تفسير نور:
سوره جمعة آيه 1
متن آيه :
يُسَبِّحُ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ الْمَلِكِ الْقُدُّوسِ الْعَزِيزِ الْحَكِيمِ
ترجمه :
آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است ، به تسبيح و تقديس خدا مشغول است . خدائي كه مالك و حاكم ( كل جهان ) است ، از هر نقص و عيبي مبرا و منزه است ، و چيره كار بجا است .
توضيحات :
« يُسَبِّحُ . . . » : ( نگا : رعد / 13 ، اسراء / 44 ، نور / 41 ) . « الْقُدُّوسِ » : ( نگا : حشر / 23 ) .
سوره جمعة آيه 2
متن آيه :
هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولاً مِّنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِن كَانُوا مِن قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُّبِينٍ
ترجمه :
خدا كسي است كه از ميان بيسوادان پيغمبري را برانگيخته است و به سويشان گسيل داشته است ، تا آيات خدا را براي ايشان بخواند ، و آنان را پاك بگرداند . او بديشان كتاب ( قرآن ) و شريعت ( يزدان ) را مي‌آموزد . آنان پيش از آن تاريخ واقعاً در گمراهي آشكاري بودند .
توضيحات :
« بَعَثَ » : برانگيخته است . مبعوث كرده است . « الأُمِّيِّينَ » : افراد درس‌نخوان . بيسواد ( نگا : بقره / 78 ، آل‌عمران / 20 و 75 ، اعراف / 157 و 158 ) . « يُزَكِّيهِمْ » : ( نگا : بقره / 129 و 151 ) . « رَسُولاً مِّنْهُمْ . . . ضَلالٍ مُبينٍ » : ( نگا : آل‌عمران / 164 ) . « وَ إِن كَانُوا » : حرف واو حاليه ، و واژه ( إِنْ ) از حروف مشبهةٌ بالفعل است و مخفف از مثقله است ( نگا : اعراب القرآن ، محيي‌الدين درويش ) .
سوره جمعة آيه 3
متن آيه :
وَآخَرِينَ مِنْهُمْ لَمَّا يَلْحَقُوا بِهِمْ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ
ترجمه :
او مبعوث براي ديگران نيز هست ، آناني كه هنوز به اينان نپيوسته‌اند ( و بعدها به دنيا مي‌آيند ) . خدا چيره كار بجا است .
توضيحات :
« ءَاخَرِينَ » : ديگران . غيرعربها . عطف بر ( الأُمِّيِّينَ ) يا بر ضمير ( هُمْ ) در فعل ( يُعَلِّمُهُمْ ) است . « مِنْهُمْ » : از أُمِّيِّين . از مسلمين . « ءَاخَرِينَ مِنْهُمْ » : مسلمانان عرب و غيرعربي كه بعدها به دنيا مي‌آيند . ضمير ( هُمْ ) درست است كه به ( أُمِّيِّين ) برمي‌گردد ، ولي هر كس كه اسلام را بپذيرد از زمره ايشان مي‌باشد ، چرا كه مسلمانان از هر نژادي كه باشند ، امت واحدي بشمارند و دوستان يكديگرند ( نگا : توبه / 71 ) .
سوره جمعة آيه 4
متن آيه :
ذَلِكَ فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَن يَشَاءُ وَاللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ
ترجمه :
اين ( نعمت بعثت ) فضل و كرم خدا است ، آن را به هر كس كه بخواهد ( و لايق و شايسته‌اش بداند ) مي‌بخشد ، و خدا داراي فضل و كرم بزرگي است .
توضيحات :
« ذلِكَ » : آن بعثت . اين پيغمبري و مقام نبوّت .
سوره جمعة آيه 5
متن آيه :
مَثَلُ الَّذِينَ حُمِّلُوا التَّوْرَاةَ ثُمَّ لَمْ يَحْمِلُوهَا كَمَثَلِ الْحِمَارِ يَحْمِلُ أَسْفَاراً بِئْسَ مَثَلُ الْقَوْمِ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِ اللَّهِ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ
ترجمه :
كساني كه تورات بديشان واگذار گرديد ، ولي بدان عمل نكردند و حق آن را ادا ننمودند ، به درازگوشي مي‌مانند كه كتابهائي را برمي‌دارد ( ولي از محتواي آنها خبر ندارد ) . مردماني كه آيات خدا را تكذيب مي‌دارند ، بدترين مثل را دارند . خداوند مردمان ستمكار را هدايت نمي‌دهد ( و به سعادت هر دو سرا نائل نمي‌گرداند ) .
توضيحات :
« حُمِّلُوا » : بر دوش آنان گذاشته شده است . بدانان واگذار گشته است . اجراي احكام و تبليغ آن برعهده ايشان گذارده شده است . « لَمْ يَحْمِلُوهَا » : بدان عمل نكردند . برابر آن نرفتند و حق آن را اداء ننمودند . « بِئْسَ مَثَلُ . . . » : بدترين مثل را دارند ! چه بد مثلي دارند ! فعل ذم است و منظور نكوهش است .
سوره جمعة آيه 6
متن آيه :
قُلْ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ هَادُوا إِن زَعَمْتُمْ أَنَّكُمْ أَوْلِيَاء لِلَّهِ مِن دُونِ النَّاسِ فَتَمَنَّوُا الْمَوْتَ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ
ترجمه :
بگو : اي يهوديان ! اگر شما مي‌پنداريد كه شما دوستان خدا هستيد نه مردمان ديگر ، اگر راست مي‌گوئيد خواستار مرگ شويد ( تا از خانه بلا و محنت ، به سراي نعمت و جنت برسيد ، و ديدار جانان براي شما عاشقان ميسر شود ) .
