تفسير نور:
سوره صافات آيه 1
متن آيه :
وَالصَّافَّاتِ صَفّاً
ترجمه :
قسم به آنان كه ( در مقام عبوديّت و انقياد ) محكم صف كشيده‌اند
!
توضيحات :
« الصَّآفَّاتِ » : جمع صَآفَّة ، دسته و گروهي
كه به صف ايستاده‌اند . واژه ( صافّات ) از نظر معني ، جمع الجمع است . مراد
فرشتگان است كه براي اجرا اوامر و بندگي خدا صف كشيده‌اند ( نگا : صافّات / 165 و
166 ) . چه بسا مراد صفوف رزمندگان اسلام ، و يا صفوف نماز جماعت ، و يا اين كه
صفهاي داعيان و عالمان ، در برابر كافران و منافقان و بزهكاران باشد .
سوره
صافات آيه 2
متن آيه :
فَالزَّاجِرَاتِ زَجْراً
ترجمه :
و قسم به آنان كه سخت باز مي‌دارند !
توضيحات :
« الزَّاجِرَاتِ » : بازدارندگان . منع كنندگان . مراد فرشتگان است كه شياطين را
از استراق سمع باز مي‌دارند و ابرها را بدينجا و آنجا مي‌رانند . و يا اين كه مراد
رزمندگاني است كه دشمنان را از تجاوز به حريم اسلام باز مي‌دارند ، و يا اين كه
مراد داعيان و عالماني است كه بي‌دينان را از تجاوز به قرآن و قوانين اسلام به دور
مي‌دارند و مردمان را از منكرات نهي مي‌كنند .
سوره صافات آيه 3
متن
آيه :
فَالتَّالِيَاتِ ذِكْراً
ترجمه :
و قسم
به آنان كه پياپي ( آيات خدا را ) تلاوت مي‌كنند !
توضيحات :
« التَّالِيَاتِ » : تلاوت كنندگان . مراد فرشتگاني است كه كتابهاي آسماني را بر
پيغمبران خدا تلاوت مي‌نموده‌اند . يا رزمندگان جهادگري است كه قلب و جان خويش را
به نور تلاوت آيات خدا روشن مي‌سازند . و يا اين كه داعيان و عالماني مراد است كه
آيات آسماني را بر مردم تلاوت و ايشان را به سوي خدا مي‌خوانند . « ذِكْراً » :
مراد كتابهاي آسماني و از جمله قرآن است ( نگا : نحل / 43 و 44 ، انبياء / 48 و
105 ) . يادآوري : سه آيه پيشين ، مي‌تواند درباره يك گروه ، و يا اين كه گروههاي
مختلف باشد .
سوره صافات آيه 4
متن آيه :
إِنَّ
إِلَهَكُمْ لَوَاحِدٌ
ترجمه :
قطعاً معبود شما يكي است ( نه
بيشتر ) .
توضيحات :
« إِنَّ إِلهَكُمْ » : سوگندهاي سه آيه
پيشين ، براي همين امر مهم بود كه « الوهيّت » تنها متعلّق به يكي است كه صاحب
آسمانها و زمين و همه گستره هستي است .
سوره صافات آيه 5
متن آيه :
رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا وَرَبُّ
الْمَشَارِقِ
ترجمه :
آن كسي كه خداوند آسمانها و زمين و
همه چيزهائي است كه در ميان آن دو قرار دارد ، و خداوند مشرقها است .
توضيحات :
« رَبُّ » : خبر دوم ( إِنَّ ) و يا خبر مبتداي محذوف است . «
الْمَشَارِِِق » : جمع مشرِق ، مكان طلوع . مراد خاستگاههاي خورشيد در ايّام سال
است كه به خاطر كروي بودن زمين هر نقطه‌اي از آن نسبت به نقطه ديگر مشرِق يا مغرب
محسوب مي‌شود ، و يا مراد مشرقهاي همه ستارگان جهان بوده و ذكر خاصّ بعد از عامّ
است و به خاطر اهمّيّت ويژه ، بدانها اشاره شده است . از آنجا كه ذكر مشارِق و
مغارب پيوسته با هم بوده ، در اينجا مغارب به قرينه مشارِق حذف شده است ( نگا :
معارج / 40 ) .
سوره صافات آيه 6
متن آيه :
إِنَّا
زَيَّنَّا السَّمَاء الدُّنْيَا بِزِينَةٍ الْكَوَاكِبِ
ترجمه :
ما نزديكترين آسمان ( به شما ) را با زينت ستارگان آراسته‌ايم .
توضيحات :
« الدُّنْيَا » : از لحاظ صرفي ، اسم تفضيل و مؤنّث ( أَدْني
) و به معني نزديكتر و نزديكترين است . از لحاظ نحوي صفت ( السَّمَآءُ ) است . مراد
نزديكترين آسمان به ما ساكنان كره زمين است . ذكر اين نكته خالي از فايده نيست كه
همه ستارگاني كه فضاي بالاي سر ما را آراسته‌اند و با چشم خود آنها را مي‌بينيم ،
از نظر قرآن آسمان اوّل ما است . « الْكَواكِبِ » : بدل ( زِينَةٍ ) است .
سوره صافات آيه 7
متن آيه :
وَحِفْظاً مِّن كُلِّ شَيْطَانٍ
مَّارِدٍ
ترجمه :
ما آن را از هر شيطان متمرّدي ، كاملاً
حفظ كرده‌ايم .
توضيحات :
« حِفْظاً » : مفعول مطلق فعل
محذوفي است و در اصل چنين است : وَ حَفِظْنَاهَا حِفْظاً . « مَارِدٍ » : متمرّد .
سركش . بي‌خير و بي‌همه‌چيز . « حِفْظاً مِّنْ . . . » : مراد پاسداري آسمان از
نفوذ شياطين است كه هر گاه بخواهند به عالم فرشتگان نزديك شوند و اخبار حوادث اين
جهان را بدانند كه پيش از وقوع در زمين ، در آسمانهاي نزديك و دوردست منعكس است ،
مورد اصابت شهابها قرار مي‌گيرند ( نگا : حجر / 17 و 18 ، ملك / 5 ) .
سوره صافات آيه 8
متن آيه :
لَا يَسَّمَّعُونَ إِلَى الْمَلَإِ
الْأَعْلَى وَيُقْذَفُونَ مِن كُلِّ جَانِبٍ
ترجمه :
آنان
نمي‌توانند به گروه والامقام ( و صدرنشينان عالم ملكوت ، كه فرشتگان كبارند ) دزدكي
گوش فرا دهند ( و اسرار غيب را بشنوند ) چرا كه از هر سو به سويشان ( تيرهاي شهاب )
نشانه مي‌رود .
توضيحات :
« لا يَسَّمَّعُونَ » : در اصل (
لا يَتَسَمَّعُونَ ) است . نمي‌توانند دزدكي گوش فرا دهند . يعني آنان مي‌خواهند
اخبار ملأ اعلي را بشنوند ، امّا به آنها اجازه داده نمي‌شود . « الْمَلإِ الأعْلي
» : گروه برتر . مراد ملائكه كرام و فرشتگان والا مقام عالم بالا است . «
يُقْذَفُونَ » : به سويشان تيراندازي مي‌شود . رجم مي‌گردند .
سوره صافات
آيه 9
متن آيه :
دُحُوراً وَلَهُمْ عَذَابٌ وَاصِبٌ
ترجمه :
آنان سخت ( به عقب رانده مي‌شوند و از صحنه آسمان ) طرد
مي‌گردند ، و عذاب به تمام و كمالي ( در دنيا ) و دائمي و سرمدي ( در آخرت ) دارند
.
توضيحات :
« دُحُوراً » : طرد . راندن . مفعول مطلق فعل
محذوفي است : « يُدْحَرُونَ دُحُوراً » . « وَاصِبٌ » : تامّ و خالص . هميشگي و
دائمي . ( نگا : نحل / 52 ) .
سوره صافات آيه 10
متن آيه :
إِلَّا مَنْ خَطِفَ الْخَطْفَةَ فَأَتْبَعَهُ شِهَابٌ ثَاقِبٌ
ترجمه
:
و امّا از آنان هر كه با سرعت استراق سمعي كند ، فوراً آذرخشي سوراخ
كننده ( جو آسمان و بدن آن شيطان ) به دنبال او روان مي‌گردد ( و وي را مي‌سوزاند و
نابودش مي‌گرداند ) .
توضيحات :
« إِلاّ مَنْ . . . » :
استثناء از ضمير ( و ) در ( لا يَسَّمَّعُونَ ) و ( مَنْ ) بدل از آن و يا منصوب و
مستثني است . « خَطِفَ » : ربود . با سرعت برگرفت . معني مجازي خَطِفَ ، استماع خبر
و استراق سمع است . « أَتْبَعَ » : به معني ( تَبِعَ ) ، يعني دنبال كرد . تعقيب
كرد . « شِهَابٌ » : آذرخش آسمان . « ثَاقِبٌ » : سوراخ كننده . مراد سوزاننده است
. يعني شهابي كه دل فضاي ظلماني و بدن شيطان متمرّد را سوراخ سوراخ مي‌كند . يا اين
كه جوّ را مي‌سوزاند و شيطان متمرّد را آتش مي‌زند . يادآوري : آيات پيشين بر
اعتقاد جمعي از مشركان قلم بطلان مي‌كشد كه شياطين و اجنّه را مطّلع از غيب
مي‌دانستند و معبود خويش قرار مي‌دادند ( نگا : جنّ / 6 ) .
سوره صافات
آيه 11
متن آيه :
فَاسْتَفْتِهِمْ أَهُمْ أَشَدُّ خَلْقاً أَم
مَّنْ خَلَقْنَا إِنَّا خَلَقْنَاهُم مِّن طِينٍ لَّازِبٍ
ترجمه :
( به منكران بعث و قيامت بگو و ) از ايشان پرس و جو كن كه آيا آفرينش ( دوباره )
ايشان سخت‌تر و دشوارتر است يا آفرينش ( آسمانها و زمين و فرشتگان و ساير ) چيزهائي
كه آفريده‌ايم ؟ ما كه ايشان را از گِل چسبنده ناچيزي ( در آغاز خلقت انسان )
آفريده‌ايم ( و بر آفرينش آنان توانا بوده‌ايم . لذا سهل و ساده ايشان را بازآفريني
مي‌كنيم و مشكلي در اين امر نمي‌بينيم ) .
توضيحات :
«
فَاسْتَفْتِهِمْ » : از ايشان نظر بخواه . مراد از استفتاء در اينجا تنها اطّلاع از
ديدگاه ايشان است و بس . والاّ رأي آنان فاقد ارزش است . « أَهُمْ أَشَدُّ خَلْقاً
» : ( نگا : شوري / 29 ، احقاف / 33 ) . « مَنْ » : كساني كه . چيزهائي كه .
استعمال ( مَنْ ) بدان خاطر است كه با اجرام سماوي ذوي‌العقول همچون فرشتگان و
پريان وجود دارد و تغليب است . « أَهُمْ أَشَدُّ خَلْقاً أَمْ مَنْ . . . » : مراد
از ( مَنْ ) شايد گذشتگان باشد كه بسي از اينها قوي‌تر بوده‌اند ( نگا : توبه / 69
، قصص / 78 ، روم / 9 ، فاطر / 44 ، غافر / 21 و 82 ، محمّد / 13 ، ِ / 36 ) . «
لازِبٍ » : چسبنده .
سوره صافات آيه 12
متن آيه :
بَلْ
عَجِبْتَ وَيَسْخَرُونَ
ترجمه :
امّا تو ( آن قدر مسأله
معاد را مسلّم و واضح مي‌بيني كه از ناباوري ايشان ) تعجّب مي‌كني ، و ايشان ( آن
قدر مسأله معاد را محال و ناممكن مي‌دانند كه هم تو و هم معاد را ) مسخره مي‌كنند
.
توضيحات :
« عَجِبْتَ وَ يَسْخَرُونَ » : تو در پرتو دلائل
بيشمار ، بر قدرت خداي متعال براي ايجاد معاد ، در شگفتي ، و ايشان معاد را مسخره
مي‌دانند و صحبت تو درباره معاد و شگفت تو از كارشان را به تمسخر مي‌گيرند .
سوره صافات آيه 13
متن آيه :
وَإِذَا ذُكِّرُوا لَا يَذْكُرُونَ
ترجمه :
و هنگامي كه بدانان ( قدرت خدا و ادلّه قيامت )
تذكّر داده شود ، متذكّر و پندپذير نمي‌گردند . ( و به كفر و شرك و زشتكاريهاي خود
ادامه مي‌دهند ) .
توضيحات :
« ذُكِّرُوا » : پند داده شدند
( كهف / 57 ، مائده / 13 ، فرقان / 73 ) . « لا يَذْكُرُونَ » : يادآور
نمي‌گردند . متذكّر و منتفع نمي‌شوند .
سوره صافات آيه 14
متن آيه :
وَإِذَا رَأَوْا آيَةً يَسْتَسْخِرُونَ
ترجمه :
و هر گاه معجزه‌اي ( از معجزات ) يا دليلي ( از دلائل دالّ بر قدرت خدا ) را
ببينند ، ( نه تنها خود به تمسخر مي‌پردازند ، بلكه ) ديگران را به مسخره كردن فرا
مي‌خوانند .
توضيحات :
« ءَايَةً » : دليل و برهان . معجزه .
« يَسْتَسْخِرُونَ » : ديگران را به مسخره كردن دعوت مي‌كنند . در سخريّه مبالغه و
زياده‌روي مي‌كنند .
