتَنافِسُونَ » : مسابقه‌دهندگان . رقابت كنندگان ( نگا : آل‌عمران / 133 ، حديد / 21 ) .
سوره مطففين آيه 27
متن آيه :
وَمِزَاجُهُ مِن تَسْنِيمٍ
ترجمه :
آميزه آن ، تسنيم است .
توضيحات :
« مِزَاج » : ممزوج . آميزه و آميخته . « تَسْنِيمٍ » : آبي كه از بلندي فرو مي‌ريزد . در اينجا اسم چشمه‌اي است در بهشت .
سوره مطففين آيه 28
متن آيه :
عَيْناً يَشْرَبُ بِهَا الْمُقَرَّبُونَ
ترجمه :
تسنيم چشمه‌اي است كه مقرّبان ( بارگاه يزدان ) از آن مي‌نوشند .
توضيحات :
« عَيْناً » : چشمه . مفعول‌به براي فعل محذوف ( أَعْني ) و يا حال تسنيم است . « بِهَا » : از آن . حرف ( بِ ) به معني ( مِنْ ) است ( نگا : انسان / 6 ) .
سوره مطففين آيه 29
متن آيه :
إِنَّ الَّذِينَ أَجْرَمُوا كَانُواْ مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا يَضْحَكُونَ
ترجمه :
گناهكاران پيوسته ( در دنيا ) به مؤمنان مي‌خنديدند و ايشان را ريشخند مي‌كردند .
توضيحات :
« أَجْرَمُوا » : گناه كردند . بزهكاري نمودند . « كَانُوا . . . يَضْحَكُونَ » : مي‌خنديدند . ريشخند مي‌كردند .
سوره مطففين آيه 30
متن آيه :
وَإِذَا مَرُّواْ بِهِمْ يَتَغَامَزُونَ
ترجمه :
و هنگامي كه مؤمنان از كنار ايشان مي‌گذشتند ، با اشارات سر و دست و چشم و ابرو ، آنان را مورد تمسخر و عيبجوئي قرار مي‌دادند .
توضيحات :
« يَتَغَامَزُونَ » : از مصدر تغامُز ، به معني شركت دسته‌جمعي در عيبجوئي از كسي يا كساني ، و تمسخر كردن با اشارات سر و دست و چشم و ابرو است .
سوره مطففين آيه 31
متن آيه :
وَإِذَا انقَلَبُواْ إِلَى أَهْلِهِمُ انقَلَبُواْ فَكِهِينَ
ترجمه :
و هنگامي كه گناهكاران به ميان خانواده‌هاي خود برمي‌گشتند ، شادمانه باز مي‌گشتند ( و به استهزاءها و تمسخرهايشان مباهات و افتخار مي‌كردند ! انگار با اين كارها فتح عظيمي‌كرده‌اند و پيروزي مهمّي فراچنگ آورده‌اند ! )
توضيحات :
« إِنقَلَبُوا » : برمي‌گشتند . مراجعت مي‌نمودند . « أَهْل » : خانواده و خويشان . كسان و دوستان . « فَكِهِينَ » : جمع فَكِه ، شادمان ، خوشحال و خندان . حال است . مراد آيه اين است كه بزهكاران در غياب مؤمنان نيز همان سخريّه‌ها و همان استهزاءها را ادامه مي‌دادند .
سوره مطففين آيه 32
متن آيه :
وَإِذَا رَأَوْهُمْ قَالُوا إِنَّ هَؤُلَاء لَضَالُّونَ
ترجمه :
و هنگامي كه مؤمنان را ( در كوچه و بازار ) مي‌ديدند ، مي‌گفتند : اينان قطعاً گمراه و سرگشته‌اند .
توضيحات :
« ضَآلُّونَ » : گمراهان . سرگشتگان .
سوره مطففين آيه 33
متن آيه :
وَمَا أُرْسِلُوا عَلَيْهِمْ حَافِظِينَ
ترجمه :
و حال اين كه بزهكاران براي نگهباني مؤمنان و پائيدن كردارشان فرستاده نشده بوده‌اند ( پس به چه حقي ، و مطابق كدام منطقي بر آنان خُرده مي‌گرفته‌اند و برخوردهاي ناجوانمردانه و سختي با ايشان مي‌كرده‌اند ؟ ! ) .
توضيحات :
« مَآ أَرْسِلُوا » : كافران و بزهكاران روانه نشده‌اند و فرستاده نگشته‌اند . « حَافِظِينَ » : نگهبانان . مراقبان . حافظان حقوق ديگران و متكفّلان منافع ايشان .
سوره مطففين آيه 34
متن آيه :
فَالْيَوْمَ الَّذِينَ آمَنُواْ مِنَ الْكُفَّارِ يَضْحَكُونَ
ترجمه :
لذا امروز ( كه روز سزا و جزاي قيامت است ) مؤمنان به كافران مي‌خندند و ريشخندشان مي‌كنند .
توضيحات :
« الْيَوْمَ » : مراد روز قيامت و بعد از دخول مؤمنان به بهشت است ( نگا : اعراف / 44 ، مطفّفين / 23 ) . مي‌نگرند .
سوره مطففين آيه 35
متن آيه :
عَلَى الْأَرَائِكِ يَنظُرُونَ
ترجمه :
بر تختهاي مجلّل ( بهشتي ) تكيه مي‌زنند و ( به زيبائيها و نعمتهاي بسيار آنجا ، و به حال زار كافران )
توضيحات :
« الأرُآئِكِ » : ( نگا : مطفّفين / 23 ) .
سوره مطففين آيه 36
متن آيه :
هَلْ ثُوِّبَ الْكُفَّارُ مَا كَانُوا يَفْعَلُونَ
ترجمه :
( خطاب به دوزخيان مي‌گويند : ) آيا به كافران پاداش و سزاي كارهائي كه مي‌كرده‌اند ، داده شده است ؟
توضيحات :
« هَلْ ثُوِّبَ » : آيا سزا و جزا داده شده‌اند ؟ واژه ( ثَواب ) براي جزاي نيك و سزاي بد به كار مي‌رود . امّا بيشتر در مورد پاداش خوبيها استعمال دارد . لذا آيه فوق متضمّن نوعي طعن نسبت به كفّار است .
بازگشت به لیست سوره‌ها