توضيحات :
« هَادُوا » : ( نگا : بقره / 62 ، نساء / 46 و 160 ، مائده / 41 و 44 و 69 ) . « مِن دُونِ » : جداي از . غير از . « فَتَمَنَّوُا الْمَوْتَ » : درخواست مرگ كردن از دو راه : با زبان دعا نمودن و تقاضاي فرا رسيدن مرگ كردن ، و ديگر در راه خدا جنگيدن و از كشتن نهراسيدن . « أَوْلِيَآءُ » : دوستان . عزيزان ( نگا : مائده / 18 ) .
سوره جمعة آيه 7
متن آيه :
وَلَا يَتَمَنَّوْنَهُ أَبَداً بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيهِمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ
ترجمه :
آنان به خاطر كارهائي كه مرتكب شده‌اند هرگز مرگ را براي خود نمي‌خواهند ، و خدا از حال ستمكاران به خوبي آگاه است ( و سرانجام ، ايشان را به كيفر اعمالشان مي‌رساند ) .
توضيحات :
« بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيهِمْ » : به سبب كارهائي كه پيشتر كرده‌اند . به خاطر اعمالي كه انجام داده‌اند و پيشاپيش به آخرت فرستاده‌اند ( نگا : بقره / 95 ، آل‌عمران / 182 ، نساء / 62 ) .
سوره جمعة آيه 8
متن آيه :
قُلْ إِنَّ الْمَوْتَ الَّذِي تَفِرُّونَ مِنْهُ فَإِنَّهُ مُلَاقِيكُمْ ثُمَّ تُرَدُّونَ إِلَى عَالِمِ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ
ترجمه :
بگو : قطعاً مرگي كه از آن مي‌گريزيد ، سرانجام با شما روياروي مي‌گردد و شما را درمي‌يابد ، بعد از آن به سوي كسي برگردانده مي‌شويد كه از پنهان و آشكار آگاه است ، و شما را از آنچه كرده‌ايد باخبر مي‌گرداند .
توضيحات :
« الْغَيْبِ » : آنچه از دائره ديد ، و روح ، و بُرد دانش بشري فراتر است . « الشَّهادَةِ » : آنچه در معرض ديد ، و نيروي روح و در فاصله بُرد دانش بشري است . « الْغَيْبِ وَ الشَّهادَةِ » : ( نگا : انعام / 73 ، توبه / 94 و 105 ) .
سوره جمعة آيه 9
متن آيه :
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا نُودِي لِلصَّلَاةِ مِن يَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا إِلَى ذِكْرِ اللَّهِ وَذَرُوا الْبَيْعَ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ
ترجمه :
اي مؤمنان ! هنگامي كه روز آدينه براي نماز جمعه اذان گفته شد ، به سوي ذكر و عبادت خدا بشتابيد و داد و ستد را رها سازيد . اين ( چيزي كه بدان دستور داده مي‌شويد ) براي شما بهتر و سودمندتر است اگر متوجه باشيد .
توضيحات :
« نُودِيَ » : مجهول ( نادي ) از مصدر نِداء است . « مِن يَوْمِ الْجُمُعَةِ » : در روز جمعه . حرف ( مِنْ ) به معني ( فِي ) است . مثل : أَرُونِي مَاذَا خَلَقُوا مِنَ الأرْضِ فَاطِرَ / 40 ( نگا : روح‌المعاني ) . « ذِكْرِاللهِ » : اطاعت از خدا . مراد خطبه و نماز جمعه است ( نگا : المصحف الميسر ) . « الْبَيْعَ » : معامله و تجارت . مراد هر نوع كسب و كار و پيشه است .
سوره جمعة آيه 10
متن آيه :
فَإِذَا قُضِيَتِ الصَّلَاةُ فَانتَشِرُوا فِي الْأَرْضِ وَابْتَغُوا مِن فَضْلِ اللَّهِ وَاذْكُرُوا اللَّهَ كَثِيراً لَّعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ
ترجمه :
آنگاه كه نماز خوانده شد ، در زمين پراكنده گرديد و به دنبال رزق و روزي خدا برويد و خداي را ( با دل و زبان ) بسيار ياد كنيد ، تا اين كه رستگار شويد .
توضيحات :
« قُضِيَتْ » : اداء گرديد و انجام پذيرفت . « إنتَشِرُوا » : پراكنده و متفرق شويد . « إبْتَغُوا » : جستجو كنيد . بطلبيد .
سوره جمعة آيه 11
متن آيه :
وَإِذَا رَأَوْا تِجَارَةً أَوْ لَهْواً انفَضُّوا إِلَيْهَا وَتَرَكُوكَ قَائِماً قُلْ مَا عِندَ اللَّهِ خَيْرٌ مِّنَ اللَّهْوِ وَمِنَ التِّجَارَةِ وَاللَّهُ خَيْرُ الرَّازِقِينَ
ترجمه :
( برخي از اصحاب ، در يكي از جمعه‌ها ) هنگامي كه تجارت و يا سرگرميي را ديدند از پيرامون تو پراكنده شدند ، و تو را ايستاده ( بر منبر ، در حال خطبه ) رها كردند ! بگو : آنچه در پيش خدا ( از فضل و ثواب ) است ، بهتر از سرگرمي و بازرگاني است ، و خدا بهترين روزي‌رسان است .
توضيحات :
« تِجَارَةً » : مراد كارواني است كه در وقت خطبه‌هاي جمعه از شام آمده بود . « لَهْواً » : سرگرمي . مراد طبلي است كه به هنگام آمدن كاروان براي آگهي نواخته مي‌شد . « إنفَضُّوا » : پخش و پراكنده شدند . « إلَيْهَا » : مرجع ( ها ) تجارت است .
بازگشت به لیست سوره‌ها