سوره صافات آيه 15
متن آيه :
وَقَالُوا إِنْ هَذَا إِلَّا سِحْرٌ مُّبِينٌ
ترجمه :
و
خواهند گفت : اين ( چيزي كه ما مي‌بينيم ) جز جادوي آشكار و روشني نيست .
توضيحات :
« إِنْ هذا . . . » : ( نگا : مائده / 110 ، انعام / 7 ،
يونس / 76 ، هود / 7 ، نمل / 13 ، سبأ / 43 ) .
سوره صافات آيه 16
متن آيه :
أَئِذَا مِتْنَا وَكُنَّا تُرَاباً وَعِظَاماً أَئِنَّا
لَمَبْعُوثُونَ
ترجمه :
آيا هنگامي كه مرديم و خاك و
استخوان گشتيم ، ما زنده گردانده مي‌شويم ؟ !
توضيحات :
«
أَإِذَا مِتْنَا . . . » : ( نگا : مؤمنون / 35 و 82 ) .
سوره صافات آيه
17
متن آيه :
أَوَآبَاؤُنَا الْأَوَّلُونَ
ترجمه :
آيا پدران و نياكان گذشته ما نيز ( زنده مي‌گردند كه ساليان سال است
مرده‌اند و ذرّات وجودشان در پهنه زمين پراكنده و نابود شده است ؟ ) .
توضيحات :
« ءَابَاؤُنَا الأوَّلُونَ » : ( نگا : مؤمنون / 24 و 68 ،
شعراء / 26 ، قصص / 36 ) .
سوره صافات آيه 18
متن آيه :
قُلْ نَعَمْ وَأَنتُمْ دَاخِرُونَ
ترجمه :
بگو : بلي ! (
همه شما زنده مي‌شويد ) در حالي كه خوار و پست خواهيد بود .
توضيحات :
« دَاخِرُونَ » : جمع داخر ، خوار و پست . ذليل و فرمانبردار ( نگا :
نحل / 48 ، نمل / 87 ، غافر / 60 ) .
سوره صافات آيه 19
متن آيه :
فَإِنَّمَا هِيَ زَجْرَةٌ وَاحِدَةٌ فَإِذَا هُمْ يَنظُرُونَ
ترجمه :
تنها يك صدا خواهد بود و به ناگاه آنان ( سر از گورها به در
آورده و به چيزي كه بديشان وعده داده شده خيره مي‌شوند و ) مي‌نگرند .
توضيحات :
« زَجْرَةٌ » : فرياد و صدا . مراد نفخه دوم است ( نگا :
نازعات / 13 ) . « يَنظُرُونَ » : مي‌نگرند . انتظار مي‌كشند .
سوره صافات
آيه 20
متن آيه :
وَقَالُوا يَا وَيْلَنَا هَذَا يَوْمُ
الدِّينِ
ترجمه :
و خواهند گفت : اي واي بر ما ! اين ، روز
جزا است !
توضيحات :
« يَا وَيْلَنَا » : ( نگا : انبياء /
14 و 46 و 97 ، يس / 52 ) .
سوره صافات آيه 21
متن آيه :
هَذَا يَوْمُ الْفَصْلِ الَّذِي كُنتُمْ بِهِ تُكَذِّبُونَ
ترجمه :
( و بديشان پاسخ داده مي‌شود : ) اين ، روز داوري و حسابرسي است ، همان
روزي كه در دنيا دروغش مي‌ناميديد .
توضيحات :
« الْفَصْلِ »
: قضاوت و داوري . سخن قاطعانه و نهائي در حل و فصل كشمكش و دشمنانگي . جدائي ميان
حق و باطل . « يَوْمُ الْفَصْلِ » : مراد روز قيامت است .
سوره صافات آيه
22
متن آيه :
احْشُرُوا الَّذِينَ ظَلَمُوا وَأَزْوَاجَهُمْ
وَمَا كَانُوا يَعْبُدُونَ
ترجمه :
( اي فرشتگان من ! )
كساني را كه ( با كفر و زندقه ) به خود ستم كرده‌اند ، همراه با همسران ( كفر پيشه
) آنان ، به همراه آنچه مي‌پرستيده‌اند ، جمع‌آوري كنيد .
توضيحات :
« مَا » : آنچه . مراد بتها است .
سوره صافات آيه 23
متن آيه :
مِن دُونِ اللَّهِ فَاهْدُوهُمْ إِلَى صِرَاطِ الْجَحِيمِ
ترجمه :
غير از خدا ( هر چه را پرستش مي‌كرده‌اند ، همه را يكجا گرد آوريد و ) آن گاه آنان
را به راه دوزخ راهنمائي كنيد ( تا بدان در آيند ) .
توضيحات :
« مِن دُونِ اللهِ » : غير از خدا .
سوره صافات آيه 24
متن آيه :
وَقِفُوهُمْ إِنَّهُم مَّسْئُولُونَ
ترجمه :
آنان را نگاه
داريد كه بايد بازپرسي شوند ( و از عقائد و اعمالشان پرسيده شود ) .
توضيحات :
« قِفُوهُمْ » : نگاهشان داريد . « مَسْؤُولُونَ » : پرسيدگان
. بازخواست شوندگان .
سوره صافات آيه 25
متن آيه :
مَا
لَكُمْ لَا تَنَاصَرُونَ
ترجمه :
( اي مشركان ! ) شما چرا
همديگر را ياري نمي‌دهيد ( و در نجات هم نمي‌كوشيد ؟ ) .
توضيحات :
« لا تَنَاصَرُونَ » : همديگر را ياري نمي‌دهيد . اصل آن ( لا تَتَنَاصَرُونَ )
است .
سوره صافات آيه 26
متن آيه :
بَلْ هُمُ الْيَوْمَ
مُسْتَسْلِمُونَ
ترجمه :
بلكه آنان امروز كاملاً مطيع و
تسليمند .
توضيحات :
« مُسْتَسْلِمُونَ » : افراد منقاد و
مطيع .
سوره صافات آيه 27
متن آيه :
وَأَقْبَلَ
بَعْضُهُمْ عَلَى بَعْضٍ يَتَسَاءلُونَ
ترجمه :
( در اين
حال ) بعضي رو به بعضي مي‌نمايند و همديگر را بازخواست مي‌كنند .
توضيحات :
« يَتَسَآءَلُونَ » : از همديگر بازخواست مي‌كنند . به گونه
كشمكش و سرزنش از يكديگر سؤالاتي مي‌كنند و همديگر را مقصّر وضع موجود قلمداد
مي‌نمايند .
سوره صافات آيه 28
متن آيه :
قَالُوا
إِنَّكُمْ كُنتُمْ تَأْتُونَنَا عَنِ الْيَمِينِ
ترجمه :
(
مستضعفان به مستكبران ) مي‌گويند : شما از راه خيرخواهي به سوي ما مي‌آمديد ( تا به
ما ضربه بزنيد و گمراهمان سازيد ) .
توضيحات :
« عَنِ
الْيَمِينِ » : از طريق خيرخواهي و دلسوزي . از راه دين . از راه قدرت . مراد اين
است كه شما گفتيد : ما خيرخواه شما هستيم ، و آئيني كه داريد حق است ، و با زور
وادار به گمراهيمان كرديد .
سوره صافات آيه 29
متن آيه :
قَالُوا بَل لَّمْ تَكُونُوا مُؤْمِنِينَ
ترجمه :
(
مستكبران به مستضعفان در پاسخ ) مي‌گويند : بلكه خودتان بي‌ايمان و بي‌باور بوديد (
گناه ما چيست . برويد و خويشتن را سرزنش و نفرين كنيد ) .
توضيحات :
. . .
سوره صافات آيه 30
متن آيه :
وَمَا كَانَ لَنَا
عَلَيْكُم مِّن سُلْطَانٍ بَلْ كُنتُمْ قَوْماً طَاغِينَ
ترجمه :
ما كه هيچ گونه سلطه و قدرتي بر شما نداشتيم ( تا از شما سلب اختيار كنيم ) بلكه
خودتان مردمان سركش و نافرماني بوديد ( و بر حق و حقيقت شوريديد و به چنين روزي
افتاديد ) .
توضيحات :
« سُلْطَانٍ » : سلطه و قدرت . مراد
زور و اجبار است .
سوره صافات آيه 31
متن آيه :
فَحَقَّ
عَلَيْنَا قَوْلُ رَبِّنَا إِنَّا لَذَائِقُونَ
ترجمه :
پس
عذاب پروردگارمان گريبانگيرمان شد ، و ما بايد آن را بچشيم .
توضيحات :
« فَحَقَّ عَلَيْنَا . . . » : فرمان خدا درباره ما محقّق گشت كه ما
گمراهان بايد روز قيامت عذاب را بچشيم .
سوره صافات آيه 32
متن آيه
:
فَأَغْوَيْنَاكُمْ إِنَّا كُنَّا غَاوِينَ
ترجمه :
ما خودمان گمراه بوديم و شما را هم گمراه كرديم .
توضيحات :
« غَاوِينَ » : گمراهان ( نگا : اعراف / 175 ، حجر / 42 ، شعراء / 91 و 94 ) .
سوره صافات آيه 33
متن آيه :
فَإِنَّهُمْ يَوْمَئِذٍ فِي
الْعَذَابِ مُشْتَرِكُونَ
ترجمه :
در نتيجه آنان ( همگي ،
اعم از راهبران و پيروان ) در عذاب ، با يكديگر و مشتركند .
توضيحات :
« مُشْتَرِكُونَ » : با يكديگر اشتراك دارند . با همديگرند .
سوره صافات آيه 34
متن آيه :
إِنَّا كَذَلِكَ نَفْعَلُ
بِالْمُجْرِمِينَ
ترجمه :
ما اين گونه با بزهكاران رفتار
مي‌كنيم .
توضيحات :
« كَذلِكَ نَفْعَلُ بِالْمُجْرِمِينَ »
: با همه بزهكاران تاريخ چنين مي‌كنيم .
سوره صافات آيه 35
متن آيه
:
إِنَّهُمْ كَانُوا إِذَا قِيلَ لَهُمْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ
يَسْتَكْبِرُونَ
ترجمه :
( چرا كه ) وقتي كه بدانان گفته
مي‌شد : جز خدا معبودي نيست ، بزرگي مي‌نمودند ( و خويشتن را بالاتر از آن مي‌ديدند
كه يكتاپرستي را بپذيرند ) .
توضيحات :
« يَسْتَكْبِرُونَ »
: ( نگا : بقره / 34 و 87 ، نساء / 173 ) .
سوره صافات آيه 36
متن
آيه :
وَيَقُولُونَ أَئِنَّا لَتَارِكُوا آلِهَتِنَا لِشَاعِرٍ
مَّجْنُونٍ
ترجمه :
و مي‌گفتند : آيا ما براي ( سخن )
چكامه‌سراي ديوانه‌اي ، معبودهاي خويش را رها سازيم ؟ !
توضيحات :
« شَاعِرٍ » : مرادشان - زَادَهُمُ اللهُ عَذاباً - پيغمبر گرامي اسلام بود . «
شَاعِرٍ مَّجْنُونٍ » : اين سخن ، ضدّ و نقيض است . چرا كه شاعر برعكس ديوانه از
روي انديشه كه زاده خرد است سخن مي‌گويد .
سوره صافات آيه 37
متن
آيه :
بَلْ جَاء بِالْحَقِّ وَصَدَّقَ الْمُرْسَلِينَ
ترجمه :
( امّا او شاعر و مجنّون نيست و ) بلكه حق را آورده و پيغمبران
را تصديق كرده است . ( محتواي دعوت محمّد و هماهنگي آن با دعوت انبياء ، دليل صدق
گفتار او است ) .
توضيحات :
« الْحَقِّ » : مراد آئين اسلام
است كه عين حقيقت است .
سوره صافات آيه 38
متن آيه :
إِنَّكُمْ لَذَائِقُو الْعَذَابِ الْأَلِيمِ
ترجمه :
شما (
اي مشركان كوردل ! ) قطعاً عذاب دردناك ( الهي ) را خواهيد چشيد .
توضيحات :
. . .
سوره صافات آيه 39
متن آيه :
وَمَا تُجْزَوْنَ إِلَّا مَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ
ترجمه :
و جز در برابر كارهائي كه مي‌كرده‌ايد كيفر داده نمي‌شويد .
توضيحات :
« مَا تُجْزَوْنَ . . . » : ( نگا : يس / 54 ) .
سوره صافات آيه
40
متن آيه :
إِلَّا عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ
ترجمه :
مگر بندگان مخلص خدا ( كه پروردگارشان از كيفر لغزشهايشان
مي‌گذرد ، و پاداش مضاعف ده تا هفت صد برابر كردار نيكشان و گاهي افزون بر آن ،
بديشان عطاء مي‌فرمايد ) .
توضيحات :
« مُخْلَصِينَ » :
افراد پاك و بي‌آلايش . كساني كه خداوند ايشان را از نقائص پاكيزه و پالوده كرده
است و تمام همّ و غمّ خود را صرف طاعت خدا نموده‌اند ( نگا : يوسف / 24 ، ص / 46
) .
سوره صافات آيه 41
متن آيه :
أُوْلَئِكَ لَهُمْ
رِزْقٌ مَّعْلُومٌ
ترجمه :
ايشان را روزيِ ويژه و معيّني
است .
توضيحات :
« مَعْلُومٌ » : مشخّص . ويژه . يعني داراي
صفات مخصوص به خود . مراد مواهب توصيف ناشدني و غيرقابل درك بهشت است .
سوره صافات آيه 42
متن آيه :
فَوَاكِهُ وَهُم مُّكْرَمُونَ
ترجمه :
يعني ميوه‌هاي رنگارنگ . و آنان مكرّم و معزّزند ( و با نهايت
احترام از ايشان پذيرائي مي‌گردد ) .
توضيحات :
« فَوَاكِهُ
» : بدل از ( رزق ) است . تنكير آن دالّ بر وفور و مرغوبيّت است . « مُكْرَمُونَ »
: اشاره به اين است كه همچون حيوانات ، آذوقه در مقابل آنان ريخته نمي‌شود ، بلكه
همچون مهمانان عزيزي ، از ايشان پذيرائي مي‌گردد .
سوره صافات آيه 43
متن آيه :
فِي جَنَّاتِ النَّعِيمِ
ترجمه :
در
ميان باغها و بوستانهاي پر نعمت بهشت بسر مي‌برند .
توضيحات :
« جَنَّاتِ النَّعِيمِ » : ( نگا : مائده / 65 ، يونس / 9 ، حجّ / 56 ، لقمان
/ 8 ) .
سوره صافات آيه 44
متن آيه :
عَلَى سُرُرٍ
مُّتَقَابِلِينَ
ترجمه :
بالاي تختهاي آراسته و مزيّن ،
روبه‌روي يكديگر مي‌نشينند .
توضيحات :
« سُرُرٍ » : جمع
سَرير ، تختها . « مُتَقَابِلِينَ » : روبه‌روي همديگر . حال ( هُمْ ) است .
سوره صافات آيه 45
متن آيه :
يُطَافُ عَلَيْهِم بِكَأْسٍ مِن
مَّعِينٍ
ترجمه :
قدحهاي مي برگرفته از رودبار جاري شراب ،
گرداگرد آنان در گردش است .
توضيحات :
« كَأْسٍ » : قدح شراب
. مراد از واژه كأس در قرآن ، خود شراب است . « مَعِين » : جاري . رودبار روان .
مراد چشمه‌سار جاري شراب است كه بيانگر فراواني و بي‌دردسري نگاهداري در خُمره‌ها و
بي‌زحمتِ تهيّه و خريد و فروش ، و مصون از كهنگي و تباهي است ( نگا : واقعه / 18 )
.
سوره صافات آيه 46
متن آيه :
بَيْضَاء لَذَّةٍ
لِّلشَّارِبِينَ
ترجمه :
مي سفيدرنگ و خوشگواري براي
نوشندگان .
توضيحات :
« بَيْضَآءُ » : سفيد رنگ . صفت (
كَأْسٍ ) است . « لَذَّةٍ » : لذيذ . خوشگوار . اين واژه مؤنّث ( لَذّ ) به معني (
لذيذ ) و يا اين كه مصدر است و براي مبالغه به عنوان وصف به كار رفته است . صفتِ
دوم ( كَأْسٍ ) است .
سوره صافات آيه 47
متن آيه :
لَا
فِيهَا غَوْلٌ وَلَا هُمْ عَنْهَا يُنزَفُونَ
ترجمه :
نه در
آن تباهيها و گرفتاريهائي ( همچون بيهوشي و سردرد و ساير مضرّات و مفاسد ) است ، و
نه ميخواران از آن به حالت تهوّع ( و استفراغ و عرق و كثرت بول ) در مي‌آيند .
توضيحات :
« غَوْلٌ » : گرفتاريها و تباهيهائي همچون بيهوشي و خمار و
زوال عقل . « عَنْهَا » : به سبب آن . واژه ( عَنْ ) مفيد سببيّت است ( نگا : توبه
/ 114 ، هود / 53 ) . « يُنزَفُونَ » : نَزْف ، به معني بيرون كشيدن آب از چاه و
مانند اين است . در اينجا مراد تخليه بدن از راه استفراغ و عرق كردن و بول زياد است
كه ميخواره دچار آن مي‌شود ( نگا : واقعه / 19 ) .
سوره صافات آيه 48
متن آيه :
وَعِنْدَهُمْ قَاصِرَاتُ الطَّرْفِ عِينٌ
ترجمه :
همسراني دارند با چشماني درشت و خمارآلود .
توضيحات
:
« قَاصِرَاتُ الطَّرْفِ » : داراي چشماني نيم نگاه . داراي چشماني كه
تنها با آنها به شوهران زيباي خود نگاه مي‌كنند و نه به ديگران ، كه كنايه از اين
است كه آنان تنها به شوهران صاحب جمال خود عشق مي‌ورزند و جز مهر ايشان را در دل
ندارند . داراي چشماني خمارآلود . « عِينٌ » : جمع عَيْناء ، زنان درشت چشم .
سوره صافات آيه 49
متن آيه :
كَأَنَّهُنَّ بَيْضٌ مَّكْنُونٌ
ترجمه :
انگار آنان تخمهاي ( شترمرغ ) هستند كه ( در زير بال و پر
شترمرغ ) پنهان ( از ديد مردمان و گرد و غبار ) باشند .
توضيحات :
« بَيْضٌ » : جمع بَيْضَة ، تخم‌مرغ ( البتّه هر گونه تخم‌مرغي ) . ولي در اينجا
شايد مراد تخم شترمرغ است كه عربها زنان زيباي سفيدپوست را از لحاظ صفا و شفّافيّت
بدان تشبيه مي‌كنند . « مَكْنُونٌ » : مستور و پنهان . مراد دور از دسترس بيگانگان
و پوشيده در زير بال و پر و زدوده از گرد و غبار . كه اشاره به سفيدي و درخشندگي
است .
سوره صافات آيه 50
متن آيه :
فَأَقْبَلَ
بَعْضُهُمْ عَلَى بَعْضٍ يَتَسَاءلُونَ
ترجمه :
بعضي ( از
اين افراد مخلص ) رو به بعضي ديگرمي‌كنند و از يگديگر مي‌پرسند ( كه حال چه احوالي
دارند ، و در دنيا چه مي‌كردند و چه مي‌ديدند ؟ ! ) .
توضيحات :
« أَقْبَلَ بَعْضُهُمْ . . . » : بعضي از بهشتيان رو به بعضي ديگر كنند و . . .
سوره صافات آيه 51
متن آيه :
قَالَ قَائِلٌ مِّنْهُمْ إِنِّي
كَانَ لِي قَرِينٌ
ترجمه :
يكي از آنان مي‌گويد : من
همنشيني ( در دنيا ) داشتم ( كه با من درباره دين و قوانين آسماني مجادله مي‌كرد )
.
توضيحات :
« قَرِينٌ » : همنشين . دوست .
سوره
صافات آيه 52
متن آيه :
يَقُولُ أَئِنَّكَ لَمِنْ
الْمُصَدِّقِينَ
ترجمه :
مي‌گفت : آيا تو از زمره كساني
هستي كه باور مي‌كنند ( به اين كه بعد از مرگ ، زندگي و رستاخيزي ، و حساب و كتابي
، و سزا و جزائي در ميان است ؟ ) .
توضيحات :
«
الْمُصَدِّقِينَ » : تصديق كنندگان . مؤمنان .
سوره صافات آيه 53
متن آيه :
أَئِذَا مِتْنَا وَكُنَّا تُرَاباً وَعِظَاماً أَئِنَّا
لَمَدِينُونَ
ترجمه :
آيا زماني كه مُرديم و خاك و استخوان
شديم ، آيا ما مورد بازخواست ( از اعمال و اقوال خود ) قرار مي‌گيريم و سزا و جزا
مي‌بينيم ؟ ! .
توضيحات :
« لَمَدِينُونَ » : جمع مَدِين ،
بازخواست و بازجوئي شدگان . پاداش و پادافره داده شدگان ( نگا : واقعه / 86 ) .
سوره صافات آيه 54
متن آيه :
قَالَ هَلْ أَنتُم مُّطَّلِعُونَ
ترجمه :
( سپس آن بهشتي ، رو به دوستان بهشتي خود كرده ) مي‌گويد : آيا
شما مي‌توانيد نگاهي ( به دوزخ ) بيندازيد و او را بنگريد ؟
توضيحات :
« مُطَّلِعُونَ » : كساني كه از بالا به پائين بنگرند و ديده‌ور شوند .
افراد مشرِف بر چيزي .
سوره صافات آيه 55
متن آيه :
فَاطَّلَعَ فَرَآهُ فِي سَوَاء الْجَحِيمِ
ترجمه :
پس آن
گاه خودش ديده‌ور مي‌شود ( و به دوزخ مي‌نگرد ) و او را در وسط دوزخ مي‌بيند .
توضيحات :
« سَوَآءِ » : وسط . ( نگا : دخان / 47 ) . اين آيه و آيات
ديگري در قرآن بيانگر اين واقعيّت است كه در قيامت قدرت ديد فوق‌العاده‌اي به
بهشتيان عطاء مي‌شود كه فاصله مكاني براي ايشان چندان مطرح نيست ( نگا : اعراف /
44 ) و مطالب و مقاصد هم بدون ثغور و حدود است ( نگا : انبياء / 102 ، فصّلت / 31
، زخرف / 71 ، واقعه / 21 ، مرسلات / 42 ) .
سوره صافات آيه 56
متن آيه :
قَالَ تَاللَّهِ إِنْ كِدتَّ لَتُرْدِينِ
ترجمه :
مي‌گويد : به خدا سوگند ! نزديك بود ( با نيرنگ خود ) مرا پرت
كني و هلاكم سازي .
توضيحات :
« إِن كِدْتَ » : نزديك بود كه
تو . « لَتُرْدينِ » : اصل آن لَتُرْديني ، از مصدر إرْداء و ماده ( ردي ) ( نگا :
طه / 16 ، فصّلت / 23 ) ، مرا پرت كني . مرا هلاك سازي .
سوره صافات آيه
57
متن آيه :
وَلَوْلَا نِعْمَةُ رَبِّي لَكُنتُ مِنَ
الْمُحْضَرِينَ
ترجمه :
اگر نعمت ( هدايت و توفيق )
پروردگارم ( دستگيرم ) نبود ، من هم ( هم اينك ) از احضار شدگان ( در دوزخ ) بودم
.
توضيحات :
« الْمُحْضَرِينَ » : كساني كه فرشتگان ايشان را
در ميان دوزخ گرد آورده‌اند ( نگا : روم / 16 ، سبأ / 38 ، يس / 32 و 53 و 75 ،
قصص / 61 ) .
سوره صافات آيه 58
متن آيه :
أَفَمَا
نَحْنُ بِمَيِّتِينَ
ترجمه :
آيا ما ديگر نمي‌ميريم ؟ !
توضيحات :
« أَفَمَا نَحْنُ . . . » : وقتي كه آن بهشتي ، عذاب دوزخ را
مي‌بيند ، و اين همه نعمت و خوشي وصف‌ناشدني بهشت را هم مي‌نگرد ، به گونه تجاهل
العارف و انگار كه خواب مي‌بيند ، سؤال مي‌كند : آيا واقعاً ما ديگر نمي‌ميريم و
جاودانه هستيم ؟ يا اين كه تحدّث به نعمت مي‌كند .
سوره صافات آيه 59
متن آيه :
إِلَّا مَوْتَتَنَا الْأُولَى وَمَا نَحْنُ بِمُعَذَّبِينَ
ترجمه :
مگر مرگ نخستيني كه داشتيم ( و بعد از آن برانگيخته
شديم ) و ما هرگز عذاب داده نمي‌شويم .
توضيحات :
«
مَوْتَتَنَا الأُولي » : مرگ پيشين ما . گاهي عربها - مثل اينجا - واژه اوّل را به
كار مي‌برند و دومي به دنبال ندارد . لذا مراد همان مرگ بعد از پايان عمر و فرا
رسيدن اجل است ( نگا : دخان / 35 و 56 ) .
سوره صافات آيه 60
متن
آيه :
إِنَّ هَذَا لَهُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ
ترجمه :
اين ( نعمت و كرامتي كه خدا به ما روا ديده است ) واقعاً پيروزي بزرگي است ( كه به
دست آورده‌ايم ، و رستگاري سترگي است از عقاب و عذاب اخرويي كه در دنيا از آن
مي‌ترسيديم ) .
توضيحات :
« الْفَوْزُ الْعَظِيمُ » : پيروزي
بزرگ . رستگاري سترگ .
سوره صافات آيه 61
متن آيه :
لِمِثْلِ هَذَا فَلْيَعْمَلْ الْعَامِلُونَ
ترجمه :
براي
رسيدن به چنين چيزي ، كاركنان بايد كار كنند .
توضيحات :
«
هذا » : اين سعادت عُظمي و نعمت كُبري .
سوره صافات آيه 62
متن آيه
:
أَذَلِكَ خَيْرٌ نُّزُلاً أَمْ شَجَرَةُ الزَّقُّومِ
ترجمه :
آيا آن ( همه نعمتهاي بيكران و جاويداني ) كه بهشتيان را با آن
پذيرائي مي‌كنند بهتر است ، يا درخت زقّوم ( نفرت‌انگيز كه از آن به دوزخيان
مي‌دهند ؟ ) .
توضيحات :
« نُزُلاً » : ( نگا : آل‌عمران /
198 ، كهف / 102 و 107 ، سجده / 19 ) . « الزَّقُّومِ » : نام درختچه بدبو و تلخ
مزه‌اي است كه در سرزمين تهامه مي‌رويد و شيره‌اي دارد كه اگر به بدن انسان بخورد ،
ورم مي‌كند .
سوره صافات آيه 63
متن آيه :
إِنَّا
جَعَلْنَاهَا فِتْنَةً لِّلظَّالِمِينَ
ترجمه :
ما آن را
مايه رنج و محنت ستمگران كرده‌ايم .
توضيحات :
« فِتْنَةً »
: زحمت و محنت . رنج و عذاب . مراد اين است كه دوزخيان وادار به خوردن چنين درخت
بدبو و تلخي مي‌شوند كه به جاي اين كه وسيله راحت باشد ، باعث عذاب و رنج بيشتر
مي‌گردد . ممكن است ( فِتْنَةً ) را به معني آزمايش دانست . در اين صورت اشاره به
اين است كه زقّوم در دنيا وسيله آزمايش ستمگران كفرپيشه است . چرا كه كافران گفته و
مي‌گويند : مگر درخت در آتش مي‌رويد ؟ !
سوره صافات آيه 64
متن آيه
:
إِنَّهَا شَجَرَةٌ تَخْرُجُ فِي أَصْلِ الْجَحِيمِ
ترجمه :
زقّوم درختي است كه در ته دوزخ مي‌رويد .
توضيحات :
« تَخْرُجُ » : بيرون مي‌دمد . مي‌رويد . « أَصْل » : قعر . ته .
سوره صافات آيه 65
متن آيه :
طَلْعُهَا كَأَنَّهُ رُؤُوسُ
الشَّيَاطِينِ
ترجمه :
شكوفه و ميوه آن انگار كلّه‌هاي
شياطين است .
توضيحات :
« طَلْعُهَا » : طلع ، شكوفه .
نخستين ميوه‌اي كه بر درخت ظاهر مي‌شود ( نگا : انعام / 99 ، شعراء / 148 ) . «
رُؤُوسُ الشَّيَاطِينِ » : نماد نهايت زشتي قيافه است كه بر اساس انعكاسات ذهني
انسانها ترسيم مي‌گردد .
سوره صافات آيه 66
متن آيه :
فَإِنَّهُمْ لَآكِلُونَ مِنْهَا فَمَالِؤُونَ مِنْهَا الْبُطُونَ
ترجمه :
دوزخيان از آن مي‌خورند و شكمها را از آن پر و آكنده مي‌سازند
.
توضيحات :
« مَالِئُونَ » : پُر كُنندگان .
سوره
صافات آيه 67
متن آيه :
ثُمَّ إِنَّ لَهُمْ عَلَيْهَا لَشَوْباً
مِّنْ حَمِيمٍ
ترجمه :
سپس آب داغ كثيف و آلوده‌اي را بر آن
مي‌نوشند .
توضيحات :
« لَشَوباً » : شَوب ، آلوده . آميخته
. مراد آلوده به زردابه و خونابه است ( نگا : ص / 57 ، نبأ / 25 ، حاقّه / 36 ) .
« حَمِيمٍ » : آب داغ و جوشان . ( نگا : انعام / 70 ، يونس / 4 ، حجّ / 19 ) .
سوره صافات آيه 68
متن آيه :
ثُمَّ إِنَّ مَرْجِعَهُمْ لَإِلَى
الْجَحِيمِ
ترجمه :
آن گاه ( كه از زقّوم خوردند و از آب
داغِ آلوده نوشيدند ) به دوزخ برمي‌گردند .
توضيحات :
«
مَرْجِعُهُمْ » : رجوع و برگشت ايشان . مراد اين است كه دوزخيان براي خوردن زقّوم
به قعر دوزخ برده مي‌شوند ( نگا : صافّات / 64 ) و براي نوشاندن آب داغ و سوزان به
مكان ديگري كه قرآن روشن نفرموده است ( نگا : رحمن / 44 ) ، سپس هر كسي را به
جايگاه عذابش برمي‌گردانند .
سوره صافات آيه 69
متن آيه :
إِنَّهُمْ أَلْفَوْا آبَاءهُمْ ضَالِّينَ
ترجمه :
( آنان
شايسته چنين عذابي هستند . چرا كه ) پدران خود را در گمراهي يافته‌اند ( و به دنبال
ايشان كوركورانه روان گشته‌اند ) .
توضيحات :
« أَلْفَوْا »
: ( نگا : بقره / 170 ، يوسف / 25 ) .
سوره صافات آيه 70
متن آيه
:
فَهُمْ عَلَى آثَارِهِمْ يُهْرَعُونَ
ترجمه :
( چنان دل و دين به تقليد نياكان داده‌اند كه انگار ) آنان را به دنبال نياكانشان
به شتاب مي‌رانند .
توضيحات :
« عَلي ءَاثَارِهِمْ » : در
راه ايشان . به دنبال آنان ( نگا : مائده / 46 ، كهف / 6 ) . « يُهْرَعُونَ » :
به شتاب رانده مي‌شوند . به سرعت روانه مي‌گردند . ( نگا : هود / 78 ) .
سوره صافات آيه 71
متن آيه :
وَلَقَدْ ضَلَّ قَبْلَهُمْ
أَكْثَرُ الْأَوَّلِينَ
ترجمه :
قبل از اينان هم ، اكثر
پيشينيان گمراه بوده‌اند ( چون مثل همين مشركان از نياكانشان تقليد كرده‌اند و
كوركورانه مسير ايشان را پيموده‌اند ) .
توضيحات :
«
الأوَّلِينَ » : پيشينيان . گذشتگان .
سوره صافات آيه 72
متن آيه :
وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا فِيهِم مُّنذِرِينَ
ترجمه :
و ما در ميانشان بيم‌دهندگاني ( برانگيختيم و به سويشان ) روانه كرديم .
توضيحات :
« مُنذِرِينَ » : بيم دهندگان . مراد پيغمبراني است كه آنان
را به مسؤوليّتهايشان آشنا مي‌كردند و ايشان را از فرجام شرك و كفر و بدكرداري و
بيدادگري و تقليد كوركورانه از ديگران بيم مي‌دادند .
سوره صافات آيه 73
متن آيه :
فَانظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُنذَرِينَ
ترجمه :
بنگر كه فرجام كار بيم داده شدگان چه شده است ؟ ! ( همه نابود
شده‌اند و عبرت تاريخ گشته‌اند ) .
توضيحات :
«
الْمُنذَرِينَ » : بيم داده شدگان . يعني آن كساني كه پيغمبران الهي ، ايشان را از
تباهي و گمراهي مي‌ترساندند .
سوره صافات آيه 74
متن آيه :
إِلَّا عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ
ترجمه :
مگر
بندگان پاكيزه و برگزيده خدا ، ( كه از اين مهلكه جان به در برده‌اند و به بهشت
نعيم و فوز عظيم رسيده‌اند ) .
توضيحات :
« إِلاّ عِبَادَ
اللهِ الْمُخْلَصِينَ » : ( نگا : صافّات / 40 ) .
سوره صافات آيه 75
متن آيه :
وَلَقَدْ نَادَانَا نُوحٌ فَلَنِعْمَ الْمُجِيبُونَ
ترجمه :
نوح ما را به فرياد خواند و ما بهترين پاسخ دهندگان ( براي او )
بوديم .
توضيحات :
« لَقَدْ نَادَانَا . . . » : ( نگا : قمر
/ 10 ، مؤمنون / 29 ، نوح / 26 و 27 ) .
سوره صافات آيه 76
متن
آيه :
وَنَجَّيْنَاهُ وَأَهْلَهُ مِنَ الْكَرْبِ الْعَظِيمِ
ترجمه :
ما او را و خانواده و پيروان او را از اندوه بزرگ ( تمسخر و
آزار قومش ، و طوفان و غرق شدن در امواج كوه پيكر آب ) نجات داديم .
توضيحات :
« نَجَّيْنَاهُ . . . » : ( نگا : يونس / 73 ، اعراف / 64 ،
شعراء / 119 ، انبياء / 76 و 77 ) . « الْكَرْبِ » : غم و اندوه ( نگا : انعام /
64 ، انبياء / 76 ) .
سوره صافات آيه 77
متن آيه :
وَجَعَلْنَا ذُرِّيَّتَهُ هُمْ الْبَاقِينَ
ترجمه :
و نژاد
او را بازماندگان ( روي زمين ) كرديم .
توضيحات :
«
ذُرِّيَّتَهُ . . . » : برخي ، از اين آيه چنين برداشت كرده‌اند كه تمام نسل بشر
بعد از نوح ، از دودمان او به وجود آمده و تمام نژادهاي روي زمين به فرزندان وي
منتهي مي‌شوند . امّا مؤمنان ديگري در خدمت نوح بودند ، و قاعدةً از ايشان هم
فرزنداني باقي مانده است ( نگا : هود / 40 ) . همچنين چه بسا طوفان نوح بخش بزرگي
از معموره زمين را فرا گرفته باشد ( نگا : التفسير القرآني للقرآن ) مگر در بخشهاي
ديگر مردماني نبوده‌اند و زاد و ولد نداشته‌اند ؟ به هر حال ، چه اين باشد و چه آن
، مسأله مهمّي نيست .
سوره صافات آيه 78
متن آيه :
وَتَرَكْنَا عَلَيْهِ فِي الْآخِرِينَ
ترجمه :
و نام نيك او
را در ميان ملّتهاي بعدي باقي گذارديم .
توضيحات :
«
تَرَكْنَا عَلَيْهِ . . . » : مفعول ( تَرَكْنا ) ثَناءً محذوف است . يا اين كه
سَلامٌ عَلي نُوحٍ فِي الْعَالَمِينَ است . ( نگا : صافّات / 108 و 119 و 129 ) .
« الآخِرِينَ » : آيندگان . مراد ذكر جميل و نام نيك و دعاي خير براي او است كه بر
زبان همه پيروان اديان آسماني جاري مي‌گردد ( نگا : مريم / 50 ، شعراء / 84 ) .
سوره صافات آيه 79
متن آيه :
سَلَامٌ عَلَى نُوحٍ فِي
الْعَالَمِينَ
ترجمه :
و آن درود بر نوح ، در ميان جهانيان
است .
توضيحات :
« سَلامٌ عَلي نُوحٍ . . . » : اگر واژه (
سَلامٌ ) خبر مبتداي محذوف ( هُوَ ) باشد ، جمله اخباري است و معني آن در بالا گذشت
. و اگر ( سَلامٌ ) مبتدا بشمار آيد ، جمله انشائي و براي دعا است و معني چنين است
: درود خدا تا قيامت بر نوح باد . « فِي الْعَالَمِينَ » : در ميان همه جهانيان .
مراد تا پايان عمر انسانها و نهايت دنيا است .
سوره صافات آيه 80
متن آيه :
إِنَّا كَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ
ترجمه
:
ما اين گونه نيكوكاران را پاداش خواهيم داد .
توضيحات :
. . .
سوره صافات آيه 81
متن آيه :
إِنَّهُ مِنْ
عِبَادِنَا الْمُؤْمِنِينَ
ترجمه :
چرا كه او از بندگان با
ايمان ما بود .
توضيحات :
. . .
سوره صافات آيه 82
متن آيه :
ثُمَّ أَغْرَقْنَا الْآخَرِينَ
ترجمه :
سپس ديگران را غرق كرديم .
توضيحات :
« ثُمَّ » : بعد از
نجات نوح و همراهان . « الآخَرِينَ » : ديگران . مراد قوم كافر نوح است .
سوره صافات آيه 83
متن آيه :
وَإِنَّ مِن شِيعَتِهِ
لَإِبْرَاهِيمَ
ترجمه :
از زمره دنباله‌روان نوح ( در اصول
دين ، و پيمودن راه او در دعوت به توحيد و خداشناسي ) ابراهيم بود .
توضيحات :
« شِيعَةِ » : پيرو . دنباله‌رو . مراد از پيروي و دنباله‌روي
، تداوم خطّ فكري و مكتبي است . به عبارت ديگر : انبياء ، همه مبلّغان يك مكتب و
استادان يك دانشگاه هستند ، و توحيد و عدل و تقوا و اخلاص و بسياري ديگر از
كردارهاي پسنديده و خصال حميده ، تغييرناپذير و شيوه متّبع همه فرستادگان خدا بوده
است .
سوره صافات آيه 84
متن آيه :
إِذْ جَاء رَبَّهُ
بِقَلْبٍ سَلِيمٍ
ترجمه :
وقتي كه با قلب سالم ( زدوده از
شرك ) رو به پروردگارش آورد .
توضيحات :
« سَلِيمٍ » : سالم
. پاك از شرك . « قَلْبٍ سَلِيمٍ » : ( نگا : شعراء / 89 ) .
سوره صافات
آيه 85
متن آيه :
إِذْ قَالَ لِأَبِيهِ وَقَوْمِهِ مَاذَا
تَعْبُدُونَ
ترجمه :
زماني به پدر و قوم خود گفت : اينها چه
چيزند كه مي‌پرستيد ؟ !
توضيحات :
« مَاذَا » : اينها چه
چيزند ؟ سؤال ، جنبه تحقير بتها و ناپسند شمردن كار پدر را دارد .
سوره
صافات آيه 86
متن آيه :
أَئِفْكاً آلِهَةً دُونَ اللَّهِ
تُرِيدُونَ
ترجمه :
آيا غير از خدا ، خواستار معبودهاي
سراپا دروغ هستيد ؟ !
توضيحات :
« إِفْكاً » : دروغ محض .
كثيف‌ترين دروغ ( نگا : نور / 11 و 12 ، فرقان / 4 ، سبأ / 43 ، احقاف / 11 ،
عنكبوت / 17 ) . « أَإِفْكاً ءَالِهَةً » : همزه براي استفهام توبيخي است . واژه (
إِفْكاً ) مي‌تواند مفعول به و واژه ( ءَالِهَةً ) بدل ، و يا اين كه ( إِفْكاً )
مفعول له و ( ءَالِهَةً ) مفعول به باشد . در صورت اخير ، معني آيه چنين مي‌شود :
آيا محض دروغ ، معبودهائي جز خدا را خواستاريد ؟
سوره صافات آيه 87
متن آيه :
فَمَا ظَنُّكُم بِرَبِّ الْعَالَمِينَ
ترجمه :
آخر ، شما درباره پروردگار جهانيان چگونه مي‌انديشيد ؟ !
توضيحات :
« فَمَا ظَنُّكُمْ . . . » : آيا گمان مي‌بريد خداي جهانيان
نياز به انبازهائي براي اداره جهان هستي دارد ؟ آيا اگر افرادي يا بتهائي را همچون
خدا منشأ اثر بدانيد ، فرداي قيامت ، خدا به شما چه خواهد گفت و چه خواهد كرد و شما
چه پاسخي داريد كه بدو بدهيد ؟
سوره صافات آيه 88
متن آيه :
فَنَظَرَ نَظْرَةً فِي النُّجُومِ
ترجمه :
سپس نگاهي به
ستارگان انداخت . ( انگار مي‌خواهد از اوضاع كواكب ، حوادث آينده را پيش‌بيني كند )
.
توضيحات :
« نَظَرَ نَظْرَةً . . . » : نگاه ابراهيم به
ستارگان آسماني ، جنبه مطالعه در اسرار آفرينش بود ، هر چند ايشان آن را نگاه
منجّمانه مي‌پنداشتند .
سوره صافات آيه 89
متن آيه :
فَقَالَ إِنِّي سَقِيمٌ
ترجمه :
گفت : من ناخوش هستم . (
روحم از اين كفر و شرك و ظلم بيمار است ) .
توضيحات :
«
سَقِيمٌ » : بيمار . « إِنِّي سَقِيمٌ » : مرادِ ابراهيم ، بيماري روح و آزار دل از
پندارگرائي و اوهام‌پرستي مردم ، و برداشت ايشان از سخن او بيماري ظاهري بود . به
اين ترتيب عذر خود را از عدم شركت در جشن ساليانه ايشان خواست . گويا سحرگاهان
غذاهائي در كنار بتها مي‌نهادند تا متبرّك شود ، و خودشان از شهر بيرون مي‌رفتند .
شامگاهان از مراسم صحرا برمي‌گشتند و از آن خوراكيها مي‌خوردند .
سوره
صافات آيه 90
متن آيه :
فَتَوَلَّوْا عَنْهُ مُدْبِرِينَ
ترجمه :
آنان بدو پشت كردند و ( به دنبال مراسم خود ) رفتند .
توضيحات :
« فَتَوَلَّوْا عَنْهُ مُدْبِرِينَ » : ( نگا : توبه / 25 ،
انبياء / 57 ، نمل / 80 ، روم / 52 ) .
سوره صافات آيه 91
متن آيه
:
فَرَاغَ إِلَى آلِهَتِهِمْ فَقَالَ أَلَا تَأْكُلُونَ
ترجمه :
شتابان و نهان ، به سراغ معبودهاي ايشان رفت ( و تمسخركنان
فرياد زد ) و گفت : آيا ( از غذاهاي رنگارنگ ) نمي‌خوريد ؟
توضيحات :
« رَاغَ » : مخفيانه و شتابان رفت . به نهاني رو كرد به .
سوره صافات آيه
92
متن آيه :
مَا لَكُمْ لَا تَنطِقُونَ
ترجمه :
شما را چه شده است كه حرف نمي‌زنيد ؟
توضيحات :
« مَا
لَكُمْ » : شما را چه شده است ؟
سوره صافات آيه 93
متن آيه :
فَرَاغَ عَلَيْهِمْ ضَرْباً بِالْيَمِينِ
ترجمه :
با قدرت
هر چه بيشتر ضربه‌هاي سخت و پياپي بر آنها فرو كوفت .
توضيحات :
« رَاغَ عَلَيْهِمْ » : از بالا بر آنها فرو كوفت . « بِالْيَمِينِ » : با دست
راست . با قدرت و قوّت ( نگا : زمر / 67 ) . « رَاغَ عَلَيْهِمْ ضَرْباً » : واژه (
ضَرْباً ) مي‌تواند مفعول مطلق ( رَاغَ ) به اعتبار معني باشد . چرا كه معني چنين
است : ضَرَبَهُمْ ضَرْباً . يا اين كه مصدر است و در معني اسم فاعل است : رَاغَ
عَلَيْهِمْ ضَارِباً . و يا اين كه مفعول له و معني آن چنين است : براي زدن به
سراغشان رفت .
سوره صافات آيه 94
متن آيه :
فَأَقْبَلُوا إِلَيْهِ يَزِفُّونَ
ترجمه :
به طرف ابراهيم
دوان دوان آمدند ( و همچون شترمرغ بال گرفتند ، و او را فرو كوفتند ) .
توضيحات :
« يَزِفُّونَ » : مي‌شتافتند . به تك ايستادند . حال ضمير ( و
) در فعل ( أَقْبَلُوا ) است . زَفّ و زَفيف ، دويدن شترمرغ را مي‌گويند ، بدان گاه
كه رفتن و پرواز را آميزه يكديگر مي‌سازد .
سوره صافات آيه 95
متن
آيه :
قَالَ أَتَعْبُدُونَ مَا تَنْحِتُونَ
ترجمه :
( ابراهيم بديشان ) گفت : آيا چيزهائي را مي‌پرستيد كه خودتان مي‌تراشيد ؟
توضيحات :
« تَنْحِتُونَ » : مي‌تراشيد ( نگا : اعراف / 74 ، شعراء /
149 ) .
سوره صافات آيه 96
متن آيه :
وَاللَّهُ
خَلَقَكُمْ وَمَا تَعْمَلُونَ
ترجمه :
خداوند هم شما را
آفريده است ، و هم بتهائي را كه مي‌سازيد .
توضيحات :
« مََا
تَعْمَلُونَ » : اگر واژه ( ما ) موصوله به شمار آيد ، معني چنين است : خدا هم شما
را آفريده است ، و هم ساخته‌هايتان را كه بتها است . و اگر ( مَا ) مصدريّه به حساب
آيد ، مفهوم اين مي‌شود كه خداوند هم شما را آفريده است و هم اعمال شما را . از
آنجا كه بحث از بتها است ؛ نه از اعمال آدمي ، آيه مورد نظر ، ناظر به اين معني
نيست . تازه اگر چنين هم باشد ، بيانگر اين واقعيّت است كه اعمال انسانها هر چند به
اراده آنان انجام مي‌گيرد ، امّا اراده و قدرت بر تصميم‌گيري و نيروهاي ديگري كه
افعال خود را با آن انجام مي‌دهند ، همه از ناحيه خدا است . اگر هم بر بتها «
ساخته‌هاي انسان » اطلاق مي‌شود ، به خاطر شكلي است كه انسان بدانها مي‌دهد ،
وگرنه ماده آنها را خدا آفريده است . اين سخن درست به آن مي‌ماند كه مي‌گويند : اين
فرش ، آن خانه ، و آن اتومبيل ، ساخته انسان است . مسلّماً منظور اين نيست كه انسان
موادّ آنها را ساخته است . بلكه مراد اين است كه صورت آنها با دست انسان شكل
مي‌پذيرد و تغيير ظاهر مي‌دهد .
سوره صافات آيه 97
متن آيه :
قَالُوا ابْنُوا لَهُ بُنْيَاناً فَأَلْقُوهُ فِي الْجَحِيمِ
ترجمه
:
( مشركان فرياد زدند و به يكديگر ) گفتند : براي او چهارديواري بزرگي
بسازيد ( و در ميان آن آتش بيفروزيد ) و او را به ميان آتش سوزان و پر اخگر بيفكنيد
.
توضيحات :
« بُنْيَاناً » : ساختمان ( نگا : توبه / 109 و
110 ، نحل / 26 ، كهف / 21 ) . در اينجا مراد چهار ديواري است . « الْجَحِيمِ » :
آتش عظيم و سوزان و پر اخگر . نامي از نامهاي دوزخ .
سوره صافات آيه 98
متن آيه :
فَأَرَادُوا بِهِ كَيْداً فَجَعَلْنَاهُمُ الْأَسْفَلِينَ
ترجمه :
( خلاصه ، آنان ) براي نابودي ابراهيم نقشه‌اي پي افكندند و
نيرنگي انديشيدند ، ولي ما ( او را نجات داديم و والايش كرديم ، و ) آنان را پست و
حقير و مغلوب و ذليل نموديم .
توضيحات :
« كَيْداً » : نيرنگ
. چاره‌انديشي . در اينجا طرح نابودي ابراهيم و نقشه برچيدن اثرات تبليغ قولي و
عملي او مراد است . « الأسْفَلِينَ » : پستان و خواران . به زير افتادگان و شكست
خوردگان .
سوره صافات آيه 99
متن آيه :
وَقَالَ إِنِّي
ذَاهِبٌ إِلَى رَبِّي سَيَهْدِينِ
ترجمه :
ابراهيم گفت : من
به سوي پروردگارم مي‌روم ، او مرا رهنمود مي‌كند .
توضيحات :
« إِنِّي ذَاهِبٌ إِلي رَبِّي » : بديهي است خداوند مكاني ندارد . پس مراد مهاجرت
از محيط آلوده به محيط پاك است . ابراهيم به دستور خدا به سرزمين انبياء و كانون
وحي الهي ، يعني شام مهاجرت فرمود ، و راهنمايش در همه جا خدا بود . لذا سفر إِليَ
الله داشت .
سوره صافات آيه 100
متن آيه :
رَبِّ هَبْ
لِي مِنَ الصَّالِحِينَ
ترجمه :
پروردگارا ! فرزندان
شايسته‌اي به من عطاء كن . ( فرزنداني كه بتوانند كار دعوت را به دست گيرند و
برنامه مرا تداوم بخشند ) .
توضيحات :
« الصَّالِحِينَ » :
شايستگان ( نگا : انبياء / 72 و 86 ) .
سوره صافات آيه 101
متن آيه
:
فَبَشَّرْنَاهُ بِغُلَامٍ حَلِيمٍ
ترجمه :
ما
او را به پسري بردبار و خردمند مژده داديم .
توضيحات :
«
غُلامٍ » : پسر نوجوان ( نگا : آل‌عمران / 40 ، كهف / 74 و 80 و 82 ) . « حَليمٍ
» : شكيبا . خردمند .
سوره صافات آيه 102
متن آيه :
فَلَمَّا بَلَغَ مَعَهُ السَّعْيَ قَالَ يَا بُنَيَّ إِنِّي أَرَى فِي الْمَنَامِ
أَنِّي أَذْبَحُكَ فَانظُرْ مَاذَا تَرَى قَالَ يَا أَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ
سَتَجِدُنِي إِن شَاء اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِينَ
ترجمه :
وقتي كه ( او متولّد شد و بزرگ گرديد و ) به سنّي رسيد كه بتواند با او به تلاش (
در پي معاش ) ايستد ، ابراهيم بدو گفت : فرزندم ! من در خواب چنان مي‌بينم كه بايد
تو را سر ببرم ( و قربانيّت كنم ) . بنگر نظرت چيست ؟ گفت : اي پدر ! كاري كه به
تو دستور داده مي‌شود بكن . به خواست خدا مرا از زمره شكيبايان خواهي يافت .
توضيحات :
« أَري فِي الْمَنَامِ » : در خواب مي‌بينم . مراد اين است كه
در خواب به من فرمان داده شده است . چرا كه خواب انبياء وحي بشمار است ( نگا : صفوه
التفاسير ) .
سوره صافات آيه 103
متن آيه :
فَلَمَّا
أَسْلَمَا وَتَلَّهُ لِلْجَبِينِ
ترجمه :
هنگامي كه ( پدر و
پسر ) هر دو تسليم ( فرمان خدا ) شدند ( و ابراهيم پسر را روي شنها دراز كشاند ) و
رخساره او را بر خاك انداخت .
توضيحات :
« أَسْلَمَا » : تن
در دادند . تسليم قضا و قدر الهي شدند . منقاد فرمان يزدان شدند . « تَلَّهُ » : او
را بر خاك انداخت . « لِلْجَبِينِ » : بر رخساره . واژه ( لِ ) به معني ( عَلي ) ،
و ( جَبِين ) به معني رخساره است .
سوره صافات آيه 104
متن آيه :
وَنَادَيْنَاهُ أَنْ يَا إِبْرَاهِيمُ
ترجمه :
فريادش
زديم كه : اي ابراهيم !
توضيحات :
« أَنْ » : حرف تفسيريّه
است . چرا كه ما بعد آن ، تفسير و توضيح ماقبل آن است ( نگا : يونس / 2 ) .
سوره صافات آيه 105
متن آيه :
قَدْ صَدَّقْتَ الرُّؤْيَا إِنَّا
كَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ
ترجمه :
تو خواب را راست
ديدي و دانستي ( و برابر فرمان آن عمل كردي و مأموريّت خود را به جاي آوردي . دست
نگهدار كه در اين آزمايش بزرگ موفّق شدي . بيش از اين رنج تو و فرزندت را
نمي‌خواهيم ) ، ما اين گونه به نيكوكاران سزا و جزا مي‌دهيم .
توضيحات
:
« صَدَّقْتَ » : باور كردي و راست انگاشتي . يعني آنچه در خواب ديده
بودي ، بدان عمل كردي .
سوره صافات آيه 106
متن آيه :
إِنَّ هَذَا لَهُوَ الْبَلَاء الْمُبِينُ
ترجمه :
اين (
آزمايش بزرگ كه ذبح فرزند با دست پدر است ) مسلّماً آزمايشي است كه بيانگر ( ايمان
كامل و يقين صادق به خداوند هستي ) است .
توضيحات :
«
الْبَلآءُ » : امتحان . آزمون . « الْمُبِينُ » : روشن و آشكار . روشنگر و بيانگر
.
سوره صافات آيه 107
متن آيه :
وَفَدَيْنَاهُ بِذِبْحٍ
عَظِيمٍ
ترجمه :
ما قرباني بزرگ و ارزشمندي را فدا و
بلاگردان او كرديم .
توضيحات :
« فَدَيْنَاهُ » : فداي جان
او و بلاگردان عمر وي كرديم . « ذِبْحٍ » : حيواني كه سر بريده مي‌شود . مصدر است و
به معني اسم مفعول ، يعني مذبوح است . مراد قوچ بزرگ و ارزشمندي است كه خداوند فرو
فرستاد تا به جاي فرزند قرباني شود . « عَظِيمٍ » : عظمت اين قرباني بيشتر در دو
چيز است : يكي اين كه به فرمان خدا و بلاگردان يكي از انبياء بود . ديگر اين كه
سنّت و شيوه‌اي شد كه تا پايان جهان به صورت برنامه هر ساله مؤمنان بر جاي است .
سوره صافات آيه 108
متن آيه :
وَتَرَكْنَا عَلَيْهِ فِي
الْآخِرِينَ
ترجمه :
و نام نيك او را در ميان ملّتهاي بعدي
باقي گذارديم ( و اسوه آيندگان با ايمان و قدوه پاكبازان جهانش كرديم ) .
توضيحات :
« تَرَكْنَا عَلَيْهِ . . . » : ( نگا : صافّات / 78 و 119 و
129 ) .
سوره صافات آيه 109
متن آيه :
سَلَامٌ عَلَى
إِبْرَاهِيمَ
ترجمه :
درود بر ابراهيم !
توضيحات :
« سَلامٌ . . . » : ( نگا : صافّات / 79 ) .
سوره
صافات آيه 110
متن آيه :
كَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ
ترجمه :
ما اين گونه نيكوكاران را پاداش خير خواهيم داد .
توضيحات :
. . .
سوره صافات آيه 111
متن آيه :
إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُؤْمِنِينَ
ترجمه :
چرا كه
او از بندگان با ايمان ما بود .
توضيحات :
. . .
سوره صافات آيه 112
متن آيه :
وَبَشَّرْنَاهُ بِإِسْحَاقَ
نَبِيّاً مِّنَ الصَّالِحِينَ
ترجمه :
ما او را به ( تولّد
) اسحاق كه پيغمبر و از زمره صالحان بود ، مژده داديم .
توضيحات :
« نَبِيّاً . . . » : مراد اين است كه مقدّر بود پيغمبر گردد و از زمره شايستگان
شود .
سوره صافات آيه 113
متن آيه :
وَبَارَكْنَا
عَلَيْهِ وَعَلَى إِسْحَاقَ وَمِن ذُرِّيَّتِهِمَا مُحْسِنٌ وَظَالِمٌ لِّنَفْسِهِ
مُبِينٌ
ترجمه :
ما به ابراهيم و ( فرزندش ) اسحاق خير و
بركت داديم ( در عمر و زندگي ، در نسلهاي آينده ، در مكتب و ايمان ، و . . . ) از
دودمان اين دو ، افرادي نيكوكار به وجود آمدند ، و هم افرادي كه ( به خاطر عدم
ايمان ) آشكارا به خود ستم كردند .
توضيحات :
« مُحْسِنٌ » :
نيكوكار . مراد مؤمن و مطيع فرمان خدا است . « ظَالِمٌ » : ستمگر . مراد كافر و
منافق و گنهكار است .
سوره صافات آيه 114
متن آيه :
وَلَقَدْ مَنَنَّا عَلَى مُوسَى وَهَارُونَ
ترجمه :
ما به
موسي و هارون واقعاً نعمتهاي گرانبهائي بخشيديم .
توضيحات :
« لَقَدْ مَنَنَّا . . . » : واقعاً نعمتهاي گرانبها و ارزشمندي داديم ، منّت ،
اگر جنبه عملي داشته باشد ، زيبا و پسنديده است و مراد نعمتهاي بزرگ و سنگين است .
و اگر با لفظ و سخن باشد ، زشت و بدنما است .
سوره صافات آيه 115
متن آيه :
وَنَجَّيْنَاهُمَا وَقَوْمَهُمَا مِنَ الْكَرْبِ الْعَظِيمِ
ترجمه :
آنان و قوم ايشان را از غم و اندوه بزرگ ( اذيّت و
آزار فرعون و فرعونيان ) نجات داديم .
توضيحات :
« الْكَرْبِ
الْعَظِيمِ » : ( نگا : انبياء / 76 ، صافّات / 76 ) .
سوره صافات آيه 116
متن آيه :
وَنَصَرْنَاهُمْ فَكَانُوا هُمُ الْغَالِبِينَ
ترجمه :
و آنان را ياري كرديم تا ( بر دشمنانشان ) پيروز شدند .
توضيحات :
« نَصَرْنَاهُمْ » : ايشان را ياري داديم . يعني موسي و هارون
و قوم بني‌اسرائيل را .
سوره صافات آيه 117
متن آيه :
وَآتَيْنَاهُمَا الْكِتَابَ الْمُسْتَبِينَ
ترجمه :
و به آن
دو ، كتاب روشنگر ( احكام دين ، و بيانگر رهنمودهاي امور زندگي آن روزي ) عطاء
كرديم ( كه تورات است ) .
توضيحات :
« الْمُسْتَبِينَ » :
واضح و روشن . روشنگر و بيانگر ( نگا : انعام / 55 ) .
سوره صافات آيه 118
متن آيه :
وَهَدَيْنَاهُمَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ
ترجمه :
و آن دو را به راه راست رهنمود كرديم ( كه راه انبياء و اولياء
است ، و خطر انحراف و گمراهي و سقوط در آن وجود ندارد ) .
توضيحات :
« الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ » : ( نگا : فاتحه / 6 ) .
سوره صافات آيه
119
متن آيه :
وَتَرَكْنَا عَلَيْهِمَا فِي الْآخِرِينَ
ترجمه :
و نام نيك آنان را در اقوام بعد باقي گذارديم .
توضيحات :
« وَ تَرَكْنا عَلَيْها . . . » : ( نگا : صافّات / 78 و 108
) .
سوره صافات آيه 120
متن آيه :
سَلَامٌ عَلَى مُوسَى
وَهَارُونَ
ترجمه :
درود بر موسي و هارون !
توضيحات :
« سَلامٌ عَلي . . . » : ( نگا : صافّات / 78 و 108 ) .
سوره صافات آيه 121
متن آيه :
إِنَّا كَذَلِكَ نَجْزِي
الْمُحْسِنِينَ
ترجمه :
ما اين گونه نيكوكاران را پاداش
مي‌دهيم .
توضيحات :
« إِنّا كَذلِكَ . . . » : ( نگا :
انعام / 84 ، يوسف / 22 ، قصص / 14 ) .
سوره صافات آيه 122
متن
آيه :
إِنَّهُمَا مِنْ عِبَادِنَا الْمُؤْمِنِينَ
ترجمه :
آن دو نفر ، از زمره بندگان مؤمن ما بودند .
توضيحات :
« مَا » : آنچه . مراد بت است .
سوره صافات آيه 123
متن آيه :
وَإِنَّ إِلْيَاسَ لَمِنْ الْمُرْسَلِينَ
ترجمه :
الياس
از پيغمبران بود .
توضيحات :
« إِلْيَاسَ » : يكي از
پيغمبران بني‌اسرائيل و از نسل هارون 7 بود .
سوره صافات آيه 124
متن آيه :
إِذْ قَالَ لِقَوْمِهِ أَلَا تَتَّقُونَ
ترجمه
:
زماني به قوم خود گفت : آيا پرهيزگاري پيشه خود نمي‌كنيد ؟
توضيحات :
. . .
سوره صافات آيه 125
متن آيه :
أَتَدْعُونَ بَعْلاً وَتَذَرُونَ أَحْسَنَ الْخَالِقِينَ
ترجمه :
آيا بت بعل را به فرياد مي‌خوانيد ( و نيازمنديهاي خود را از او مي‌خواهيد ) و آيا
بهترين آفرينندگان را رها مي‌سازيد ؟ !
توضيحات :
«
تَدْعُونَ » : به فرياد مي‌خوانيد ( نگا : انعام / 40 و 41 ) . « بَعْلاً » : نام
بت معيّني در بعلبك . هر نوع معبودي كه به وسيله آن به خدا تقرّب جويند . جمع آن
بُعول است . « أَحْسَنَ الْخَالِقِينَ » : ( نگا : مؤمنون / 14 ) . خالق به معني
مقدّر و اندازه گيرنده ، و يا به معني آفريدگار است . بت‌پرستان معتقد بودند كه
بتهايشان آفريننده بوده و در كار آفرينش دست دارند ( نگا : مجمع‌البيان الحديث ) .
« تَذَرُونَ » : ( نگا : بقره / 234 ، شعراء / 166 ) .
سوره صافات آيه 126
متن آيه :
اللَّهَ رَبَّكُمْ وَرَبَّ آبَائِكُمُ الْأَوَّلِينَ
ترجمه :
خدا ، كه معبود شما و معبود نياكان پيشين شما است .
توضيحات :
« أللهَ » : بدل ( أَحْسَنَ ) است . « رَبَّكُمْ » : عطف بيان
يا بدل ( اللهَ ) يا صفت آن است . يا اين كه ( اللهَ ) بدل اوّل و ( رَبَّكُمْ )
بدل دوم ( أَحْسَنَ ) است .
سوره صافات آيه 127
متن آيه :
فَكَذَّبُوهُ فَإِنَّهُمْ لَمُحْضَرُونَ
ترجمه :
آنان
الياس را تكذيب كردند ، پس ايشان ( توسّط فرشتگان در دوزخ ) گرد آورده مي‌شوند .
توضيحات :
« لَمُحْضَرُونَ » : ( نگا : قصص / 61 ، روم / 16 ، سبأ /
38 ) .
سوره صافات آيه 128
متن آيه :
إِلَّا عِبَادَ
اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ
ترجمه :
مگر بندگان مخلص خدا ( كه
ايشان رستگار و كامگارند ) .
توضيحات :
« إِلاّ عِبَادَ . .
. » : ( نگا : صافّات / 40 و 74 ) .
سوره صافات آيه 129
متن آيه :
وَتَرَكْنَا عَلَيْهِ فِي الْآخِرِينَ
ترجمه :
و نام نيك او را در ميان ملّتهاي بعدي باقي گذارديم .
توضيحات :
« تَرَكْنَا عَلَيْهِ . . . » : ( نگا : صافّات / 78 و 108 و 119 ) .
سوره صافات آيه 130
متن آيه :
سَلَامٌ عَلَى إِلْ يَاسِينَ
ترجمه :
درود بر الياس !
توضيحات :
« إِلْ
يَاسِينَ » : تلفّظ ديگر إلياس است . همچون سَيْناء و سِينِينَ كه هر دو نام سرزمين
معيّني است . يا إبراهيم و أبراهام ، ميكال و ميكائيل و . . . ديگر اين كه در آيه
132 كه مي‌فرمايد : إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُؤْمِنينَ . ضمير مفرد به كار رفته
است كه مرجع آن إِلْ ياسينَ است . از سوي ديگر ، در همين سوره ، در آيات : سَلامٌ
عَلي نُوحٍ ( 79 ) سَلامٌ عَلي إِبْرَاهِيمَ ( 109 ) سَلامٌ عَلي مُوسي وَ هَارُونَ
( 120 ) سلام صدر سخن آيه‌ها به همان پيغمبري برمي‌گردد كه مذكور است . بنابراين در
اينجا هم سلام بر الياس است و بس نه پيروان الياس ، يعني الياسيها . به عبارت ديگر
ال ياسين ، جمع الياسي نبوده تا بعد از تخفيف « الياسين » شده باشد ، همان گونه كه
برخي معتقدند .
سوره صافات آيه 131
متن آيه :
إِنَّا
كَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ
ترجمه :
ما اين چنين پاداش
نيكوكاران را خواهيم داد .
توضيحات :
« إِنّا كَذلِكَ . . .
» : ( نگا : صافّات / 80 و 105 و 110 و 121 ) .
سوره صافات آيه 132
متن آيه :
إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُؤْمِنِينَ
ترجمه
:
إلياس از زمره بندگانِ با ايمان ما بود .
توضيحات :
. . .
سوره صافات آيه 133
متن آيه :
وَإِنَّ لُوطاً
لَّمِنَ الْمُرْسَلِينَ
ترجمه :
قطعاً لوط از زمره پيغمبران
بود .
توضيحات :
. . .
سوره صافات آيه 134
متن آيه :
إِذْ نَجَّيْنَاهُ وَأَهْلَهُ أَجْمَعِينَ
ترجمه :
زماني ، او و جملگي خاندان و پيروان او را نجات داديم .
توضيحات :
« أَهْلَهُ » : خاندان او و پيروان او ( نگا : نمل / 56 ،
قمر / 34 ) .
سوره صافات آيه 135
متن آيه :
إِلَّا
عَجُوزاً فِي الْغَابِرِينَ
ترجمه :
نمگر پيرزني ( كه همسر
لوط بود و با كافران در اذيّت و آزار مؤمنان همكاري مي‌كرد ، و بدين سبب ) از زمره
هلاك شدگان گرديد .
توضيحات :
« الْغَابِرِينَ » : هالكين .
نابود شوندگان ( نگا : اعراف / 83 ، حجر / 60 ) .
سوره صافات آيه 136
متن آيه :
ثُمَّ دَمَّرْنَا الْآخَرِينَ
ترجمه :
آن گاه ( كه لوط و مؤمنان را نجات داديم ) ديگران را درهم كوبيديم و نابود كرديم
.
توضيحات :
« دَمَّرْنَا » : هلاك و نابود كرديم . در هم
كوبيديم ( نگا : اعراف / 137 ، شعراء / 172 ) .
سوره صافات آيه 137
متن آيه :
وَإِنَّكُمْ لَتَمُرُّونَ عَلَيْهِم مُّصْبِحِينَ
ترجمه :
و شما ( اي اهل مكّه ! در سَفَر تجارتي خود به سرزمين شام )
بامدادان از سرزمين ايشان عبور مي‌كنيد ( و پيوسته آثار ويران آنان را ديد مي‌زنيد
) .
توضيحات :
« مُصْبِحِينَ » : به روز رسندگان . وارد صبح
شدگان . حال است ( نگا : حجر / 66 و 83 ) .
سوره صافات آيه 138
متن
آيه :
وَبِاللَّيْلِ أَفَلَا تَعْقِلُونَ
ترجمه :
و شامگاهان هم ( مخروبه‌هاي شهر ايشان سدوم را مي‌بينيد ) . آيا نمي‌انديشيد و
متوجّه نيستيد ( كه بدكرداري و تباهكاري ايشان ، موجب ويراني سرزمينشان و بدفرجامي
خودشان شده است ؟ ) .
توضيحات :
« بِالَّيْلِ » : حرف ( ب )
به معني ( في ) است . مراد از مُصْبِحِينَ و بِالَّيْلِ ، رويهم ، يعني پيوسته و
دائم .
سوره صافات آيه 139
متن آيه :
وَإِنَّ يُونُسَ
لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ
ترجمه :
مسلّماً يونس هم از زمره
پيغمبران بود .
توضيحات :
. . .
سوره صافات آيه 140
متن آيه :
إِذْ أَبَقَ إِلَى الْفُلْكِ الْمَشْحُونِ
ترجمه :
زماني ، او به سوي كشتي پر ( از مسافر و كالا ، بدون اجازه
پروردگارش ، از ميان قوم خود ) گريخت .
توضيحات :
« أَبَقَ »
: گريخت . اين واژه بيشتر براي گريختن بندگان از پيش صاحبانشان به كار مي‌رود .
اينجا مراد ترك كردن قوم و قبيله بدون اجازه پروردگار است .
سوره صافات آيه
141
متن آيه :
فَسَاهَمَ فَكَانَ مِنْ الْمُدْحَضِينَ
ترجمه :
( كشتي دچار سانحه شد و مي‌بايست بر طبق قرعه ، افرادي از
سرنشينان به دريا انداخته شوند ) . يونس در قرعه‌كشي شركت كرد و از جمله كساني شد
كه قرعه به نام ايشان درآمد . ( پس برابر عرف آن روز به دريا انداخته شد ) .
توضيحات :
« سَاهَمَ » : در قرعه‌كشي شركت كرد . « الْمُدْحَضِينَ » :
مغلوبان . قرعه به نام ايشان درآمدگان . فرو انداختگان .
سوره صافات آيه
142
متن آيه :
فَالْتَقَمَهُ الْحُوتُ وَهُوَ مُلِيمٌ
ترجمه :
ماهي او را بلعيد ، در حالي كه مستحقّ ملامت بود ( و مي‌بايست
در برابر كاري كه كرده بود ، زنداني شود ) .
توضيحات :
«
الْحُوتُ » : نوعي ماهي بزرگ . « مُلِيمٌ » : گناهكار . مستحقّ سرزنش . كسي كه كاري
كند يا حرفي بزند كه سزاوار سرزنش و درخور لومه شود .
سوره صافات آيه 143
متن آيه :
فَلَوْلَا أَنَّهُ كَانَ مِنْ الْمُسَبِّحِينَ
ترجمه :
اگر او قبلاً از زمره پرستشگران نمي‌بود .
توضيحات
:
« الْمُسَبِّحِينَ » : عبادت كنندگان ( نگا : صافّات / 166 ) . دعا
كنندگان ( نگا : انبياء / 79 ، نور / 41 ، سجده / 15 ) .
سوره صافات آيه
144
متن آيه :
لَلَبِثَ فِي بَطْنِهِ إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ
ترجمه :
او در شكم ماهي تا روز رستاخيز مي‌ماند .
توضيحات :
« لَبِثَ » : ماند . « إِلي يَوْمِ يُبْعَثُونَ » : تا روزي
كه برانگيخته شوند . مراد مدفون شدن براي هميشه است . چرا كه او در دل ماهي و ماهي
در دل زمين تا روز رستاخيز دفن مي‌شوند .
سوره صافات آيه 145
متن
آيه :
فَنَبَذْنَاهُ بِالْعَرَاء وَهُوَ سَقِيمٌ
ترجمه :
ما او را در يك سرزمين برهوت خالي ( ازدرخت و گياه ) افكنديم ، در حالي
كه بيمار و نزار بود .
توضيحات :
« نَبَذْنَاهُ » : او را
انداختيم . او را افكنديم . مراد اين است كه كاري كرديم كه ماهي او را از دهان خود
پرت كند . « الْعَرَآءِ » : سرزمين برهوت و خالي از درخت و گياه و ساختمان . «
سَقِيمٌ » : بيمار . ناخوش .
سوره صافات آيه 146
متن آيه :
وَأَنبَتْنَا عَلَيْهِ شَجَرَةً مِّن يَقْطِينٍ
ترجمه :
ما كدوبُني بر بالاي او رويانيديم ( تا در سايه برگهاي پهن و مرطوب آن بيارامد )
.
توضيحات :
« شَجَرَةً » : گياه . بوته . « يَقْطِينٍ » :
كدو . كدوبُن بدان خاطر انتخاب شده تا برگهايش روي يونس بيفتد و او را از گزند
حوادث در امان دارد .
سوره صافات آيه 147
متن آيه :
وَأَرْسَلْنَاهُ إِلَى مِئَةِ أَلْفٍ أَوْ يَزِيدُونَ
ترجمه :
( يونس كم‌كم بهبودي يافت ) و او را به سوي جمعيّت يك صد هزار نفري يا بيشتر
فرستاديم ( تا ايشان را به ايمان آوردن و توبه كردن از بديها و انجام نيكيها دعوت
كند ) .
توضيحات :
« مِائَةِ أَلْفٍ » : صد هزار ، مراد قوم
خودش است ( نگا : يونس / 98 ) . « أَوْ » : بلكه . يا . عربها چنين حرفي را براي
تأكيد مطلب پيشين به كار مي‌برند .
سوره صافات آيه 148
متن آيه :
فَآمَنُوا فَمَتَّعْنَاهُمْ إِلَى حِينٍ
ترجمه :
آنان همه
ايمان آوردند و ما ايشان را از مواهب فراوان و نعمتهاي فراخ زندگي تا مدّت مشخّصي
بهره‌مند ساختيم .
توضيحات :
« فَمَتَّعْنَاهُمْ إِلي حِينٍ
» : ( نگا : يونس / 98 ) . مدّت معيّن . يعني فرا رسيدن اجل آنان و زمان مقدّر
ايشان در حيات دنيوي .
سوره صافات آيه 149
متن آيه :
فَاسْتَفْتِهِمْ أَلِرَبِّكَ الْبَنَاتُ وَلَهُمُ الْبَنُونَ
ترجمه :
از آنان ( كه ساكن مكّه بوده و به دنبال خرافات راه افتاده و معتقدند كه
فرشتگان دختران خدايند ) بپرس كه آيا دختران از آنِ پروردگار تو باشند و پسران از
آنِ خودشان ؟ ( آيا اين عادلانه است ؟ ) .
توضيحات :
«
الْبَنَاتُ » : مراد فرشتگان است كه بنا به عقيده تباه خود مي‌گفتند : فرشتگان
دختران خدايند ( نگا : بقره / 116 ، نحل / 57 ، نجم / 27 ) . البتّه پسر و دختر
در پيشگاه خدا ارزش يكسان دارند و معيار شخصيّت هر دو پاكي و تقوا است . ولي
استدلال قرآن در اينجا به اصطلاح از باب « ذكر مسلّماتِ خصم » است كه مطالب طرف را
بگيرند و به خود او باز گردانند . نظير اين معني ( نگا : نجم / 22 ) .
سوره صافات آيه 150
متن آيه :
أَمْ خَلَقْنَا الْمَلَائِكَةَ
إِنَاثاً وَهُمْ شَاهِدُونَ
ترجمه :
يا اين كه ( وقتي كه )
ما فرشتگان را به صورت ماده مي‌آفريديم ، ايشان ناظر ( بر خلقت فرشتگان ) بوده‌اند
؟
توضيحات :
« شَاهِدُونَ » : جمع شاهد ، حاضر و ناظر ( نگا
: كهف / 51 ، زخرف / 19 ) .
سوره صافات آيه 151
متن آيه :
أَلَا إِنَّهُم مِّنْ إِفْكِهِمْ لَيَقُولُونَ
ترجمه :
هان ! آنان تنها از روي دروغها و تهمتهاي به هم بافته خود مي‌گويند :
توضيحات :
« مِنْ إِفْكِهِمْ » : بنا به دروغهاي زشت خود . تنها از روي
به هم بافته‌ها و خيال‌پردازيهاي خود . « لَيَقُولُونَ » : مقول قول در آيه بعدي
است كه ( وَلَدَ اللهُ ) است .
سوره صافات آيه 152
متن آيه :
وَلَدَ اللَّهُ وَإِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ
ترجمه :
خداوند
فرزند زاده است ! قطعاً ايشان دروغگويند .
توضيحات :
«
وَلَدَ » : زاد . فرزند به دنياآورد . صاحب فرزند شد .
سوره صافات آيه 153
متن آيه :
أَصْطَفَى الْبَنَاتِ عَلَى الْبَنِينَ
ترجمه
:
آيا خدا دختران را بر پسران ترجيح داده است ( در صورتي كه به گمان شما
پسران از دختران بهترند ؟ تازه اگر برابر انديشه تباه شما هم بود ، مي‌بايست خدا
پسران را نصيب خود كند ؛ نه دختران را ! ) .
توضيحات :
«
أَصْطَفي » : آيا برگزيده است ؟ در اصل ( أَإِصْطَفي ) است . همزه فعل براي تخفيف
حذف شده است .
سوره صافات آيه 154
متن آيه :
مَا لَكُمْ
كَيْفَ تَحْكُمُونَ
ترجمه :
چه چيزتان شده است ، چگونه
داوري مي‌كنيد ؟ ( هيچ مي‌فهميد چه مي‌گوئيد ؟ ! ) .
توضيحات :
« مَا لَكُمْ . . . » : ( نگا : يونس / 35 ) .
سوره صافات آيه 155
متن آيه :
أَفَلَا تَذَكَّرُونَ
ترجمه :
آيا
يادآور نمي‌گرديد ( و از اين بي‌خبريها به خود نمي‌آئيد ، و از اين بيهوده‌گوئيها
دست بر نمي‌داريد ؟ ) .
توضيحات :
« أَفَلا تَذَكَّرُونَ » :
( نگا : انعام / 80 ، سجده / 4 ، يونس / 3 ) .
سوره صافات آيه 156
متن آيه :
أَمْ لَكُمْ سُلْطَانٌ مُّبِينٌ
ترجمه :
يا اين كه شما دليل روشن و روشنگري ( در اين زمينه ) داريد ؟
توضيحات
:
« سُلْطَانٌ » : دليل و برهان ( نگا : آل‌عمران / 151 ، نساء / 91 و
144 و 153 ، انعام / 81 ) . مراد وحي آسماني است .
سوره صافات آيه 157
متن آيه :
فَأْتُوا بِكِتَابِكُمْ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ
ترجمه :
اگر راست مي‌گوئيد ( كه دليل و برهاني داريد ) كتاب خود را
بياوريد و بنمائيد .
توضيحات :
« بِكِتَابِكُمْ » : مراد از
كتاب ، كتاب آسماني است . ( نگا : زخرف / 21 ، فاطر / 40 ) .
سوره صافات
آيه 158
متن آيه :
وَجَعَلُوا بَيْنَهُ وَبَيْنَ الْجِنَّةِ
نَسَباً وَلَقَدْ عَلِمَتِ الْجِنَّةُ إِنَّهُمْ لَمُحْضَرُونَ
ترجمه
:
آنان معتقد به خويشاوندي و نزديكي ميان خدا و جنّيان هستند . در صورتي
كه جنّيان مي‌دانند كه مشركان ( و هم خودشان ، اگر شرك بورزند ، در ميان دوزخ )
حاضر آورده مي‌شوند .
توضيحات :
« جَعَلُوا » : مراد از ضمير
( و ) مشركان عرب است . « الْجِنَّةِ » : جنّيان . مراد شياطين است . « إِنَّهُمْ »
: كه ايشان . مراد مشركان عرب ، يا جنّيان است . « لَمُحْضَرُونَ » : ( نگا : روم
/ 16 ، سبأ / 38 ، يس / 32 و 53 ، صافّات / 127 ) . « نَسَباً » : خويشي و
خويشاوندي . قرابت و نسبت . مثلاً مي‌گفتند : اهريمن و يزدان دو برادر يكديگرند .
اهريمن شَرور و لئيم ، و يزدان بزرگوار و كريم است . اهريمن و يزدان شريك همديگرند
. اهريمن خالق شرّ و يزدان خالق خير است .
سوره صافات آيه 159
متن
آيه :
سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يَصِفُونَ
ترجمه :
خداوند ، پاك و منزّه است از توصيفهائي كه ( اين گروه مشرك و خرافه‌پرست ) مي‌كنند
.
توضيحات :
« سُبْحَانَ . . . » : ( نگا : انبياء / 22 ،
مؤمنون / 91 ) .
سوره صافات آيه 160
متن آيه :
إِلَّا
عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ
ترجمه :
مگر بندگان مخلص
خدا ( كه در دوزخ گرد آورده نمي‌شوند ) .
توضيحات :
« إِلاّ
عِبَادَ . . . » : برخي آنان را مستثني از حضور در آتش مي‌دانند و معني آن در بالا
گذشت . بعضي هم آنان را مستثني مي‌دانند از آنچه مشركان توصيف مي‌كنند . يعني : جز
توصيف بندگان مخلص خدا ، هيچ توصيفي شايسته ذات مقدّس خدا نمي‌باشد . «
الْمُخْلَصِينَ » : ( نگا : صافّات / 40 و 74 و 128 ) .
سوره صافات آيه
161
متن آيه :
فَإِنَّكُمْ وَمَا تَعْبُدُونَ
ترجمه :
شما و چيزهائي كه پرستش مي‌كنيد .
توضيحات :
« فَإِنَّكُمْ وَ مَا تَعْبُدُونَ » : اگر واژه ( ما ) موصوله بشمار آيد ، معني
چنين خواهد بود : شما و چيزهائي كه مي‌پرستيد . شما با معبودهايتان بمانيد . اگر هم
واژه ( ما ) مصدريّه به حساب آيد ، معني چنين مي‌شود : شما و عبادتي كه مي‌كنيد .
شما در گرو عبادتي هستيد كه مي‌كنيد .
سوره صافات آيه 162
متن آيه :
مَا أَنتُمْ عَلَيْهِ بِفَاتِنِينَ
ترجمه :
هرگز نمي‌توانيد كسي را با فتنه و فساد از خداپرستي منحرف سازيد ( و به بت‌پرستي
بكشانيد ) .
توضيحات :
« مَآ أَنتُمْ » : واژه ( ما ) نافيه
است . « عَلَيْهِ » : ضمير ( ه ) به خداوند بر مي‌گردد و جار و مجرور متعلّق به (
فَاتِنِينَ ) است . « فَاتِنِينَ » : گول زنندگان . منحرف كنندگان . مفسدين . حرف (
ب ) زائد و براي تأكيد نفي نسبت ما بعد خود از ما قبل خود به كار مي‌رود . « مَآ
أَنتُمْ عَلَيْهِ بِفَآتِنِينَ » : اي كفّار مكّه ! شما و بتهائي كه مي‌پرستيد يا
شما و عبادتي كه مي‌كنيد ، هرگز نمي‌توانيد بندگان شايسته خدا را تباه و منحرف
سازيد ، و گول زنيد و فريب دهيد .
سوره صافات آيه 163
متن آيه :
إِلَّا مَنْ هُوَ صَالِ الْجَحِيمِ
ترجمه :
مگر كسي را كه
مايل باشد به آتش دوزخ بسوزد .
توضيحات :
« صَالِ » : مخفّف
صالي ، كسي كه با آتش بسوزد . از ماده ( صلي ) كه سوختن با آتش است ( نگا : مريم /
70 ، انشقاق / 12 ) .
سوره صافات آيه 164
متن آيه :
وَمَا مِنَّا إِلَّا لَهُ مَقَامٌ مَّعْلُومٌ
ترجمه :
هر يك
از ما مقام مشخّص و جايگاه جداگانه‌اي داريم ( و در آنجا و در آن پُست به انجام
وظيفه مشغول و گوش به فرمان يزدانيم ) .
توضيحات :
« مَا
مِنَّا إِلاّ . . . » : گويندگان كلام فرشتگانند كه بت‌پرستان ايشان را دختران خدا
مي‌پنداشتند .
سوره صافات آيه 165
متن آيه :
وَإِنَّا
لَنَحْنُ الصَّافُّونَ
ترجمه :
و ما جملگي ( براي اطاعت
يزدان و اجرا فرمان خداوند سبحان ) به صف ايستاده‌ايم ( و كسي از ما جرأت حركت از
جاي خود ، و گام بيرون نهادن از دائره حوزه كارش را ندارد ) .
توضيحات
:
« الصَّآفُّونَ » : به صف ايستادگان ( نگا : صافّات / 1 ) .
سوره صافات آيه 166
متن آيه :
وَإِنَّا لَنَحْنُ
الْمُسَبِّحُونَ
ترجمه :
و ما جملگي ، به تسبيح و تقديس خدا
مشغوليم ( و ستايشگران ايزد بيچونيم ) .
توضيحات :
«
الْمُسَبِّحُونَ » : تسبيح گويان ( نگا : انبياء / 20 و 26 و 27 ) .
سوره
صافات آيه 167
متن آيه :
وَإِنْ كَانُوا لَيَقُولُونَ
ترجمه :
هر چند مشركان ( پيش از بعثت ) مي‌گفتند :
توضيحات
:
« إِنْ » : مخفّف از مثقّله است . اصل آن « إِنَّ » است .
سوره
صافات آيه 168
متن آيه :
لَوْ أَنَّ عِندَنَا ذِكْراً مِّنْ
الْأَوَّلِينَ
ترجمه :
اگر كتابي همچون كتابهاي ( آسماني )
پيشينيان مي‌داشتيم .
توضيحات :
« ذِكْراً » : مراد كتابي ،
همچون كتابهاي آسماني انبياء است ( نگا : اعراف / 63 و 69 ، حجر / 6 و 9 ، انبياء
/ 2 و 24 و 50 ) . « الأوَّلِينَ » : ( نگا : حجر / 10 و 13 ، فاطر / 43 ، شعراء /
26 و 137 و 184 و 196 ) .
سوره صافات آيه 169
متن آيه :
لَكُنَّا عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ
ترجمه :
ما قطعاً
بندگان مخلص خدا مي‌شديم .
توضيحات :
« الْمُخْلَصِينَ » : (
نگا : صافّات / 40 و 74 و 128 ) .
سوره صافات آيه 170
متن آيه :
فَكَفَرُوا بِهِ فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ
ترجمه :
( آرزوي
آنان جامه عمل به خود پوشيد و بزرگترين كتاب آسماني قرآن براي ايشان فرو فرستاده شد
) و ايشان بدان كفر ورزيدند ، و فرجام كار خود را خواهند دانست .
توضيحات :
« بِهِ » : به آن كتاب آسماني كه قرآن است .
سوره
صافات آيه 171
متن آيه :
وَلَقَدْ سَبَقَتْ كَلِمَتُنَا
لِعِبَادِنَا الْمُرْسَلِينَ
ترجمه :
وعده ما راجع به
بندگان فرستاده ما قبلاً ( در لوح محفوظ ) ثبت و ضبط گشته است .
توضيحات :
« لَقَدْ سَبَقَتْ كَلِمَتُنَا . . . » : ( نگا : يونس / 19 ،
انبياء / 101 ) .
سوره صافات آيه 172
متن آيه :
إِنَّهُمْ لَهُمُ الْمَنصُورُونَ
ترجمه :
و آن اين كه ايشان
قطعاً ياري مي‌گردند .
توضيحات :
« الْمَنصُورُونَ » : ياري
شوندگان ( نگا : روم / 47 ، حجّ / 40 ، غافر / 51 ) .
سوره صافات آيه 173
متن آيه :
وَإِنَّ جُندَنَا لَهُمُ الْغَالِبُونَ
ترجمه
:
و لشكر ما حتماً پيروز مي‌شوند .
توضيحات :
«
الْغَالِبُونَ » : چيره شوندگان . پيروزمندان . ( نگا : مجادله / 21 ) . يادآوري :
وعده خداوند مبني بر پيروزي لشكر اسلام و غلبه مؤمنان ، يك وعده مشروط است ؛ نه
مطلق . مشروط به بندگان حقيقي و لشكريان راستين خدا بودن و تلاش در مسير الهي با
افكار و برنامه‌هاي آسماني .
سوره صافات آيه 174
متن آيه :
فَتَوَلَّ عَنْهُمْ حَتَّى حِينٍ
ترجمه :
از آنان دست
بدار و ايشان را تا مدّت زماني معيّن به حال خود واگذار .
توضيحات :
« فَتَوَلَّ عَنْهُمْ » : ايشان را به حال خود بگذار . از آنان روي بگردان و صبر
داشته باش ( نگا : نساء / 81 ، انعام / 91 ) . « حَتّي حِينٍ » : تا زماني . مراد
تا زماني كه به تو اجازه جنگ مي‌دهيم و تو را بر آنان چيره و پيروز مي‌گردانيم و
ننگ شكست و رسوائي بديشان مي‌چشانيم .
سوره صافات آيه 175
متن آيه :
وَأَبْصِرْهُمْ فَسَوْفَ يُبْصِرُونَ
ترجمه :
(
آن وقت ) نگاهشان كن ( كه چه بلائي بر سرشان مي‌آيد ) و آنان خود بالاخره خواهند
ديد ( هزيمت خويش را و نصرت شما را ) .
توضيحات :
« أَبْصِرْ
بِهِمْ » : نگاهشان كن . بنگرشان .
سوره صافات آيه 176
متن آيه :
أَفَبِعَذَابِنَا يَسْتَعْجِلُونَ
ترجمه :
آيا عذاب ما را
بشتاب مي‌خواهند ؟ ! ( مگر خِرد ندارند ؟ ! ) .
توضيحات :
«
يَسْتَعْجِلُونَ » : بشتاب مي‌خواهند . زود فرا رسيدن را مي‌خواهند مراد از عذاب
مذكور در آيه ، عذاب دنيوي ( نگا : سجده / 28 ) و عذاب اخروي است ( نگا : يونس /
48 ، انبياء / 38 ، نمل / 71 ، سبأ / 29 ، يس / 48 ) .
سوره صافات آيه
177
متن آيه :
فَإِذَا نَزَلَ بِسَاحَتِهِمْ فَسَاء صَبَاحُ
الْمُنذَرِينَ
ترجمه :
هنگامي كه عذاب ما در حياط منازلشان
( و در ميدان زندگيشان ) فرود آمد ، بيم‌شدگان چه بامداد بدي خواهند داشت !
توضيحات :
« بِسَاحَتِهِمْ » : در حياط ايشان . در ميدان زندگي آنان . «
سَاحَة » : حياط ، ميدان . « صَبَاحُ » : بامداد . صبح . مراد بامداد بيداري از
خواب غفلت ، يا صبح معمولي است كه عذاب در چنين وقتي به سراغ ايشان مي‌آيد .
سوره صافات آيه 178
متن آيه :
وَتَوَلَّ عَنْهُمْ حَتَّى حِينٍ
ترجمه :
دست از آنان بدار و ايشان را تا مدّت زماني معيّن
به حال خود واگذار .
توضيحات :
« تَوَلَّ . . . » : ( نگا :
صافّات / 174 ) . تكرار آيه ، براي تأكيد بيشتر است .
سوره صافات آيه 179
متن آيه :
وَأَبْصِرْ فَسَوْفَ يُبْصِرُونَ
ترجمه :
( آن وقت ، كار آشفته و وضع پريشان ايشان را ) تو ببين ، و آنان خودشان هم ( فرجام
بد و حال تباه خويش را ) خواهند ديد .
توضيحات :
« أَبْصِرْ
. . . » : ( نگا : صافّات / 175 ) . تكرار به خاطر تأكيد است . يا اين كه آيه‌هاي
174 و 175 اشاره به شكست و رسوائي حتمي دنيوي كافران ، و پيروزي و والائي قطعي
دنيوي مؤمنان دارد ، و آيه‌هاي 178 و 179 بيانگر مجازات و كيفر سخت الهي و ناكامي و
بدبختي قطعي اخروي افراد بي‌دين و ايمان است .
سوره صافات آيه 180
متن آيه :
سُبْحَانَ رَبِّكَ رَبِّ الْعِزَّةِ عَمَّا يَصِفُونَ
ترجمه :
پاك و منزّه است خداوندگار تو از توصيفهائي كه ( مشركان درباره
خدا به هم مي‌بافند و سر هم ) مي‌كنند ، خداوندگار عزّت و قدرت .
توضيحات :
« رَبُّ الْعِزَّةِ » : خداوند عزّت . صاحب قدرت و قوّت . «
الْعِزَّةِ » : غلبه . قوّه .
سوره صافات آيه 181
متن آيه :
وَسَلَامٌ عَلَى الْمُرْسَلِينَ
ترجمه :
درود بر پيغمبران
!
توضيحات :
« سَلامٌ . . . » : در اين سوره بر بسياري از
پيغمبران ، جداگانه درود فرستاده شده است ( نگا : 109 و 130 ) . خدا در اينجا به
گونه جمع‌بندي بر همه پيغمبران درود فرستاده و جملگي ايشان را مورد لطف و مرحمت
قرار داده است .
سوره صافات آيه 182
متن آيه :
وَالْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ
ترجمه :
ستايش ،
يزدان را سزا است كه خداوندگار جهانيان است .
توضيحات :
«
الْحَمْدُ لِلّهِ . . . » : ( نگا : فاتحه / 2 ) .
بازگشت به لیست سوره‌ها